tag:blogger.com,1999:blog-22172560384428887692024-03-14T20:50:05.826+02:00ΕΝΑΡΘΡΗ ΚΡΑΥΓΗΧαρίδημος Τσούκαςhttp://www.blogger.com/profile/18268262143932802558noreply@blogger.comBlogger319125tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-80476066914523753762019-03-31T20:17:00.002+03:002019-03-31T20:19:43.185+03:00Πατριωτισμός, αυθεντικός και κίβδηλοςΟ αείμνηστος Αμερικανός φιλόσοφος Ρίτσαρντ Ρόρτι εύστοχα παρατηρεί ότι η «εθνική υπερηφάνεια είναι για τις χώρες ό,τι είναι ο αυτο-σεβασμός για τα άτομα: μια αναγκαία συνθήκη για αυτο-βελτίωση». Ο συναισθηματικός δεσμός με τη χώρα σου είναι απαραίτητος, υποστηρίζει, προκειμένου να είναι γόνιμη η πολιτική διαβούλευση. Με άλλα λόγια, για να βουλεύεται γόνιμα μια οργανωμένη πολιτική κοινότητα πρέπει οι πολίτες της να νοιώθουν ότι ανήκουν σε αυτή. Γιατί άραγε;</br></br>
Μια πρώτη απάντηση είναι ότι οι άνθρωποι δεν είναι υπολογιστικές μηχανές, ούτε αλγόριθμοι. Δεν μπορούμε να μετάσχουμε γόνιμα - παραγωγικά, ευφάνταστα - σε κάτι αν δεν νοιώθουμε ότι έχει σημασία για μας. Όπως δεν θα ασκήσεις καλά ένα επάγγελμα αν δεν ενστερνισθείς βιωματικά τις αξίες του, έτσι δεν θα διαβουλευθείς γόνιμα για τη χώρα σου αν δεν την αγαπάς. Αν μετέχεις στο δημόσιο βίο στεγνά χρησιμοθηρικά, η συνεισφορά σου κυριαρχείται από ωφελιμιστικό υπολογισμό, ο οποίος αφορά στο στενό συμφέρον σου. Αν, όμως, μετέχεις στα κοινά ως πολίτης που νοιάζεται για τη χώρα του – παθιάζεται για τη βελτίωσή της -, τότε η συνεισφορά σου έχει ως σημείο αναφοράς το κοινό καλό. Ο περί κοινών λόγος διαμορφώνεται από το περί κοινών πάθος. </br></br>
Μια δεύτερη απάντηση είναι ότι δίχως τον πατριωτισμό είναι δύσκολο να ανθήσει η δημοκρατία. Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία προϋποθέτει τον «δήμο» - μια αυτοκυβερνώμενη πολιτική οντότητα, τα μέλη της οποίας βιώνουν το αίσθημα του συνανήκειν. Στο μέτρο που η δημοκρατία ως πολίτευμα εκτοπίζει παραδοσιακές ιεραρχίες και υπερκεράζει επιμέρους ταυτότητες (π.χ. θρησκευτικές, εθνοτικές, φυλετικές, κλπ.), αναδεικνύει την ατομική συμμετοχή στα κοινά, η οποία, με τη σειρά της, για να επισυμβεί, απαιτεί την κινητοποίηση των πολιτών εφόσον αισθάνονται ότι μοιράζονται μια κοινή ταυτότητα. Μόνο αν βιώνεις τη δημοκρατική πολιτεία ως ένα κοινό έργο που σε αφορά, θέλεις να συμμετάσχεις ενεργά στην πραγμάτωσή του. </br></br>
Αν τα μέλη της δημοκρατικής πολιτείας τα ενώνει μόνο το κοινό συμφέρον, ο συνεταιρισμός τους δεν θα έχει διάρκεια - δεν θα καταστεί κοινωνία· μετοχή στον κοινό λόγο. Χρειάζεται μια ισχυρότερη συγκολλητική ουσία για κάτι τέτοιο – μια κοινή ταυτότητα. Αν δεν έχει οικοδομηθεί το αίσθημα του συνανήκειν, όπως λ.χ. συνέβη με το σχίσμα μεταξύ των δύο κοινοτήτων στην Κυπριακή Δημοκρατία, στη δεκαετία του 1960, είναι δύσκολο να συσταθεί ένας «δήμος», στο όνομα του οποίου θα ασκηθεί αποτελεσματικά και νομιμοποιημένα η δημοκρατική διακυβέρνηση. </br></br>
Η δημιουργία του έθνους-κράτους και η ραγδαία εξάπλωσή του από τον 19ο αιώνα και μετά καθιέρωσε την κοινή εθνική ταυτότητα ως τη βάση της δημοκρατικής διακυβέρνησης: το έθνος είναι ο κορμός του «δήμου», εν ονόματι του οποίου ασκείται η διακυβέρνηση. Από τη στιγμή που δημιουργείται, το έθνος-κράτος, μέσω των εκπαιδευτικών-πολιτιστικών θεσμών του, αναζητεί μια κοινή αφήγηση – επιμελείται τα ιστορικά γεγονότα με τρόπο που υπογραμμίζει την κοινή καταγωγή, κοινά έθιμα, κοινή αντίληψη ζωής. Το έθνος-κράτος έχει ανάγκη να φανταστεί το παρελθόν του για να συνεχίσει συντεταγμένα την πορεία του στο μέλλον. </br></br>
Η κοινή αφήγηση δημιουργεί ή/και εντείνει το αίσθημα του συνανήκειν, το οποίο καθιστά εφικτή την ανάληψη αμοιβαίων δεσμεύσεων – τόσο μεταξύ κυβερνώντων και κυβερνωμένων, όσο και μεταξύ των πολιτών. Δίχως το συναισθηματικό δεσμό μεταξύ αγνώστων πολιτών που παρέχει η αίσθηση κοινής ταυτότητας δεν μπορούν να αναληφθούν αμοιβαίες υποχρεώσεις. Το σύγχρονο προνοιακό κράτος δημιουργήθηκε ακριβώς στο μέτρο που αναπτύχθηκε το αίσθημα της αλληλεγγύης μεταξύ αγνώστων, πλην ομοεθνών πολιτών. Χωρίς αυτό το συναισθηματικό υπόστρωμα είναι αδιανόητη η αναδιανεμητική οικονομική πολιτική. </br></br>
<b>Αυθεντικός πατριωτισμός</b></br></br>
Για τους κυνικούς (ακριβέστερα, γι’ αυτούς που, όπως λέει ο Ρόρτι, αντιμετωπίζουν το δημόσιο βίο ως «θεατές»), εφόσον η κοινή αφήγηση του έθνους συνιστά ιστορική κατασκευή είναι αυθαίρετη, άρα κατεδαφιστέα. Για τους ανθρώπους της πολιτικής δράσης, όμως, κάθε κατασκευή είναι μεν φαντασιακή (με την έννοια ότι δεν μπορεί να είναι αντικειμενική), αλλά, συγχρόνως, είναι μέρος της διαδικασίας του τι θέλουμε να ελπίζουμε - τι θέλουμε να γίνουμε. Συνδέουμε επινοητικά στο παρόν τις τελείες του παρελθόντος, με τρόπο που θεωρούμε πρόσφορο, προκειμένου να δημιουργήσουμε το μέλλον. </br></br>
Όταν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, το 1838, στην περίφημη ομιλία του στην Πνύκα, στους νέους της Αθήνας, αφηγείται τον ξεσηκωμό του 1821, εντάσσει τη φλογερή «επιθυμία της ελευθερίας» στην πατρογονική παράδοση των «παλαιών» (αρχαίων) Ελλήνων, την οποία οι νεότεροι Έλληνες έπρεπε να «μιμηθούν». Στο νεότευκτο ελληνικό κράτος, έλεγε ο ήρωας της Επανάστασης, χρειάζεται «η στερέωσις τη πολιτείας μας», η έμφαση στη «μάθηση», και η μέριμνα για «την ομόνοια, την θρησκεία […] και την φρόνιμον ελευθερία». </br></br>
Παρόμοιο μοτίβο συναντούμε σε άλλες στιγμές εθνικής εξέγερσης. Στο περίφημο φυλλάδιο «Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ», ο Δημήτρης Γληνός, επιδιώκοντας να ενισχύσει το ηθικό των Ελλήνων κατά των Γερμανών κατακτητών, το 1944, εντάσσει τον αγώνα τους σε μια ακολουθία εθνικών αγώνων: «… οι Έλληνες ξέρουν να πεθαίνουνε για τη λευτεριά, που δεν τους την εχάρισε κανένας ποτέ, παρά πάντα, από τον καιρό του Μαραθώνα και της Σαλαμίνας ως το ‘21 και ως σήμερα, την καταχτήσανε με το αίμα τους και με τον ηρωισμό τους». Ο αντιναζιστικός αγώνας, γράφει ο Γληνός, θέλει και να λευτερώσει τη χώρα και να καθιερώσει «λαοκρατικό πολίτευμα». </br></br>
Αντιστοίχως, δέκα περίπου χρόνια αργότερα, η πρώτη προκήρυξη της ΕΟΚΑ, βλέπει τον απελευθερωτικό αγώνα υπό το πρίσμα της μακράς παράδοσης των ηρωικών αγώνων του έθνους προκειμένου να επιτευχθεί η εθνική ολοκλήρωση: «Αδελφοί Κύπριοι, από τα βάθη των αιώνων μας ατενίζουν όλοι εκείνοι οι οποίοι ελάμπρυναν την Έλληνικήν Ιστορίαν, δια να διατηρήσουν την ελευθερίαν των: οι Μαραθωνομάχοι, οι Σαλαμινομάχοι, οι Τριακόσιοι του Λεωνίδα και οι νεώτεροι του Αλβανικού έπους. Μας ατενίζουν οι αγωνισταί του 1821, οι οποίοι και μας εδίδαξαν ότι η απελευθέρωσις από τον ζυγόν δυνάστου αποκτάται πάντοτε με το αίμα. Μας ατενίζει ακόμη σύμπας ο Ελληνισμός, ο οποίος και μας παρακολουθεί με αγωνίαν, αλλά και με εθνικήν υπερηφάνειαν». </br></br>
Ο πατριωτισμός είναι πρωτίστως αίσθημα, όχι ιδεολογία. Αγαπάς την πατρίδα σου τόσο φυσιολογικά όσο αγαπάς την οικογένειά σου. Ο συναισθηματικός δεσμός εκλογικεύεται όταν τα άτομα καλούνται να τον εκφράσουν – να μορφοποιήσουν το αίσθημα σε λόγο. Αντίστοιχα με ότι συμβαίνει σε μια οικογένεια ή σε έναν οργανισμό, η εκλογίκευση στα έθνη παίρνει τη μορφή της κατασκευής μιας κοινής αφήγησης. </br></br>
Η κοινή αφήγηση για την πατρίδα λειτουργεί ως ηθικο-πολιτική πυξίδα: προσανατολίζει τους πολίτες, καθιστώντας αυτονόητο το αίσθημα της αλληλεγγύης προς άγνωστους άλλους, με τους οποίους μοιραζόμαστε κοινή ιστορική καταγωγή. Μαθαίνοντας την αλληλεγγύη σε τοπικό επίπεδο, μπορούμε αργότερα να την επεκτείνουμε και σε άλλους ανθρώπους που δεν αποτελούν μέλη της εθνικής μας κοινότητας. Ο πατριωτισμός καλλιεργεί την περηφάνεια για τα επιτεύγματα των συμπατριωτών μας (στον αθλητισμό, τις επιστήμες, τις τέχνες, κλπ.) και των θεσμών της κοινότητάς μας. Θυμάμαι συχνά τη γειτόνισσά μου στην Αγγλία να μου λέει πόσο περήφανη ήταν για τη Βρετανική της εθνικότητα. Γιατί; Για το Εθνικό Σύστημα Υγείας και το BBC! </br></br>
Ο πατριωτισμός, όμως, καλλιεργεί κι ένα άλλο συναίσθημα, το οποίο, αν και αρνητικό, μπορεί να κινητοποιήσει τους πολίτες: πρόκειται για το συναίσθημα της ντροπής για επιμέρους επιλογές της κοινότητάς μας. Ο αυθεντικός πατριώτης ενοχλείται όταν η χώρα εκλέγει έναν δημαγωγό ηγέτη, πικραίνεται με την ανάρμοστη συμπεριφορά δημοσίων προσώπων (να μην παραιτείται λ.χ. ένας Πρόεδρος της Δημοκρατίας ή ένας υπουργός Οικονομικών, όταν αρμοδίως τους αποδίδονται τεράστιες προσωπικές ευθύνες για την έκρηξη στο Μαρί ή την κατάρρευση του Συνεργατισμού αντιστοίχως), νοιώθει απέχθεια για τη φοροδιαφυγή, την αναξιοκρατία και τη διαφθορά, και ντρέπεται με το διεθνή διασυρμό της χώρας του. Μόνο όταν ταυτίζεσαι συναισθηματικά με την πατρίδα σου θα νοιώσεις και περηφάνεια και ντροπή. Και μόνο τότε θα κινητοποιηθείς για να απαιτήσεις και να συμβάλλεις στη δημιουργίας μιας καλύτερης πατρίδας. </br></br>
Τα γραπτά των αγωνιστών της ΕΟΚΑ μαρτυρούν ένα αγνό αίσθημα αγάπης στην ελευθερία και στο αλύτρωτο έθνος. Λιτά και αποφασιστικά δηλώνει ο 18χρονος Παλληκαρίδης στους δικαστές του: «Γνωρίζω ότι θα με κρεμάσετε. Ό,τι έκαμα το έκαμα ως Έλλην Κύπριος όστις ζητεί την ελευθερίαν του. Τίποτα άλλο». Σε λιγότερο ηρωικούς καιρούς, η αγάπη για την πατρίδα μετουσιώνεται σε πάθος για το κοινό καλό – την οικονομική ευημερία, τη μόρφωση και πολιτιστική καλλιέργεια, τη δημόσια υγεία, τη θεσμική ευρωστία, την καλή διακυβέρνηση, και τις ελευθερίες επιλογής των πολιτών. Αν αγαπάς την πατρίδα σου παθιάζεσαι για το καλό της - και το δείχνεις εμπράκτως. Πληρώνεις τους φόρους σου, τηρείς τους νόμους (προβληματιζόμενος, παράλληλα, για την πιθανή αλλαγή τους), μεριμνάς για τα κοινά αγαθά που διαμορφώνουν την ποιότητα της ζωής σου (την ασφάλεια, το περιβάλλον, την υγεία και την εκπαίδευση), και, ιδιαίτερα αν έχεις θέση ευθύνης, παθιάζεσαι με την αριστεία του θεσμού που υπηρετείς. Με δυο λόγια, δεν είσαι «ιδιώτης», αλλά πολίτης. Η συνείδησή σου δεν είναι ατομοκεντρική αλλά σχεσιοκεντρική. </br></br>
<b>Κίβδηλος πατριωτισμός</b></br></br>
Όταν ο πατριωτισμός μετατρέπεται σε ιδεολογία χάνει την αυθεντικότητά του, γίνεται κίβδηλος. Μετατρέπεται σε εθνικισμό - σε αποστροφή, περιφρόνηση, αντιπαλότητα, ακόμη και μίσος προς τον Άλλο· σε άκριτη εξύμνηση της εθνικής ιδιαιτερότητας· και σε στενά ιδιοτελή αντίληψη του εθνικού συμφέροντος. Ο εθνικιστής εκλαμβάνει το έθνος σαν μια αναλλοίωτη στο χρόνο ουσία, την οποία θέλει να συντηρήσει. Εκμεταλλευόμενοι τα πατριωτικά αισθήματα του λαού, οι εθνικιστές χτίζουν πολιτική σταδιοδρομία ή εμπεδώνουν την πολιτική ισχύ τους. Το «έθνος» μετατρέπεται σε εμπόρευμα στην πολιτική αγορά. Συναντάμε τον κίβδηλο πατριωτισμό σε τρεις εκδοχές. </br></br>
Η σοβινιστική εκδοχή διαπερνάται από την πιο φανατική προσκόλληση στο έθνος, την απόρριψη και, υπό ορισμένες ακραίες συνθήκες, την εξόντωση όσων δεν ανήκουν σε αυτό. Στο μέτρο που η πολιτική συγκυρία δίνει την ευκαιρία στους σοβινιστές να διεισδύσουν στο κύριο ρεύμα της πολιτικής, η εθνικιστική ιδεολογία γίνεται πρώτη ύλη για ασύστολη δημαγωγία και πολεμοχαρή ρητορική ή/και πρακτική. Σε καιρούς ειρήνης, η περίπτωση ακροδεξιών κομμάτων είναι χαρακτηριστική. </br></br>
Η χειριστική εκδοχή του κίβδηλου πατριωτισμού χρησιμοποιεί εθνοκαπηλική ρητορική για την προστασία του «απειλούμενου» έθνους ως προκάλυμμα με σκοπό τον προσπορισμό πολιτικού οφέλους (π.χ. αρκετοί Brexiters) ή την προστασία ενός εμπεδωμένου συστήματος εξουσίας (π.χ. το ελληνικό πολιτικό σύστημα μετά τον Εμφύλιο, το καθεστώς Ερντογκάν σήμερα). Εδώ, ο εθνικισμός είναι η ιδεολογία που παρέχει νομιμοποιητική ισχύ στις κυρίαρχες πολιτικές ελίτ και διαμορφώνει το πλαίσιο λειτουργίας της κρατικής γραφειοκρατίας. Ο Μπέρτολτ Μπρέχτ έχει αποδώσει ωραία τη βαθιά υποκρισία που συνοδεύει τον χειριστικό εθνικισμό: </br></br>
«Μιλάνε για καιρούς δοξασμένους, και πάλι</br></br>
(Άννα μην κλαις) </br></br>
θα γυρέψουμε βερεσέ απ’ τον μπακάλη. </br></br>
Μιλάνε για του έθνους, ξανά, την τιμή</br></br>
(Άννα μην κλαις) </br></br>
στο ντουλάπι δεν έχει ψίχα ψωμί» </br></br>
Τέλος, στην ιδιοτελή εκδοχή του κίβδηλου πατριωτισμού, η συνεισφορά σε εθνικούς αγώνες γίνεται αντικείμενο ατομικής εξαργύρωσης. Σε πολλές χώρες που κατέκτησαν την ανεξαρτησία τους μετά από απελευθερωτικούς αγώνες, έχουμε παραδείγματα πρώην αγωνιστών οι οποίοι θεώρησαν αυτονόητο ότι δικαιούνται περίοπτες θέσεις στον κρατικό μηχανισμό – ήταν η «αποπληρωμή» για τη συνεισφορά στον εθνικό αγώνα. Στα καθ’ ημάς, θυμάστε, υποθέτω, την πρόσφατη περίπτωση του καταδικασθέντος για φοροδιαφυγή πρώην Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας και Υπουργού Οικονομικών, ο οποίος, δια του συνηγόρου του στο δικαστήριο, επικαλέστηκε ως ελαφρυντικό το γεγονός ότι συμμετείχε στον απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ! «Δεν έχει κανένας το δικαίωμα να χρησιμοποιεί αυτή την προσφορά ως ασπίδα για καταδικαστέες πράξεις μας», ανακοίνωσε τότε ενοχλημένα, και απολύτως δικαιολογημένα, ο Σύνδεσμος Αγωνιστών ΕΟΚΑ (1955-59). </br></br>
Σε όλες τις εκδοχές του, ο κίβδηλος πατριωτισμός είναι επικίνδυνος. Ενώ για τον αυθεντικό πατριώτη, η κοινή αφήγηση για το έθνος είναι ένα έργο υπό κατασκευή (τελεί, δηλαδή, υπό κριτική έρευνα, διαρκή συζήτηση, και απαρτίζεται από αναθεωρήσιμα συμπεράσματα), όταν η κοινή αφήγηση μετατρέπεται σε ιδεολογία γίνεται ένα κλειστό σύστημα σκέψης, το οποίο, αφενός αναζητεί τη διαρκή επιβεβαίωση, αφετέρου θρέφεται από την αντιπαλότητα με άλλες ιδεολογίες. Οι εθνικιστές χρειάζονται (και γι’ αυτό κατασκευάζουν) «εχθρούς», προκειμένου να επιβεβαιώσουν την αναγκαιότητα της ιδεολογίας τους. </br></br>
Για τον Τραμπ, ο υπόλοιπος κόσμος, από την Κίνα μέχρι την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους φτωχούς γείτονες της χώρας του, συνωμοτεί, συνιστά απειλή, ή ζει σε βάρος της Αμερικής. Για τον Ερντογκάν, η Δύση και οι σύμμαχοί της βυσσοδομούν κατά της χώρας του· ανακατασκευάζει αυταρχικά το Οθωμανικό παρελθόν της Τουρκίας για να υποστυλώσει ιδεολογικά τον σύστημα εξουσίας του σήμερα. Ο Ορμπαν υπεραμύνεται των «χριστιανικών αξιών» της Ευρώπης, οι οποίες απειλούνται από την «πλημμύρα» των μεταναστών. Καταφεύγει στον αντισημιτισμό, κλείνει μη κρατικά πανεπιστήμια, παρεμβαίνει στη Δικαιοσύνη και μοιράζει κρατικές δουλειές στους κολλητούς του. </br></br>
Το μοτίβο των εθνικιστών είναι κοινό: μετατροπή των πατριωτικών αισθημάτων του λαού σε ιδεολογία, εκμετάλλευση της πολιτικής συγκυρίας για να παροξυνθεί ο ιδεολογικοποιημένος πατριωτισμός, αντιπαλότητα σε «εχθρούς», επιδίωξη πολιτικού οφέλους, οικονομικός προστατευτισμός, αυταρχική διακυβέρνηση. Εφόσον το έθνος εκπροσωπούν προνομιακά οι «ιδεολόγοι» του, αυτοί αναλαμβάνουν να μεριμνούν παντοιοτρόπως για την επιβίωση του έθνους, έστω κι αν παραβιάζουν βασικές αρχές της δημοκρατίας - την ανεξαρτησία των θεσμών και τα δικαιώματα των πολιτών. Όταν το ιδεολογικοποιημένο έθνος τίθεται über alles, η φιλελεύθερη δημοκρατία υποφέρει (για «ανελεύθερη δημοκρατία» μιλά ο Ορμπαν) και ο ορίζοντας του εθνικού συμφέροντος συρρικνώνεται, ταυτιζόμενος με τις πολιτικές επιδιώξεις των εθνικιστών. </br></br>
<b>Πατριωτισμός και κοσμοπολιτισμός</b></br></br>
Αν ο κίβδηλος - ιδεολογικοποιημένος - πατριωτισμός εχθρεύεται ή περιφρονεί τους «άλλους», ο αυθεντικός πατριωτισμός ανοίγεται σε αυτούς. Όπως μας θυμίζει η Αμερικανίδα φιλόσοφος Μάρθα Νουσμπάουμ, οι Στωικοί μας προτρέπουν να σκεφτόμαστε με τη μορφή ομόκεντρων κύκλων: ο πρώτος κύκλος είναι ο εαυτός μας, μετά η οικογένεια, κατόπιν οι γείτονες και οι συμπολίτες, μετά οι ομοεθνείς μας και, τέλος, ο μεγαλύτερος από όλους τους κύκλους, η ανθρωπότητα. </br></br>
Η ταυτότητά μας διαμορφώνεται από τη συμμετοχή μας σε όλους αυτούς τους κύκλους. Ξεκινάμε, αναπόφευκτα, από τον εγγύτερο κύκλο για να καταλήξουμε, με προσπάθεια, στον απώτερο. Έχοντας μυηθεί στις αξίες της παράδοσής μας, μπορούμε να εκτιμήσουμε οικουμενικές αξίες (π.χ. δικαιοσύνη, ελευθερία, ευ ζην)· μετακινούμαστε από το μέρος στο όλον. Όταν εμβαθύνουμε σε αλλότριες παραδόσεις, συνειδητοποιούμε τα κοινά στοιχεία τους. Κι όταν συνειδητοποιούμε την κοινή ανθρώπινη συνθήκη, αντιλαμβανόμαστε πόσο διαφορετικά εκφράζεται αυτή σε ποικίλες κουλτούρες και ιστορικές περιόδους. Ο άνθρωπος ριζώνει στο χώμα της παράδοσής του αλλά η φυλλωσιά του αναζητεί τον ήλιο. Αν η παράδοση είναι το χώμα, ο ήλιος είναι η αλήθεια – η κριτική διερώτηση, η αναζήτηση της επεξεργασμένης άποψης, η επίγνωση της μερικότητας της γνώσης μας. </br></br>
Η κοινή εθνική αφήγηση ουδέποτε είναι στατική: όσο πιο πολύ ερευνούμε το παρελθόν μας κι όσο αλλάζουν οι προτεραιότητές μας, τόσο μεταβάλλεται η αυτο-κατανόησή μας. Στις συνθήκες του 1955-59, ο απελευθερωτικός αγώνας είχε αλυτρωτικό χαρακτήρα – ένωση με τον εθνικό κορμό. Από την εισβολή του 1974 και μετά, η επανένωση της Κύπρου και η οικοδόμηση μιας βιώσιμης πατρίδας όλων των κοινοτήτων ήταν και παραμένει η προτεραιότητα. Μετά το 2004, το όραμα της κοινής πατρίδας απέκτησε νέα διάσταση – ευρωπαϊκή. Η ενωμένη ευρωπαϊκή Κύπρος είναι το ζητούμενο. Ξανακοιτάμε το παρελθόν μας υπό αυτή την οπτική γωνία. Βλέπουμε τώρα καλύτερα τα λάθη μας και συνειδητοποιούμε τις θεσμικές ελλείψεις μας. Η διάβαση από τον έναν κύκλο στον επόμενο δημιουργεί εντάσεις, τις οποίες πρέπει να διαχειριστούμε, αναδιατάσσοντας τις αντιλήψεις μας. Όταν το καταφέρνουμε, αποδεικνύουμε ότι είμαστε διανοητικά ζωντανοί και ακμαίοι. Τα πάντα ρει. </br></br>
Κάθε εθνική επέτειος είναι ευκαιρία να θυμόμαστε και να εμπνεόμαστε από τους ήρωές μας. Είναι τιμή και ευθύνη να είσαι απόγονος των Αγωνιστών του ’21 και της Εθνικής Αντίστασης, του Παλληκαρίδη, του Αυξεντίου, του Μάτση, και όλων των ηρώων του Απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ. Δεν ξέρω τι θα έλεγαν οι ήρωες αν ζούσαν σήμερα ανάμεσά μας. Μαντεύω όμως ότι, με την ανιδιοτέλεια που τους διέκρινε, θα μας θύμιζαν την ηθική της ευθύνης: τι κάνεις για το καλό της πατρίδας σου σήμερα; Πληρώνεις τους φόρους σου; Προστατεύεις τους θεσμούς της; Μάχεσαι την αναξιοκρατία και τη διαφθορά; Προστατεύεις τα δημόσια αγαθά; Υπερασπίζεσαι το δημόσιο συμφέρον; </br></br>
Για τον αυθεντικό πατριώτη αυτές οι ερωτήσεις είναι πάντοτε επίκαιρες. Όπως ασίγαστη είναι η μέριμνα για την ελευθερία, την αλήθεια, και τα οικουμενικά ιδεώδη. Ο αυθεντικός πατριώτης έχει επίγνωση της βαθιάς ανθρώπινης συνθήκης – ότι, όπως έγραψε ο Τσαρλς Ντίκενς, «είμαστε όλοι συνοδοιπόροι προς τον τάφο» και ότι η επίγνωση της θνητότητας είναι όρος για την ανθρώπινη δημιουργία. Αυτή η υπαρξιακή επίγνωση προσδίδει οικουμενικό χαρακτήρα στη συμπεριφορά του αυθεντικού πατριώτη.
«Δεν ξέρω αν θα με χαρακτηρίσεις υπερβολικά ευαίσθητο Όμως ν' αγωνιστεί πρέπει ο καθένας. Να πλάσει ο ίδιος κάτι και με το κορμί, με την καρδιά, με το πνεύμα, με το γέλιο να το χαίρεται...[…]. </br></br>
Να γιατί δε νοιάζουμαι αν τη γη τη ζουν Τούρκοι για Έλληνες, Εβραίοι</br></br>
για Εκείνο πούχει αξία είναι να τη ζουν αυτοί που την ποτίζουν με</br></br>
τον ιδρώτα τους και να περπατούν ελεύθεροι πάνω της, διαφεντευτές της, κυρίαρχοί της. Ν’ αναπνέουν περήφανοι τον αέρα της που νάναι</br></br>
αέρας δροσιάς, ομορφιάς, λεβεντοσύνης. Όχι πνίχτης». </br></br>
Κυριάκος Μάτσης, Νοέμβριος 1958, λίγες μέρες πριν τον ηρωικό του θάνατο στο Δίκωμο.
Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-87552050364805029572017-10-23T09:59:00.003+03:002017-10-23T09:59:54.052+03:00Η αβάσταχτη ελαφρότητα να είσαι Τσίπρας<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhUnDwjDsWpBdt1Tkow-zJKO-X9MLtr-mm7A58Tk85PlXeGwIl2aWbMICP8fRQCIPoQ6osNzN8-uy6sJeZ9uriodgdC2_q-OZHoQV0UvVTwsfDwbUBEbaF8M0PlumRGHHhr-LaoY7H_jyw/s1600/AP_17290613636103-654x362-54ff714.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhUnDwjDsWpBdt1Tkow-zJKO-X9MLtr-mm7A58Tk85PlXeGwIl2aWbMICP8fRQCIPoQ6osNzN8-uy6sJeZ9uriodgdC2_q-OZHoQV0UvVTwsfDwbUBEbaF8M0PlumRGHHhr-LaoY7H_jyw/s320/AP_17290613636103-654x362-54ff714.jpg" width="320" height="177" data-original-width="654" data-original-height="362" /></a></div>
</br></br>
Πηγαίνει σε συναντήσεις κορυφής με άλλους ηγέτες χωρίς γραβάτα, σα να επισκέπτεται κομματική εκδήλωση, δεξίωση βάπτισης ή δείπνο φιλικού ζευγαριού. Αδυνατεί να κάνει τις απαραίτητες διακρίσεις μεταξύ κοινωνικών συμφραζομένων (social contexts) και την ανάγκη που προκύπτει για διαφορετική ενδυμασία. Δεν καταλαβαίνει ο κακόμοιρος ότι (και) το ρούχο σηματοδοτεί – δεν τους τα έμαθαν ποτέ στην ΚΝΕ αυτά, ενώ η «πολιτική επανάσταση» του Μάο, που τόσο θαύμαζε εκ τους ασφαλούς, του δίδαξε ότι η γραβάτα είναι αστική πολυτέλεια. (Οι ‘ταξικές’ του αντιλήψεις δεν τον αποτρέπουν να στέλνει τα παιδιά του στο ακριβότερο ιδιωτικό σχολείο της χώρας, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία). Ανοίγει το στόμα του να μιλήσει αγγλικά και ντρέπεσαι για λογαριασμό του – πρόκειται για εκείνο το συναίσθημα ντροπής (embarrassment για την ακρίβεια) που νοιώθεις όταν ένας στενός συγγενής σου είναι μισομεθυσμένος ή πέρδεται σε μια κοινωνική εκδήλωση. </br></br>
<span class="fullpost">
Ο αμοραλιστής εαυτός του δεν φαίνεται μόνο από τα αναρίθμητα ψέματα που έχει πει και την ασύστολη δημαγωγία του, αλλά και από την απουσία του αισθήματος ντροπής. (Η βίωση της ντροπής δηλώνει άτομο με στοιχειώδη ηθική συγκρότηση, λένε οι ηθικοί φιλόσοφοι). Ο Τσίπρας δεν δείχνει να έχει μάθει να βιώνει αυτό το συναίσθημα (πρόκειται για ένα ‘bourgeois feeling’), γι αυτό και δεν κοκκινίζει ούτε, έστω, αυτοσαρκάζεται, όπως θα κάναμε οι περισσότεροι αν λέγαμε το απίστευτο “we have eaten the camel, now we must eat the queue”. Δεν γνωρίζουμε την οικογενειακή ανατροφή του, αλλά η πολιτική αγωγή του δεν έχει καλλιεργήσει τέτοιου είδους συναισθηματική ευφυία. </br></br>
Δεν απέκτησε τη μετα-γνωστική (meta-cognitive) ικανότητα να ξέρει ότι δεν ξέρει. Επιμένει να συνδιαλέγεται στα αγγλικά σε διεθνείς εκδηλώσεις, χωρίς να τον ενοχλεί η αυτο-γελοιοποίησή του, αν και, ομολογουμένως, παρέχει πολύτιμο παιδαγωγικό υλικό σε δασκάλους και γονιούς. (Όταν θέλω να πειράξω τις κόρες μου για τα Αγγλικά τους, με την προσδοκία ότι θα φιλοτιμηθούν να τα βελτιώσουν, τους λέω ‘ελάτε τώρα, αυτά είναι αγγλικά Τσίπρα, μπορείτε πολύ καλύτερα’. Σε ευχαριστώ Αλέξη.). </br></br>
Η συναισθηματική ακηδία του δεν παράγει έπαρση αλλά, εδώ είναι το ενδιαφέρον, συνοδεύεται με εκείνη τη γλώσσα του σώματος που προδίδει είτε υπερβολική χαλαρότητα (ελαφρά πλήξη και αδιαφορία – π.χ. συνάντηση με τον Ομπάμα), είτε το διαρκές χαμόγελο του ανθρώπου που θέλει να αρέσει στο συνομιλητή του (συνάντηση με Τραμπ). Ο άνθρωπος που κατέχει το σημαντικότερο αξίωμα στη χώρα αισθάνεται άνετα στην καφετέρια (ή στην καντίνα του κόμματός του, καλύτερα), να κάνει πλάκα με την παρέα του (ή τους 'συντρόφους' του), και να παπαρολογεί περί παντός απλωμένος σε τέσσερεις καρέκλες. Δυσκολεύεται, όμως, να αναπτύξει ένα συγκροτημένο επιχείρημα με βάθος, να πάρει συνεπείς αποφάσεις, να σταθεί με κύρος (πόσο μάλλον να διαλεχθεί και να διαπραγματευθεί) απέναντι στους ομοτέχνους του, στο αυστηρώς χορογραφημένο περιβάλλον της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής. </br></br>
Φαντάζεστε πώς τον βλέπουν οι υπόλοιποι; Αν είσαι η Λαγκάρντ λ.χ. δεν θα νοιώσεις ότι έχεις απέναντί σου έναν γραφικό ανατολίτη που τα μισά που του λες δεν τα καταλαβαίνει, αλλά κουνά συγκαταβατικά το κεφάλι, μιλά πεζοδρομιακά αγγλικά που δεν κατανοείς, και, για να κρύψει την άγνοιά του, διαρκώς χαμογελά; </br></br>
Η ηγεσία αποτυπώνεται τόσο στη γλώσσα όσο και στην εκφραστική του σώματος. Δεν είναι τυχαίο ότι μιλάμε μεταφορικά για ηγετικό ανάστημα. Τίποτα δεν θα μπορούσε να αποδώσει ακριβέστερα τη σοβαροφανή αμορφωσιά, την καφενόβια φρασεολογία, και την παρεϊστικη νοοτροπία που δίνουν τον τόνο στα πανεπιστήμια, τα κόμματα, και τους δημόσιους οργανισμούς, σηματοδοτώντας, εν τέλει, την κατάντια της χώρας, από το να έχει έναν άνθρωπο σαν τον Τσίπρα να την εκπροσωπεί διεθνώς. </br></br>
Μην θυμώνετε, όμως, συμπολίτες μου: όσοι τον ψηφίσατε (δύο φορές μάλιστα…) είδατε στην εικόνα του κάτι από τον δικό σας εαυτό…Ελπίζω, εσείς τουλάχιστον, να ντρέπεστε!
</span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-86215416534894708252017-10-23T09:58:00.003+03:002017-10-23T09:58:46.251+03:00Δυσφορία φύλου και εξουσιαστικός χριστιανισμός<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgpjJVMH1l9ewdeoQ-jRYCKPnMiid1kzdNmLf8jPI7FrSYwabYsqmiBdIdHt2WPLy4hurrlp_NuUcBCPh2mgKjzPw-tdAYIQNAAfGSdIJfLzZPpVeNgQ2NW1pcrNcGouqsPKaweZdSaAas/s1600/Deirdre_McCloskey_%252815579711609%2529.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgpjJVMH1l9ewdeoQ-jRYCKPnMiid1kzdNmLf8jPI7FrSYwabYsqmiBdIdHt2WPLy4hurrlp_NuUcBCPh2mgKjzPw-tdAYIQNAAfGSdIJfLzZPpVeNgQ2NW1pcrNcGouqsPKaweZdSaAas/s320/Deirdre_McCloskey_%252815579711609%2529.jpg" width="320" height="260" data-original-width="1280" data-original-height="1039" /></a></div>
</br></br>
Η Ντέϊντρι Μακλόσκι είναι μια από τις εξέχουσες φυσιογνωμίες στην οικονομική σκέψη διεθνώς. Καθηγήτρια μέχρι πρόσφατα στο Πανεπιστήμιο του Ιλλινόϊ, συγγραφέας δεκάδων βιβλίων και εκατοντάδων ακαδημαϊκών άρθρων, δεν υπήρξε μόνο παραγωγική αλλά και πρωτότυπη. Όταν οι λοιποί οικονομολόγοι έβλεπαν μόνο εξισώσεις, καμπύλες και χρονοσειρές στα οικονομικά, η Μακλόσκι αναδείκνυε την ιστορική, ηθική, και ρητορική φύση της οικονομικής επιστήμης. </br></br>
Η Μακλόσκι δεν είναι μόνο μια διακεκριμένη οικονομολόγος. Είναι κι ένας ασυνήθιστος άνθρωπος. Όσοι παρακολουθούμε το έργο της, τη γνωρίζαμε μέχρι το 1997 ως Ντόναλντ Μακλόσκι. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, στα 52 του, ο Ντόναλντ έκανε αλλαγή φύλου, έγινε η Ντέϊντρι. Τη συγκλονιστική αυτή εμπειρία την περιγράφει στο βιβλίο της <i>Crossing </i> (University of Chicago Press, 1999). </br></br>
<span class="fullpost">
Αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι ήδη από την ηλικία των 11 ετών, είχε βιώσει την επίμονη <i> «δυσφορία φύλου» </i> - την απόκλιση μεταξύ του βιολογικού φύλου (πως γεννιέσαι) και της ψυχικής εμπειρίας του φύλου (πώς νοιώθεις). Παρακαλούσα το Θεό, γράφει, να ξυπνήσω το πρωί χωρίς να τραυλίζω και να είμαι κορίτσι. Πρόκειται για ένα γνώριμο συναίσθημα σε όσους υποφέρουν από δυσφορία φύλου (πολλοί λίγοι, αλλά υπάρχουν), το οποίο συχνά οδηγεί σε απόπειρες αυτοκτονίας. </br></br>
Ο Ντόναλντ παντρεύτηκε στα 22 του. Είχε μια φυσιολογική οικογενειακή ζωή, απέκτησε και δύο παιδιά. Ωστόσο, η δυσφορία φύλου δεν τον εγκατέλειψε: του άρεσε μερικές φορές να φορά γυναικεία εσώρουχα, κάτι που παραξένεψε τη σύζυγό του αρχικά αλλά μετά το θεώρησε μια γραφική ιδιορρυθμία. Επρόκειτο, όπως αποδείχθηκε, για κάτι σοβαρότερο και, τελικά, οδυνηρό. Η αδερφή του προσπάθησε να τον κλείσει στο ψυχιατρείο, ενώ τα παιδιά του ουδέποτε του ξαναμίλησαν μετά την αλλαγή φύλου. Παρ’ όλα αυτά, δεν το μετανιώνει: συχνά έχει πει ότι νοιώθει ευτυχισμένος που έγινε γυναίκα. </br></br>
Η αλλαγή φύλου ήταν η σημαντικότερη αλλά όχι η μόνη αλλαγή που έκανε η Μακλόσκι. Παράλληλα σχεδόν, από άθεη έγινε μέλος της Αγγλικανικής Εκκλησίας. Στον χριστιανισμό βρήκε νόημα ζωής. Η Εκκλησία της την καλοδέχτηκε. Τον περασμένο Ιούλιο, μάλιστα, η Γενική Σύνοδος της Εκκλησίας της Αγγλίας αποφάσισε να καλωσορίσει επίσημα τους διεμφυλικούς στην κοινότητά της. Ο Δημιουργός αγαπά τους διεμφυλικούς, είπε ο αρμόδιος επίσκοπος, και είναι πάντα παρών στις περιπέτειες της ζωής τους. </br></br>
Η Ιερά Σύνοδος (ΙΣ) της Εκκλησίας της Ελλάδας πήρε, στο ίδιο θέμα, την ακριβώς αντίθετη θέση. Το θέμα είναι επίμαχο και, όπως και σε άλλα σύγχρονα θέματα, οι χριστιανοί δεν ομονοούν. Αυτό που εντυπωσιάζει (χωρίς να εκπλήσσει) στην ανακοίνωση της ΙΣ είναι η στενότητα των αντιλήψεών της. Λένε: <i> «το φύλο δεν είναι επιλέξιμο, αλλά ως δώρο αποτελεί θείο χάρισμα στον άνθρωπο που πρέπει αυτός να αξιοποιήσει για τον αγιασμό του». </i> </br></br>
Αν και το βιολογικό φύλο έχει τεράστια σημασία, το μείζον στο θείο δώρο είναι η ίδια η ζωή. Όταν το δώρο του βιολογικού φύλου συνοδεύεται από αβάσταχτο ψυχικό πόνο, ως μέρος της ιδιοσυστασίας του ατόμου (η δυσφορία φύλου, όπως η σχιζοφρένεια, δεν είναι επιλογή), το μείζον δεν είναι η ιερότητα του βιολογικού φύλου αλλά η ιερότητα του <i>προσώπου. </i> Ο άνθρωπος, για τον χριστιανό, είναι κάτι παραπάνω από το βιολογικό του φύλο – είναι πρόσωπο που πασχίζει να μετάσχει στο <i>ευ-αγγέλιο·</i> να γίνει κατ΄ ομοίωση του Θεού. Το πνεύμα της Καινής Διαθήκης δεν είναι η τήρηση «κανόνων» (οι Φαρισαίοι τηρούσαν άψογα τους θρησκευτικούς κανόνες της εποχής τους) αλλά η απροϋπόθετη αγάπη για τον άλλο – η αγάπη που μετασχηματίζει διαρκώς τον φορέα της. </br></br>
Αν υπάρχει αγάπη στην ανακοίνωση της Ιεράς Συνόδου είναι δυσδιάκριτη. Η μούχλα των έτοιμων σχημάτων κυριαρχεί: τα <i> «χρηστά ήθη» </i>, ο <i> «ανεξέλεγκτος δικαιωματισμός» </i>, ο <i> «ιερός θεσμός της οικογένειας» </i>. Η συμπόνοια υπάρχει ως ρητορικό στολίδι, όχι ως ενεργός παρουσία. Ο Απόστολος Παύλος, σκανδαλωδώς, θέλει να γίνει τα πάντα (ακόμα και <i> «άνομος» </i>), <i> «ίνα τους πλείονας κερδίσω» </i> (Α’ Κορ.9:19-22). Η ΙΣ μάλλον θα εύχονταν να μην υπήρχαν άνθρωποι με δυσφορία φύλου – η ύπαρξή τους είναι ένα stress test για τα βολικά σχήματά της. Ακόμη χειρότερος είναι ο χλευασμός. <i> «Αυτά είναι παιχνιδίσματα» </i> είπε ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, υποτιμώντας τη σημασία του νόμου για την ταυτότητα φύλου. Δεν μπήκε καν στον κόπο να κατανοήσει τους <i> «στεναγμούς και τις λύπες» </i>των διεμφυλικών. Τι σχέση έχει αυτή η στάση με το πλουραλιστικό πνεύμα του Παύλου; </br></br>
Ελάχιστη, νομίζω. Ο χριστιανισμός του Αρχιεπισκόπου και της ΙΣ είναι ο εξουσιαστικός χριστιανισμός - μια ακόμα ιδεολογία για τους ‘πιστούς’. Αυτό που κυρίως ενδιαφέρει τους ιεράρχες είναι να κρατήσουν την κεντρική θέση που παραδοσιακά κατέχουν στο ελληνικό γκουβέρνο: να υπαγορεύουν νόμους και να ασκούν την εξουσία των συμβόλων-νοημάτων ως προϋπόθεση για την κοσμική εξουσία που κατέχουν. Λένε ότι απλώς καταθέτουν τη γνώμη τους. Πόσο υποκριτικό! Δεν πρόκειται μόνο για το ότι πιέζουν φανερά υπουργούς, βουλευτές και κόμματα, αλλά και ότι, παθητικά, προσφέρονται να χρησιμοποιηθούν (να ειδωλοποιηθούν) από μισάνθρωπους πολιτικάντηδες. </br></br>
Το βαθύτερο πρόβλημα της Εκκλησίας της Ελλάδος είναι αυτό που εύστοχα επεσήμανε ο π. Β. Θερμός στο διεισδυτικό βιβλίο του <i>Φυγή προς τα Εμπρός</i> (Αρμός, 2017): αισθάνεται άνετα κυρίως στο ομοιογενές περιβάλλον του προνεωτερικού <i> «χωριού» </i>, όχι στο ανοιχτό περιβάλλον της νεωτερικής <i> «πόλης» </i> και τη ρευστότητα της <i> «μεταπόλης» </i>. Η δυσαρμονία με τη νεωτερικότητα εκφυλίζει τον λόγο της σε συντηρητική προπαγάνδα. </br></br>
Ως χριστιανή, η καθηγήτρια Μακλόσκι μάλλον θα ένοιωθε δυσάρεστα στην Εκκλησία της Ελλάδος. Ως πολίτης, όμως, θα ήταν ικανοποιημένη, εφόσον, στην οργανωμένη πολιτική μας κοινότητα, με όλα τα στραβά της, μια βαθιά υπαρξιακή της ανάγκη αναγνωρίστηκε επισήμως. Το όφελος είναι και δικό μας. Δίνοντας το χέρι στους διεμφυλικούς, πετυχαίνουμε ένα ηθικό-πολιτικό κατόρθωμα: εκλεπτύνουμε την ευαισθησία μας, διευρύνουμε την κοινότητά μας.
</span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-46724771279811306152017-10-23T09:56:00.004+03:002017-10-23T09:56:52.169+03:00Καλή τύχη κυρία Μέρκελ!<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg27InTiBXK2a0HfRC9-181rTYk5C8w_7SxZ_EQRIh4_B1prA_vhod1Q6Pjc7UEwGfH2BuXSDuiz_D2U2kRUkFoP1DqxQBwsHmvWk4Lf29o-Db4NfwBoR4jaDNXle70IHbiYZMNIKeWCOw/s1600/104177190-merkel_berlin.1910x1000.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg27InTiBXK2a0HfRC9-181rTYk5C8w_7SxZ_EQRIh4_B1prA_vhod1Q6Pjc7UEwGfH2BuXSDuiz_D2U2kRUkFoP1DqxQBwsHmvWk4Lf29o-Db4NfwBoR4jaDNXle70IHbiYZMNIKeWCOw/s320/104177190-merkel_berlin.1910x1000.jpg" width="320" height="168" data-original-width="1600" data-original-height="838" /></a></div>
</br></br>
Για μια χώρα όπως η Ελλάδα, που βρίσκεται διαρκώς σε πολιτική υπερδιέγερση, οι εκλογές στη Γερμανία προσφέρουν ένα χρήσιμο αντιπαράδειγμα: πως λειτουργεί η πολιτική σε μια θεσμικώς ώριμη δημοκρατία, στην οποία κυριαρχεί η άρρητη συναίνεση στα θεμελιώδη, όπου η πολιτική διαμάχη είναι πολιτισμένη, διαλογική και εκλογικευμένη. </br></br>
Η μεταπολεμική Γερμανία βασίστηκε σε συναίνεση γύρω από κεντρώες πολιτικές (π.χ. η έννοια της «κοινωνικής οικονομίας της αγοράς») κι ένα αίσθημα ηθικής ενοχής για το ναζιστικό παρελθόν που λειτούργησε προωθητικά και υπεύθυνα για την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Σε μια χώρα στην οποία το 80% ορίζει τον εαυτό του ως «κεντρώο», δεν είναι περίεργο που η Γερμανία ως brand ταυτίζεται με τη σταθερότητα και τον πραγματισμό. </br></br>
<span class="fullpost">
Η πολιτική όμως δεν είναι άσκηση βελτιστοποίησης, ούτε καλών τρόπων - εμπεριέχει τη σύγκρουση. Μπορεί τα παραδοσιακά κόμματα να συμφωνούν με την απόφαση της Καγκελαρίου Μέρκελ να υποδεχθεί η χώρα ένα εκατομμύριο πρόσφυγες το 2015, αλλά ένα μέρος του γερμανικού λαού την απορρίπτει ηχηρά, ενώ ένα άλλο την αντιμετωπίζει βουβά με δυσπιστία. Μια τόσο σημαντική απόφαση έδωσε τεράστια ώθηση στο νεότευκτο ακροδεξιό κόμμα (το AfD), ώστε να αξιώνει βάσιμα να είναι το τρίτο κόμμα στη Βουλή! Αν μάλιστα επαναληφθεί το σενάριο του μεγάλου συνασπισμού, το AfD θα καταστεί η αξιωματική αντιπολίτευση, απολαμβάνοντας θεσμικά προνόμια όπως η προεδρία της Επιτροπής Προϋπολογισμού, κλπ. Στη Βουλή του Πολλάκη και του Καμμένου αυτό δεν είναι είδηση, στη Μπούντεστανγκ όμως είναι. </br></br>
Δεν πρόκειται μόνο για το γεγονός ότι κλονίζεται η παραδοσιακή πολιτική συναίνεση. Ο τρόπος που κλονίζεται είναι αξιοσημείωτος. Για πρώτη φορά μεταπολεμικά, ο πολιτικός λόγος γίνεται επικίνδυνα τοξικός, απηχώντας (και εντείνοντας) αντίστοιχα αρνητικά συναισθήματα μέρους της κοινής γνώμης. Η κυρία Βέϊντελ, συμπρόεδρος του AfD, δήλωσε ότι <i>«η Γερμανία έχει γίνει παράδεισος για εγκληματίες και τρομοκράτες από όλο τον κόσμο». </i> Ο έτερος συμπρόεδρος κ. Γκάουλαντ, ζήτησε από τους Γερμανούς να είναι <i> «περήφανοι για τα επιτεύγματα των στρατιωτών τους στους δύο παγκοσμίους πολέμους»! </i> Τέτοιας κοπής πολιτικοί θα καταλάβουν περίπου 80 έδρανα στην μετεκλογική Μπούντεστανγκ! Όπως αντίστοιχα και στην Ολλανδία, ήδη ο άξονας της συζήτησης για την ενσωμάτωση των προσφύγων έχει μετατοπισθεί προς τα δεξιά, ενώ ενισχύεται συμβολικά η ευρύτερη οικογένεια εννοιών στην οποία νοηματικά εντάσσεται το «προσφυγικό» - «εφαρμογή των κανόνων», καχυποψία στον «άλλο», δυσπιστία σε υπερεθνικούς οργανισμούς, εθνική αναδίπλωση. </br></br>
Η Γερμανία θα βρεθεί για πρώτη φορά ξεκάθαρα αντιμέτωπη με το πολιτικό παράδοξο κάθε ισχυρής χώρας σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης: βραχυχρόνια, ο λαός θέλει ευημερία και ησυχία, αλλά, για να τα διασφαλίσει αυτά μακροχρόνια, πρέπει να είναι διατεθειμένος να τα διακινδυνεύει! Τι λένε οι αφίσες των Χριστιανοδημοκρατών; <i> «Για μια Γερμανία στην οποία να ζούμε καλά κι ευτυχισμένοι» </i>. Δεν είναι άσχημη ιδέα, μόνο που, όπως και στην προσωπική ζωή, η ευημερία μιας πολιτικής κοινότητας εξαρτάται από την ικανότητά της να αλλάζει – να προσαρμόζεται, να αναθεωρεί, να διακινδυνεύει. </br></br>
Η Γερμανία λ.χ. χρειάζεται νέο εργατικό δυναμικό – είναι η πιο γερασμένη χώρα της Ευρώπης. Η ενσωμάτωση των προσφύγων συνιστά, συν τοις άλλοις, οικονομική αναγκαιότητα. Η ενσωμάτωση όμως δημιουργεί προβλήματα σύγκρουσης συνηθειών, αντιλήψεων και πολιτιστικών προτύπων, τα οποία απαιτούν σύνθετη διαχείριση. Επίσης: η Γερμανία είναι, εκ των πραγμάτων, η ηγέτιδα δύναμη της Ευρώπης. Για να διαπεραιώσει τον ηγετικό της ρόλο επιτυχώς, για να αποκτήσει δηλαδή την «ήπια δύναμη» που αποφέρει ηθική νομιμοποίηση και οικειοθελή αποδοχή, χρειάζεται ένα πνεύμα φωτισμένης μεγαλοσύνης, το οποίο προέρχεται από ένα ευρύτερο συνεγερτικό όραμα που οφείλει να διαθέτει η πολιτική ελίτ. </br></br>
Η Γερμανική σταθερότητα, όμως, δεν οικοδομήθηκε τόσο με «οράματα» όσο με προσήλωση σε κανόνες, σκληρή δουλειά, πραγματισμό, και ενοχές. Στην τέταρτη θητεία της ως καγκελάριος η κυρία Μέρκελ θα κληθεί να πολιτευθεί με οραματική εξωστρέφεια και αυτοπεποίθηση σε μια χώρα που γίνεται όλο και πιο εσωστρεφής. Το πιθανότερο είναι ότι θα βαδίσει την πεπατημένη με τον κλασικά Γερμανικό τρόπο: εφαρμογή των κανόνων, βαθμιαίες αλλαγές, διασφάλιση της σταθερότητας. Η Μέρκελ που θα δούμε δεν θα διαφέρει πολύ από τη Μέρκελ που ξέρουμε! </br></br>
Η αξιοθαύμαστα υπεύθυνη, όσο και απρόβλεπτη, μαζική αποδοχή προσφύγων ήταν η εξαίρεση. Έχοντας τακτοποιήσει τη συνείδηση της Γερμανικής ψυχής και εξιλεωθεί στους υπόλοιπους Ευρωπαίους για την ανηλεή λιτότητα που επέβαλε στους «προβληματικούς» της ευρωζώνης, η κυρία Μέρκελ θα επιστρέψει στη συνήθη προτεσταντική διαχείριση. Θα προσχωρήσει τη δημοσιονομική ένωση της ευρωζώνης αλλά αργά, προσεκτικά, και με βάση τους φετιχοποιημένους «κανόνες». Το ελληνικό χρέος δεν θα το αντιμετωπίσει ρηξικέλευθα – θεωρεί ότι η αλληλεγγύη ήδη έχει φτάσει στα όριά της. Με τον Μακρόν θα συμφωνήσει σε βαθύτερη ευρωπαϊκή ενοποίηση, αφού όμως δει πρώτα τα έργα του στη γαλλική οικονομία. </br></br>
Είναι απαιτητικό να είσαι ισχυρός και πλούσιος: χρειάζεται σύνεση και τόλμη μαζί. Η ηγεσία κοστίζει. Στη νέα Γερμανική Βουλή, με μια ξενοφοβική και ευρωσκεπτικιστική ακροδεξιά να κάνει διαρκώς θόρυβο, το κόστος θα είναι ακόμα υψηλότερο. Οι απαιτήσεις από τη νέα κυβέρνηση συνασπισμού θα είναι μεγάλες σε όλα τα μέτωπα – από την τρομοκρατία μέχρι την κρίση στην ευρωζώνη, τις σχέσεις με τη Ρωσία, και την κοινωνική συνοχή. Το σταθερό χέρι της κυρίας Μέρκελ στο τιμόνι παρέχει ασφάλεια, αλλά δεν αρκεί. Θα χρειαστεί και τολμηρή οδήγηση, με την αντίστοιχη πολιτική δεξιοτεχνία που απαιτείται. Στην εποχή του απρόβλεπτου Τραμπ και των κλόουν του Brexit, μακάρι η κυρία Μέρκελ να έχει την τόλμη του Βίλυ Μπράντ, τη στιβαρότητα του Χέλμουτ Σμιτ, και την έμπνευση του Χέλμουτ Κόλ! Η καλή της τύχη θα είναι η καλή τύχη όλων των υπόλοιπων Ευρωπαίων.
</span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-20615140310332806722017-09-19T08:33:00.001+03:002017-09-19T08:33:10.180+03:00Λυπάμαι Φώφη. Ο επόμενος παρακαλώ…<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgpwb9-BkVFfBOqCAEEYDt-NnkIgzTU8f3MbX63-st8GH1DDO1TpltlIE8AHrMEMNxWt9JXuXap6ESHX_ZrNtN8VJ5lq9MByCYWosfPWJjkIufdVo_9Zjk-CEDZeV5wgAJsmwknH8xBDDA/s1600/gennimata.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgpwb9-BkVFfBOqCAEEYDt-NnkIgzTU8f3MbX63-st8GH1DDO1TpltlIE8AHrMEMNxWt9JXuXap6ESHX_ZrNtN8VJ5lq9MByCYWosfPWJjkIufdVo_9Zjk-CEDZeV5wgAJsmwknH8xBDDA/s320/gennimata.jpg" width="320" height="200" data-original-width="638" data-original-height="399" /></a></div>
</br></br>Ένας δίκαιος άνθρωπος πρέπει να της το πιστώσει: αν δεν άνοιγε τις διαδικασίες η Φώφη Γεννηματά, ο νέος φορέας της κεντροαριστεράς δεν ήταν σήμερα υπό δημιουργία. Την τιμά αυτή η πρωτοβουλία. Τώρα, το αν θα πετύχει ή όχι είναι μια άλλη συζήτηση. </br></br>
Ένας απροκατάληπτος πολίτης, όμως, θα έλεγε και κάτι ακόμα: Τι σε κάνει να πιστεύεις Φώφη ότι είσαι ο κατάλληλος άνθρωπος να ηγηθεί του νέου φορέα; Στο μέτρο που δεν ενσαρκώνεις το καινούριο, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν μπορείς να δώσεις νέα ορμή, νέους ορίζοντες, νέα προοπτική στη νέα κεντροαριστερά που εξήγγειλες. Γιατί; Διότι, καλώς ή κακώς, είσαι ο εμβληματικός εκπρόσωπος του παλαιού ΠΑΣΟΚ. Η πολιτική σου διαδρομή συμβολίζει όλα όσα είναι λάθος σε αυτό το κόμμα (και τη χώρα). </br></br>
<span class="fullpost">
Μήπως είμαι προκατειλημμένος αρνητικά; Όχι παραπάνω απ’ ότι μου επιτρέπουν τα γεγονότα. Η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ συγκεφαλαιώνει τη βαθιά ελληνική παθολογία: οικογενειοκρατία, κομματικό κράτος, αντιθεσμική συμπεριφορά. </br></br>
Δύσκολα θα της προσάψει κανείς ότι παρέλειπε να αναφέρεται τακτικά στον πατέρα της, τον αείμνηστο Γιώργο Γεννηματά, εμβληματικό πρόσωπο στην πασοκική μυθολογία. Το επώνυμό της ήταν το κεφάλαιό της – και το γνώριζε. Κάθε αναφορά στο ΕΣΥ και στην κοινωνική πρόνοια λ.χ. συνοδευόταν από μια υπενθύμιση του οικογενειακού επωνύμου. Στην πρόσφατη συνέντευξή της στον ΣΚΑΙ (9/9/2017), μετά την εξαγγελία της υποψηφιότητάς της, μας το θύμισε ξανά: θέλει να ολοκληρώσει, είπε, το όραμα του πατέρα της, <i>«αυτό που δεν πρόλαβε να κάνει» </i>. Για όσους παρακολουθούν την πολιτική πορεία της, δεν εκπλήσσει: ως κόρη του Γεννηματά σταδιοδρόμησε επιτυχώς στον επιρρεπή στις δυναστείες, έτσι κι αλλιώς, ‘πράσινο’ χώρο. </br></br>
Το 1986, πριν αποφοιτήσει από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, προσελήφθη στην (κρατική) Εθνική Τράπεζα, με τις γνωστές διαδικασίες της εποχής. Από την τράπεζα αποσπάστηκε αργότερα στο κόμμα της στη Βουλή. Τα κομματικά στελέχη που προσλαμβάνονται στο ευρύτερο δημόσιο δεν σημαίνει ότι εργάζονται σε αυτό. Σίγουρα όμως αμείβονται από αυτό! Ως υπερνομάρχης Αθηνών-Πειραιώς (2003-2007) εισέπραττε το μισθό της (συν την αμοιβή ως πρόεδρος της Ένωσης Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδας) αλλά, παράλληλα, και το μισθό της Εθνικής Τράπεζας (νομίμως, παρακαλώ!). Συγγενείς της απασχολούνταν με διάφορες ιδιότητες στην υπερνομαρχία. Στις εκλογές του 2007 ετέθη από τον κ. Παπανδρέου επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ, απο το οποίο εξέπεσε πάραυτα με απόφαση του Αρείου Πάγου, λόγω ασυμβίβαστου (εφόσον ήταν υπερνομάρχης – η διατύπωση του άρθρο 56 του Συντάγματος ήταν ξεκάθαρη). Η αντίδρασή της ήταν κλασική αντίδραση μέλους νομενκλατούρας τριτοκοσμικής χώρας: χαρακτήρισε τη σχετική απόφαση <i> «δικαστικό πραξικόπημα» </i> και μίλησε για <i> «αδίστακτη Δεξιά»! </i> Τέτοιος σεβασμός στους θεσμούς! </br></br>
Ως υπουργός στην εποχή των μνημονίων υπερασπίστηκε το τέλμα σε κρατικοδίαιτες, χρονίως προβληματικές επιχειρήσεις-υποστυλώματα του κομματικού κράτους, όπως η ΕΑΒ, παρά τη συμφωνία της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου με την τρόικα να προχωρήσουν σε μερική αποκρατικοποίηση της επιχείρησης. (Φανταστείτε να έχανε τη διοίκηση της ΕΑΒ και της ΛΑΡΚΟ το κομματικό κράτος; Αδιανόητο…). Αργότερα, το 2016, ως πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, επέκρινε τη σημερινή κυβέρνηση για την <i> «απώλεια του δημοσίου ελέγχου στη ΔΕΗ» </i>, υπερασπίστηκε διακριτικά την πρόσφατη κρατικοποίηση του ΟΑΣΘ, ενώ έχει κρατήσει αποστάσεις από τη δυνατότητα ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων. Στην ψηφοφορία για το νόμο για τη συμβίωση ομόφυλων ζευγαριών, το 2015, δεν προσήλθε καν στη Βουλή! Τέτοια τόλμη! </br></br>
Και το τελευταίο, κρισιμότερο, τεστ - το litmus test - για οποιονδήποτε πασοκικής προελεύσεως υποψήφιο πρόεδρο της ενιαίας κεντροαριστεράς: <i>τι στάση κράτησες στην αποπειραθείσα μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού από τον Τάσο Γιαννίτση, το 2001; </i></br></br>
Μην κουράζεσαι Φώφη, ξέρουμε την απάντηση. Η μεταρρύθμιση Γιαννίτση ήταν πολύ ‘νεοφιλελεύθερη’ για τα δικά σου ‘σοσιαλιστικά’ γούστα! Ουδέποτε την υπερασπίστηκες! Πόσο πειστική νομίζεις ότι είσαι σήμερα όταν μας λες ότι <i> «η μεγάλη κεντροαριστερά μπορεί να εγγυηθεί το τέλος της επιτροπείας και την προοδευτική διακυβέρνηση του τόπου»; </i> Μα, όπως έδειξε στα βιβλία του ο σοσιαλιστής (χωρίς εισαγωγικά) κ. Γιαννίτσης, ένας από τους σημαντικότερος λόγους που οδηγηθήκαμε στη χρεοκοπία ήταν η εκρηκτική διόγκωση των ελλειμμάτων του ασφαλιστικού. Τι έκανες εσύ Φώφη ως βουλευτής και στέλεχος του ΠΑΣΟΚ να τα σταματήσεις; </br></br>
Τα πράγματα είναι απλά: ένας νέος προοδευτικός φορέας χρειάζεται νέους ανθρώπους (όχι απαραίτητα σε ηλικία, αλλά σε νοοτροπία και ιδέες· άφθαρτους πολιτικά). Η πολιτική είναι, κυρίως, μια συμβολική υπόθεση. Ο παλιός δεν μπορεί να εκφράσει πειστικά το καινούριο· τον σκιάζει η ιστορία του και οι συνειρμοί που αυτή προκαλεί. </br></br>
Η κυρία Γεννηματά κάθε άλλο παρά νέα είναι. Συμβολίζει ό,τι οδήγησε τη χώρα στη χρεοκοπία. Θυμίζει, σήμερα, περισσότερο το στέλεχος που δεν θέλει να χάσει τη δουλειά του στην προβληματική επιχείρηση και γι’ αυτό ρετουσάρει το βιογραφικό του επιδιώκοντας μετεγγραφή. Θεμιτή η επιδίωξη, αλλά γιατί να ενδιαφέρει εμάς τους υπόλοιπους; Όσους, εν πάση περιπτώσει, μας αφορά μια σύγχρονη, ανανεωτική και πειστική κεντροαριστερά στη μετα-μνημονιακή Ελλάδα;
</span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-34791533935087675232017-09-19T08:29:00.002+03:002017-09-19T08:29:52.293+03:00Η πολιτική ωρίμανση απαιτεί τολμηρή ανα-θεώρηση<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwXXim0mrwTabxAuWDtQVXxG-atJM0t3XOsL0umEGCyFt2QC6Ihtk-4c-JoJ3Boivg4Y304t4j8lTA_yHxooKRX3MIgzTDzD1dKlLvsE-1BPtOkbEZy99ffYK5IsZoFT6eUsnUxM9ZEoI/s1600/Tsipras.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwXXim0mrwTabxAuWDtQVXxG-atJM0t3XOsL0umEGCyFt2QC6Ihtk-4c-JoJ3Boivg4Y304t4j8lTA_yHxooKRX3MIgzTDzD1dKlLvsE-1BPtOkbEZy99ffYK5IsZoFT6eUsnUxM9ZEoI/s320/Tsipras.jpg" width="320" height="180" data-original-width="610" data-original-height="343" /></a></div></br></br>
Η γλώσσα, παρατηρεί ο Βίτγκενστάϊν, μας βάζει συχνά τρικλοποδιές. Μια από αυτές είναι η χρήση των λέξεων σαν να αναφέρονται σε μία αναλλοίωτη πραγματικότητα. Λέμε <i>«η οικογένεια» </i>, <i> «το κόμμα», «η χώρα» </i>και νομίζουμε ότι αναφερόμαστε σε μια αμετάλλακτη οντότητα. Ακόμη, όμως, κι όταν έχουμε επίγνωση της ιστορικότητας μια έννοιας, επιλέγουμε εκείνη την εκδοχή της που φαντασιωσικά μας βολεύει. </br></br>
<span class="fullpost">
Μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να προβάλλει σήμερα πειστικά την πολιτική συγγένειά του με το ΠΑΣΟΚ; Σε μακροσκελές άρθρο του σε φιλική του εφημερίδα, ο κ. Τσίπρας απαντά θετικά εστιάζοντας στο πρώιμο ΠΑΣΟΚ και προκαλεί συνειρμούς για την ηγετική του αναλογία με τον Ανδρέα Παπανδρέου. Χαρακτηρίζει το πρώιμο ΠΑΣΟΚ<i> «παραγωγό προοδευτικής ενέργειας» </i> και τον Ανδρέα Παπανδρέου ως τον πολιτικό που <i> «διέθετε το πολιτικό αισθητήριο» </i> για να διαγνώσει <i> «τις μεγάλες δυνατότητες που άνοιγε [η Μεταπολίτευση]», </i>ανταποκρινόμενος στα αιτήματα μιας ευρείας «λαϊκής προοδευτικής πλειοψηφίας». Πιο εύστοχα το διατύπωσε ο υπουργός κ. Ν. Παππάς: <i> «Ο Ανδρέας Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ το '81 έλυσαν το κορυφαίο πολιτικό ζήτημα στην Ελλάδα, ότι ο μισός πληθυσμός βρισκόταν στο πολιτικό και οικονομικό ημίφως, απόρροια του μετεμφυλιακού κράτους. [...] Ως εκ τούτου, το ΠΑΣΟΚ αποτέλεσε τον κορμό της προοδευτικής μεριάς του πολιτικού φάσματος. Ο ΣΥΡΙΖΑ κατ' αναλογία αυτήν τη στιγμή είναι ο κορμός της προοδευτικής παράταξης, ο οποίος καλείται να λύσει το μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα». </i></br></br>
Η ρητορική του εγχειρήματος που ανέλαβε η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ (η απόπειρα να επεκταθεί η εμβέλειά του σε όλο τον <i> «προοδευτικό» </i>χώρο) είναι δοκιμασμένη: στηρίζεται στη δύναμη της ιστορικής αναλογίας. Η αναλογία ‘όψιμος ΣΥΡΙΖΑ-πρώιμο ΠΑΣΟΚ’ δεν στερείται ευλογοφάνειας, τελικά όμως είναι χονδροειδής και άστοχη. Ενώ εντοπίζει υπαρκτές ομοιότητες μεταξύ των δύο κομμάτων, η σύγκριση είναι στατική (σαν να συγκρίνει μοτίβα σε παζλ)· της λείπει η λεπτή κατανόηση των ιστορικών συμφραζομένων. Αποσκοπεί να μετακινήσει πολιτικά τον ΣΥΡΙΖΑ προς το ‘κέντρο’, αλλά το κάνει με τρόπο που τον εγκλωβίζει σε ένα αναχρονιστικό αφήγημα. </br></br>
Όπως οι κυβερνητικές εμπειρίες άλλαξαν το πρώιμο ΠΑΣΟΚ, έτσι αλλάζει σήμερα ο κυβερνητικός (και μάλιστα μνημονιακός) ΣΥΡΙΖΑ, αναζητώντας ζωτικό πολιτικό χώρο σε μια αναχρονιστική εκδοχή του ΠΑΣΟΚ – στο πρώιμο ΠΑΣΟΚ του εθνολαϊκισμού. Ιδού το παράδοξο: η ωρίμανση του ΣΥΡΙΖΑ επιδιώκεται να επέλθει με την αναζήτηση αναλογιών με την ανώριμη εκδοχή του ΠΑΣΟΚ! </br></br>
Από την άλλη μεριά, το σημερινό ΠΑΣΟΚ, αυτό που αντιμετώπισε διστακτικά και ενίοτε εχθρικά τόσο το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα Σημίτη όσο και τη μνημονιακή διαχείριση της εθνικής χρεοκοπίας, μην έχοντας επεξεργασθεί τη δική του ιστορική μεταμόρφωση, εγκαλεί τον κ. Τσίπρα για «ύβριν». Δεν διαθέτει ένα ανα-θεωρητικό συνεκτικό αφήγημα για τον εαυτό του. Υπερασπίζεται οπαδικά και άγαρμπα τη νεανική του ανωριμότητα. </br></br>
Το ενδιαφέρον σε αυτό το ρητορικό παίγνιο δεν είναι μόνο πόσο αναχρονιστικό είναι το συγκεκριμένο άνοιγμα Τσίπρα στην<i> «προοδευτική παράταξη» </i>, αλλά και πόσο αμήχανα αυτο-προστατευτικά είναι τα επιχειρήματα της τελευταίας. Αγιοποιώντας τον Ανδρέα Παπανδρέου, αναιρούν τη μετέπειτα πορεία ωρίμανσης του ΠΑΣΟΚ, η οποία, σε μεγάλο βαθμό, ήταν μια διαδικασία απογαλακτισμού (ατελής και διστακτική βέβαια) από τα νάματα του ιδρυτή του.
Ο οπαδικός αυτο-δοξασμός, ως στρατηγική απόκρουσης του αντιπάλου, είναι υποχρεωμένος να αποκρύπτει και να παραπλανά. Έτσι, ενώ υμνείται ο πρωτεργάτης της «αλλαγής», αποσιωπάται ο εθνολαϊκισμός που συστηματικά καλλιέργησε, το πελατειακό κράτος που ενέτεινε, ο πολωτικός λόγος που εξέφερε, η κομματική άλωση των θεσμών που προώθησε. Ιδού το δεύτερο παράδοξο: για να οριοθετηθεί απέναντι στον μετακινούμενο ΣΥΡΙΖΑ, το ώριμο πλέον ΠΑΣΟΚ επιστρέφει ρητορικά στον προγενέστερο ανώριμο εαυτό του! Έτσι, όμως, παλινδρομεί, σκοντάφτει, δεν επινοεί εκ νέου την ταυτότητά του. </br></br>
Ο ΣΥΡΙΖΑ αρνείται ουσιαστικά να ωριμάσει. Ενώ η μνημονιακή του συνθηκολόγηση θα μπορούσε να εκκινήσει τη δημιουργική του μεταμόρφωση σε ένα κόμμα της ευρύτερης ευρωπαϊκής Αριστεράς, που θα συστεγάζει θεσμικούς σοσιαλδημοκράτες και ιδεαλιστές ριζοσπάστες, όπως συμβαίνει με τα περισσότερα αριστερά-του-κέντρου κόμματα στην Ευρώπη, η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ αντιλαμβάνεται την ωρίμανση ως καταφυγή στο ‘μυθικό’ παρελθόν – δείγμα ανικανότητας να σκεφτεί πρωτότυπα μια νέα ταυτότητα. Διότι τι άλλο παρά επιστροφή σε ένα τέτοιο παρελθόν συνιστά η αναφορά Τσίπρα <i> «στην επικαιρότητα των λαϊκών αγώνων […] για εθνική ανεξαρτησία», </i>στη σημερινή Ελλάδα της ΕΕ; </br></br>
Μπορεί ο κ. Τσίπρας να επικαλείται «το πολιτικό αισθητήριο» του Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά δεν το κατανοεί σε βάθος. Σε μια χώρα που μέχρι το 1974 κυβερνήθηκε εν πολλοίς αυταρχικά, αντιθεσμικά, και αργότερα δικτατορικά, είχε νόημα να μιλά ένας προοδευτικός πολιτικός για «λαϊκή κυριαρχία» και «εθνική ανεξαρτησία». Αν ο Τσίπρας διέθετε αντίστοιχής λεπτότητας αισθητήριο σήμερα, θα κατανοούσε ότι στη χρεοκοπημένη χώρα που κυβερνά, το ζητούμενο είναι πιο πεζό: να γίνει η Ελλάδα επιτέλους ένα κανονικό ευρωπαϊκό κράτος! Θα καταλάβαινε ότι, αντίθετα με το 1974, ο κύριος λόγος της μειωμένης σήμερα εθνικής κυριαρχίας οφείλεται κυρίως στις βαθιές δομές και χρόνιες θεσμικές παθογένειες που οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία. Η Ελλάδα οικειοθελώς μπήκε σε ένα παιχνίδι πάλης βαρέων βαρών (την ευρωζώνη), στο οποίο θεσμικά-οικονομικά δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί. Αυτό είναι το βαθύτερο πρόβλημά της σήμερα, όχι η άσκηση <i> «λαϊκής εξουσίας» </i>.
Είναι εύκολο να μιμηθείς επιφανειακά έναν ηγέτη που θαυμάζεις. Το δύσκολο είναι να κατανοήσεις σε βάθος τι είναι αυτό που τον καθιστά αξιοθαύμαστο για να κάνεις μια δική σου νέα αρχή. Χρειάζεσαι εκείνη την προσέγγιση που δεν αναζητεί επιφανειακές ομοιότητες αλλά επιμένει, όπως έλεγε ο Βίτγκενστάϊν, στις λεπτές <i> «διαφορές» </i>. Χρειάζεσαι διαύγεια, τόλμη, και αντισυμβατική σκέψη. Τι απ’ όλα διαθέτει ο κ. Τσίπρας;
</span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-57928879739681186672017-08-27T11:49:00.000+03:002017-08-27T11:57:03.900+03:00Ηθικοπολιτική αμβλύνοια και κομμουνιστικά καθεστώτα<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhsX8TJhPB0d8B-1LOjvvlcJm5kpQUPaDo_aQlpzPxQDl1Cj-nLJyAf6XEeSkOHPqCUj_miDc6gfmSqxdED-QuE-7jxWjBtQs8nzk9k_eDL5lgQYZbRjK1lvvo7NsS7waxTG8_sG8oOqkc/s1600/stalin.gif" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhsX8TJhPB0d8B-1LOjvvlcJm5kpQUPaDo_aQlpzPxQDl1Cj-nLJyAf6XEeSkOHPqCUj_miDc6gfmSqxdED-QuE-7jxWjBtQs8nzk9k_eDL5lgQYZbRjK1lvvo7NsS7waxTG8_sG8oOqkc/s320/stalin.gif" width="320" height="215" data-original-width="300" data-original-height="202" /></a></div>
</br></br>
Ένα ακόμα δείγμα πολιτικής αγκύλωσης: συζητούμε θέματα που για την υπόλοιπη Ευρώπη θεωρούνται αυτονόητα! Σήμερα δεν αμφισβητείται ότι τόσο ο κομμουνισμός (ιδιαίτερα στη σταλινική του μορφή) όσο και ο φασισμός (ιδιαίτερα στη ναζιστική του εκδοχή) συνιστούν δύο εγκληματικές εκφάνσεις του ολοκληρωτισμού που συγκλόνισε την Ευρώπη του 20ου αιώνα. Ηθικοπολιτικά μιλώντας, για τη μεταναζιστική και μετακομμουνιστική Ευρώπη, οι διαφορετικές εκδοχές του ολοκληρωτισμού ουδόλως διαφέρουν. Η καταπίεση, οι διώξεις και οι δολοφονίες δεν έχουν χρώμα! Μέρος των κοινών Ευρωπαϊκών αξιών είναι η σθεναρή αντιπαλότητα απέναντι σε κάθε είδους ολοκληρωτισμό. </br></br>
<span class="fullpost">
Τον Απρίλιο 2009, με πρωτοβουλία κυρίως χωρών-μελών της ανατολικής Ευρώπης που είχαν την ατυχία να βιώσουν τον κομουνιστικό ολοκληρωτισμό, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ) καθιέρωσε την 23η Αυγούστου ως την Ευρωπαϊκή Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Σταλινισμού και του Ναζισμού. Η σχετική απόφαση υπερψηφίστηκε με μεγάλη πλειοψηφία (533-44, 33 αποχές), αν και από τους 24 Έλληνες ευρωβουλευτές μόνο 2 την υπερψήφισαν! Ο πολιτικός πρωτογονισμός δεν έχει χρώμα! </br></br>
Στο κείμενο της απόφασης του ΕΚ αναφέρεται ρητά ότι δεν υπάρχουν πλήρως αντικειμενικές ιστορικές αφηγήσεις και ότι η ερμηνεία της ιστορίας δεν μονοπωλείται από καμία πολιτική παράταξη. Οι στοχαστικές επισημάνσεις, όμως, δεν οδηγούν σε μαλθακό σχετικισμό, ούτε αποτρέπουν τη διαυγή ηθικοπολιτική πράξη (από-φαση). Το ΕΚ εκφράζει <i>«το σεβασμό για όλα τα θύματα ολοκληρωτικών καθεστώτων στην Ευρώπη»</i>, καταδικάζει <i>«τη μαζική παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τα ολοκληρωτικά κομμουνιστικά καθεστώτα», και διακηρύσσει το <i>«σεβασμό για την ελευθερία, αξιοπρέπεια, ισότητα, και κράτος δικαίου»</i>. </i></br></br>
Τον Ιούνιο 2011, το Συμβούλιο των Υπουργών Εσωτερικών και Δικαιοσύνης της ΕΕ υιοθέτησε την απόφαση του ΕΚ και κάλεσε τα κράτη-μέλη να αποφασίσουν πως θέλουν να τιμούν την Ημέρα Μνήμης, <i> «με αξιοπρέπεια και αμεροληψία». </i> Η Εσθονία, ως τωρινή προεδρεύουσα χώρα της ΕΕ, δεν πρωτοτύπησε με τη διοργάνωση εκδήλωσης για τα <i> «εγκλήματα που διαπράχθηκαν από κομμουνιστικά καθεστώτα» </i>, στο πλαίσιο της Ημέρας Μνήμης. Όχι τόσο γιατί το ίδιο έκαναν και άλλα κράτη-μέλη όταν είχαν την προεδρία, όσο, κυρίως, γιατί η σχετική εκδήλωση (απόδοση τιμής, συνέδριο ιστορικών, και έκθεση μουσείου) εξέφρασε το πνεύμα του Συμβουλίου Υπουργών και του ΕΚ. </br></br>
Ο υπουργός Δικαιοσύνης κ. Κοντονής είχε διαφορετική γνώμη. Αρνήθηκε τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Εσθονική εκδήλωση για την Ημέρα Μνήμης με ένα σαθρό σκεπτικό, το οποίο απο-καλύπτει την ηθικοπολιτική αμβλύνοια του ιδίου και της κυβέρνησής του. </br></br>
Κατ’ αρχάς, ενώ επικρίνει το δολοφονικό χαρακτήρα του ναζιστικού καθεστώτος, αναφέρεται στον κομμουνισμό μόνο ως ιδεολογία, λες και δεν μετουσιώθηκε ποτέ σε πράξη! Πόσο βολικό! Ξεχνά ότι το Εσθονικό συνέδριο δεν αποσκοπεί στη συζήτηση των <i> «ιδεολογικών ρευμάτων» </i> που γεννήθηκαν στο εσωτερικό της κομμουνιστικής θεωρίας, αλλά θέλει να συζητήσει τα εγκλήματα των κομμουνιστικών καθεστώτων – θέλει να μιλήσει για πράξεις. </br></br>
Μπορεί κάποιος να παραμένει αριστερός και, συγχρόνως, να καταδικάζει τα εγκλήματα των κομμουνιστικών καθεστώτων; Ναι μπορεί (αυτή ήταν λ.χ. η στάση του αείμνηστου Άγγελου Ελεφάντη), όπως μπορεί κάποιος να είναι χριστιανός και να ντρέπεται για τα εγκλήματα της Ιεράς Εξέτασης ή να είναι δημοκράτης και να επικρίνει τα αποικιοκρατικά εγκλήματα που διέπραξε η (δημοκρατική) χώρα του. Υπό έναν όρο: ότι, σε ένα βαθύτερο αξιακό επίπεδο, έχει επιλέξει μια στοχαστική στάση ζωής. Ότι τον ενδιαφέρει ο διάλογος και η αλήθεια. Η στοχαστική στάση θα τον ωθήσει να δει τα σκοτεινά σημεία της ιδεολογίας του, να εκλεπτύνει (ανα-θεωρήσει) τις πεποιθήσεις του, και να εμβαθύνει την ηθική του συγκρότηση. Η μετάβαση από το πεδίο των πεποιθήσεων στο πεδίο της πράξης ουδέποτε είναι ευθύγραμμη στην πολιτική, αλλά διαμεσολαβείται από εξουσιαστικές επιδιώξεις, ανθρώπινα πάθη, ιστορικούς εθισμούς, και τις ανάγκες της πολιτικής συγκυρίας. Ο στοχαστικός άνθρωπος έχει επίγνωση αυτής της πολυπλοκότητας και, άρα, νοιώθει την ανάγκη να βρίσκεται σε ηθική εγρήγορση, διατηρώντας την ικανότητα να εκπλήσσεται. </br></br>
Ο ευρωκομουνισμός που εμμέσως εκθείασε ο κ. Κοντονής στην επιστολή του στην Εσθονική προεδρία προέκυψε ακριβώς επειδή οι στοχαστικοί αριστεροί, στη δεκαετία του 1970, ένοιωθαν άβολα με τα εγκλήματα καθεστώτων με τα οποία είχαν ιδεολογική συγγένεια. Η αναγνώριση αυτών των εγκλημάτων ήταν το έναυσμα για την εκλέπτυνση της αριστερής σκέψης. Ο Τζώρτζ Οργουελ κατάλαβε ότι δεν θα μπορούσε να παραμείνει σοσιαλδημοκράτης παρά μόνο αν κατήγγειλε την ολοκληρωτική φύση του σοβιετικού κομμουνισμού, αφού μόνο τότε οι αξίες της ισότητας και της αλληλεγγύης θα αποκτούσαν ηθική καθαρότητα και πολιτική πειθώ. Ο Κορνήλιος Καστοριάδης συνειδητοποίησε ότι η <i>«επαναστατική»</i> σκέψη, ακριβώς για να παραμείνει <i> «επαναστατική» </i> έπρεπε να διαρρήξει κάθε ιδεολογικό δεσμό με εγκληματίες τύπου Στάλιν, Μάο, και Πολ Ποτ. </br></br>
Είναι θεμιτή η εξίσωση του ναζισμού με τον κομμουνισμό, στην οποία αντιτάχθηκε ο κ. Κοντονής (και οι πλείστοι Έλληνες ευρωβουλευτές το 2009); Σε ηθικοπολιτικό επίπεδο, είναι επιβεβλημένη! Όπως τονίζει η απόφαση του ΕΚ, από τη σκοπιά των θυμάτων, είναι <i> «ασήμαντο ποιο καθεστώς τους στέρησε την ελευθερία, ή τους βασάνισε ή τους δολοφόνησε» </i>. Το γεγονός είναι ότι η ανθρώπινη αξιοπρέπεια βάναυσα και συστηματικά καταπατήθηκε. Η ηθική απόφανση συνιστά πράξη ευθύνης απέναντι στον Άλλο: το ηθικώς σκεπτόμενο ον δεν μπορεί να κλείσει τα μάτια στις βαρβαρότητες, ιδιαίτερα μάλιστα αν αυτές προέρχονται από τη ‘δική του’ πλευρά. Η στοχαστική στάση ζωής διατηρεί το άτομο σε ηθική εγρήγορση, εφόσον <i> «το στραβόξυλο της ανθρώπινης φύσης» </i> είναι τέτοιο που διαστρέφει ακόμα και τις ευγενέστερες των προθέσεων και ιδεολογιών. Τίποτα το ανθρώπινο δεν είναι ανεπίληπτο</br></br>
Ιστορικά μιλώντας, ο ναζισμός και ο κομμουνισμός ήταν δυο διακριτά φαινόμενα, με διαφορετικές αφετηρίες και ιδεολογικές αναφορές. Οι ιστορικοί ερευνούν τις διαδρομές τους και τα ιστορικά συμφραζόμενά τους. Από ηθικής απόψεως, όμως, δεν υπάρχει χώρος για ασάφεια: η μαζική παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων από ολοκληρωτικά καθεστώτα είναι καταδικαστέα. Όπως τονίζει η απόφαση του ΕΚ, η <i> «ηθική ανανέωση» </i> είναι εφικτή μόνο μέσα από την <i> «παραδοχή της ευθύνης». </i> </br></br>
Ενώ η δημοκρατική Ευρώπη έμαθε από την εμπειρία του ολοκληρωτισμού, αστόχαστοι πολιτικοί όπως ο κ. Κοντονής και οι ομοϊδεάτες του απο-καλύπτουν τη διανοητική τους ένδεια και την ηθικοπολιτική τους αμβλύνοια. Η ηθική πυξίδα απενεργοποιείται όταν η πολιτική εκλαμβάνεται, όπως έλεγε ο αείμνηστος Βάτσλαβ Χάβελ, ως μια <i> «τεχνολογία ισχύος και χειραγώγησης» </i>. Η περίπτωση Κοντονή (και των Ελλήνων ευρωβουλευτών το 2009) μας θυμίζει πόσο δύσκολο είναι να αποσυνδέεις την ηθική σου κρίση από πολιτικές σκοπιμότητες.
</span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-52708159252105882892016-04-03T13:59:00.003+03:002016-04-03T13:59:51.147+03:00Η ΣΗΜΑΙΑ, Η ΜΑΝΤΗΛΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΟΣ: ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiHHmAtz8hyphenhyphenBuHzdipfVOXD0srSJG_1zH6K2tNgI4ZoAGaGZaOHK6hEnFpDctxjiWrTTBOb9-zWIzKvcbiwY43BJ8knKKvrP68FwBP5COR92RjS0CF6yP4B0vA9lzGnpQbfuAHU2aNDy64/s1600/mathitria4.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiHHmAtz8hyphenhyphenBuHzdipfVOXD0srSJG_1zH6K2tNgI4ZoAGaGZaOHK6hEnFpDctxjiWrTTBOb9-zWIzKvcbiwY43BJ8knKKvrP68FwBP5COR92RjS0CF6yP4B0vA9lzGnpQbfuAHU2aNDy64/s320/mathitria4.jpg" /></a></div></br>Μπορεί μια αριστούχος μαθήτρια, μουσουλμάνα, αλλοδαπής καταγωγής, να συμμετέχει στην παρέλαση για τη Γιορτή της Εθνικής Ανεξαρτησίας; Για να απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό, είναι διδακτικό να πάμε 20 και πλέον χρόνια πίσω. Μπορεί ένας αριστούχος μαθητής, αλβανικής καταγωγής, να κρατά την ελληνική σημαία στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου; </br></br>
Αυτό το ερώτημα δεν τίθεται πλέον, είναι ξεπερασμένο. Δεν τίθεται όχι γιατί «λύσαμε» το πρόβλημα αλλά γιατί, όπως λέει ο Βιτγκενστάϊν, το «διαλύσαμε» - δεν υφίσταται πλέον. Έχουμε αποδεχθεί ότι η εθνική προέλευση του αριστούχου μαθητή δεν μας ενδιαφέρει, στο μέτρο που αριστεύει μετέχοντας της ημετέρας παιδείας. Όταν τέθηκε για πρώτη φορά το θέμα, προκλήθηκαν, όπως είναι φυσικό, αντιδράσεις. Εκφράστηκαν διαφορετικές απόψεις (ακόμα θυμάμαι τους «αγανακτισμένους» γονείς στη Θεσσαλονίκη να διαμαρτύρονται κατά της σημαιοφορίας του μαθητή Οδυσσέα Τσεναϊ, πετυχαίνοντας, τελικά, να αποτρέψουν τη συμμετοχή του στην παρέλαση) αλλά το θέμα έληξε. Τους μετανάστες της δεκαετίας του 1990 τους αφομοιώσαμε, τα παιδιά τους όχι μόνο μιλάνε άψογα ελληνικά αλλά τους επιτρέψαμε να κρατάνε την ελληνική σημαία, η πολιτική μας κοινότητα εμπλουτίστηκε. Η πρόκληση της δεκαετίας του 1990 μας ώθησε να αναστοχαστούμε την ελληνικότητα, να εκλεπτύνουμε την αυτο-κατανόησή μας. Οι δυσκολίες μας ωρίμασαν. </br></br>
<span class="fullpost">
Προτείνω να δούμε το θέμα της μουσουλμανικής μαντήλας στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου με παρόμοιο τρόπο. Ιδού γιατί – φιλοσοφικά και πραγματιστικά. </br></br>
Φιλοσοφικά, για τον John Rawls, τον μεγαλύτερο ηθικό φιλόσοφο του 20υ αιώνα, ο πολιτικός φιλελευθερισμός σέβεται τον την αρχή του «reasonable pluralism», ότι, δηλαδή, η «εύτακτη κοινωνία» (“well-ordered society”) οφείλει να δημιουργεί χώρο για την έκφραση των ηθικών πεποιθήσεων των μελών της, συμπεριλαμβανομένων των θρησκευτικών. Προσέξτε την κρίσιμη έννοια «reasonable pluralism» («εύλογος πλουραλισμός»). Το γεγονός ότι δυσκολευόμαστε να προσδιορίσουμε οριστικά τι είναι «εύλογο» δεν σημαίνει ότι η έννοια είναι άχρηστη. Αντιθέτως, στις φιλελεύθερες κοινωνίες προσπαθούμε κάθε φορά να ορίσουμε τι συνιστά «εύλογο», στα εκάστοτε συμφραζόμενα. Αυτή η ελεύθερη συζήτηση προσδιορίζει και τη φιλελεύθερη ταυτότητα της κοινωνίας – συζητούμε για να ανακαλύψουμε τι πεποιθήσεις θα υιοθετήσουμε (ο ορισμός του John Dewey για τη στοχαστική σκέψη). </br></br>
Πριν από 100 χρόνια δεν θεωρούνταν «εύλογο» οι μαύροι να έχουν πολιτικά δικαιώματα στις ΗΠΑ, ενώ θεωρούνταν «εύλογο» σε πολλές χώρες να διώκονται ποινικά οι γκέι. Οι φιλελεύθερες κοινωνίες, ακριβώς επειδή είναι ανοιχτές κοινωνίες, δεν θεωρούν τετελεσμένο το νόημα που συνέχει τους κοινωνικούς θεσμούς, αλλά διαρκώς συζητήσιμο και δυνητικά αναθεωρήσιμο. </br></br>
Έτσι, θεωρείται «εύλογο» σήμερα να σέβεται μια φιλελεύθερη κοινωνία το δικαίωμα του σεξουαλικού αυτοπροσδιορισμού του ατόμου, όπως θεωρεί «εύλογο» να προσφέρει τη δυνατότητα εναλλακτικής θητείας στους αντιρρησίες συνειδήσεως. Το γεγονός ότι είναι πλέον δικαίωμα του Αμερικανού στρατιώτη να ομολογεί ότι είναι γκέι, δεν σημαίνει ότι ο Αμερικανικός Στρατός θα δεχθεί τραβεστί – αυτό δεν θεωρείται «εύλογο». Το γεγονός ότι όλοι, δυνητικά, μπορούν να αποφύγουν να υπηρετήσουν τη στρατιωτική τους θητεία (αν τους δοθεί η δυνατότητα της εναλλακτικής θητείας), δεν είναι «εύλογο» να τη στερούμε από όσους, για λόγους συνειδήσεως, αρνούνται να το πράξουν. </br></br>
Ισχυρίζομαι, λοιπόν, ότι μια φιλελεύθερη κοινωνία, όπως συνταγματικά και πολιτισμικά είναι η ελληνική, πρέπει να θεωρεί «εύλογη» τη χρήση της μαντήλας, όπως αυτή της αριστούχας μουσουλμάνας μαθήτριας που παρέλασε την 25η Μαρτίου, ως έκφραση της θρησκευτικής της ιδιοπροσωπίας. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να θεωρηθεί «εύλογη» η ένδυση της μπούρκας διότι αυτή, κυριολεκτικά, απο-προσωποποιεί το άτομο, κάτι το οποίο δεν γίνεται αποδεκτό σε μια φιλελεύθερη κοινωνία. Ο «εύλογος πλουραλισμός» πασχίζει να είναι ευρύχωρος αλλά έχει όρια. </br></br>
Το αν η μαθήτρια οικειοθελώς φορά τη μαντήλα ή της την επιβάλλει η οικογένειά της είναι κάτι που δεν γνωρίζουμε. Το πιθανότερο είναι ότι, ως μουσουλμάνα γυναίκα, έμαθε να θεωρεί αυτονόητη τη χρήση της μαντήλας σε δημόσιο χώρο, όπως τη θεωρούσαν αυτονόητη οι μακαρίτισσες (χριστιανές) γιαγιές μου. Για πολλές μουσουλμάνες γυναίκες, ακόμα και μορφωμένες, ακόμα και γι αυτές που δεν ταυτίζονται με το Ισλάμ, η μαντήλα θεωρείται σύμβολο πολιτισμικής ιδιαιτερότητας. Την απόρριψη της μαντήλας από τους «δυτικούς» την εκλαμβάνουν ως πολιτισμική απόρριψη κα έκφραση ισχύος. Σε κάθε περίπτωση, τι συμβολίζει η μαντήλα δεν είναι μονοσήμαντα ορισμένο – το ίδιο το σύμβολο συνιστά ένα διακύβευμα. </br></br>
Με άλλα λόγια, στη φιλελεύθερη νοο-τροπία, σημασία έχει η στοχαστική επεξεργασία λεπτών διακρίσεων, όχι η εφαρμογή καθολικής ισχύος συμπερασμάτων. Ο φιλελεύθερος θέλει να δώσει τη δυνατότητα «εύλογης» έκφρασης των ταυτοτικών πεποιθήσεων των συμπολιτών του. Με βάση αυτή τη φιλελεύθερη θεώρηση, δεν πρέπει να στερείται μια συμπολίτης μας τη δυνατότητα να εκφράσει την πολιτιστική της ιδιαιτερότητα στην Εθνική Εορτή μας. </br></br>
Πραγματιστικά, πρέπει να χαιρόμαστε που το κάνει, διότι δείχνει επιθυμία ενσωμάτωσης στην κοινωνία μας. Μετέχοντας στα εθνικά μας σύμβολα, μετέχει στην πάντοτε-υπό-διαμόρφωση εθνική μας κουλτούρα, με τη δική της ετερότητα. Η συμμετοχή της στην παρέλαση και, γενικότερα, η συμμετοχή της σε ό,τι ιστορικά ορίζει το έθνος μας, την κάνει ελληνίδα. (Όπως έλεγε ο Πρίμο Λέβι, σε άλλα συμφραζόμενα, έγινα «εβραίος» στο Άουσβιτς). Γινόμενη ελληνίδα, εμπλουτίζουμε κι εμείς οι γηγενείς την κατανόηση της ελληνικότητας. Διαφορετικά: η μαντηλοφορούσα μαθήτρια θα γίνει ελληνίδα, στο μέτρο που της επιτρέπουμε να μετέχει στα σύμβολα τη κοινότητάς μας, κομίζοντας τη δική της «εύλογη» ετερότητα. Εκτός, λοιπόν, από το φιλοσοφικό επιχείρημα, υπάρχει και το πραγματιστικό – πρόκειται για μια κατάσταση «κερδίζω-κερδίζεις» (win-win situation). Ωφελείται και η κοινωνία (υποδοχής) και το (ετερόδοξο) άτομο. </br></br>
Εν κατακλείδι, δεν χρειαζόμαστε την χονδροειδή προπαγάνδα της «Αυγής» για τη μαντήλα που «τσακίζει το ρατσισμό», ούτε την ανελεύθερη «εθνικοφροσύνη» ή τη μυωπική κοσμικότητα όσων καταδικάζουν τη χρήση της μαντήλας. Και στις δύο περιπτώσεις γίνεται ιδεολογική χρήση του θέματος, οπότε χάνεται η γόνιμη πρόκληση που μας θέτει για περαιτέρω στοχασμό της ελληνικότητας και των συμβόλων της. </br></br>
Χρειαζόμαστε, αντιθέτως, φιλ-ελεύθερο πνεύμα, σύνεση, κατανόηση, και εμπιστοσύνη στον συλλογικό εαυτό μας. Αν κάτι μάθαμε από τις κοινωνίες του Νέου Κόσμου (ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία, κλπ) είναι ότι ακμάζουν εκείνες οι κοινωνίες που δεν περιθωριοποιούν αλλά γόνιμα ενσωματώνουν τον «άλλο», καθιστάμενες έτσι πολιτισμικά πιο πλούσιες. Αλλά μια τέτοια στάση μόνο κοινωνίες με αυτοπεποίθηση μπορούν να υιοθετήσουν.
</span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-52903264235308521192016-04-03T13:40:00.002+03:002016-04-03T13:40:41.393+03:00Εκλεπτυσμένη σκέψη και ελεύθερη κοινωνία</br><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhWB5AAyb-1XavDYmymSm3NLB2SNrTts_yeoGV-AZdQk-ici9b4givwchPaojGVbbGooGC-tJszb7u30uoGurlq1veh4KLMyUM2BRKBoHmCCIe7UlzhZCBbWzywQUFSZkaI2SSXTTy8BME/s1600/isorropia-tou-nash-e1453815550611.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhWB5AAyb-1XavDYmymSm3NLB2SNrTts_yeoGV-AZdQk-ici9b4givwchPaojGVbbGooGC-tJszb7u30uoGurlq1veh4KLMyUM2BRKBoHmCCIe7UlzhZCBbWzywQUFSZkaI2SSXTTy8BME/s320/isorropia-tou-nash-e1453815550611.jpg" /></a></div>Οι σωστές διακρίσεις είναι για τη σκέψη ότι είναι το οξυγόνο για τη ζωή. Όσο πιο λεπτές οι διακρίσεις, τόσο πιο οξεία η αντίληψή μας. Η έλλειψη λεπτών διακρίσεων καθιστά τον φορέα της ανίκανο να δει την πολλαπλότητα του ανθρώπινου βίου. </br></br>
Δείτε τις αντιδράσεις που προκάλεσε η παράσταση της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου «Ισορροπία του Nash». Η παράσταση αυτή χρησιμοποιεί, εκτός από κείμενα του Καμύ για την τρομοκρατία, αποσπάσματα από βιβλίο του τρομοκράτη-δολοφόνου Σ. Ξηρού για την, κατ’ ισχυρισμόν, βάναυση μεταχείριση που υπέστη από τις ανακριτικές Αρχές όταν νοσηλεύθηκε στο νοσοκομείο. Οι περισσότεροι από όσους επέκριναν συγκροτημένα την παράσταση δεν το έκαναν με όρους δραματουργικούς, αλλά πολιτικούς-θεσμικούς: ένας δημοσίως χρηματοδοτούμενος οργανισμός όπως το Εθνικό Θέατρο, είπαν, δεν μπορεί να προβάλλει τις απόψεις ενός εγκληματία. </br></br>
Μπορεί η φορολογία των πολιτών να χρηματοδοτεί έργα τέχνης που εξοργίζουν τους πολίτες; Σε μια ελεύθερη κοινωνία, όχι μόνο μπορεί αλλά επιβάλλεται. Η τέχνη – η πραγμάτευση, δηλαδή, θεμάτων που άπτονται της ανθρώπινης συνθήκης – δεν έχει όρια επειδή τα όρια της ανθρώπινης εμπειρίας δεν είναι γνωστά. Η φιλελεύθερη δημοκρατία θεμελιώνεται πάνω στην άρνηση της απόλυτης γνώσης: δεν ξέρουμε στ’ αλήθεια «τι είναι ο άνθρωπος», δεν γνωρίζουμε τα όρια τη ανθρώπινης εμπειρίας, και γι αυτό διαρκώς αναζητούμε. Ο ανθρώπινος βίος είναι αυτοδημιουργία. Μέσα από την τέχνη πασχίζουμε να στοχαστούμε το μυστήριο της ανθρώπινης ύπαρξης. </br></br>
Όσοι διαμαρτύρονται θεωρούν ότι δημόσιοι θεσμοί, όπως το Εθνικό, οφείλουν να λειτουργούν με βάση την εικαζόμενη εθνική συνισταμένη. Δεν καταλαβαίνουν ότι η καλλιτεχνική πράξη πειραματίζεται, λειτουργεί στα όρια, προκαλεί, και, ενδεχομένως, εξοργίζει. Αντιλαμβάνονται τα καλλιτεχνικά έργα ως κατανεμημένα σε μια κανονική κατανομή, με τους κρατικά χρηματοδοτούμενους θεσμούς να παράγουν έργα στη μέση της καμπύλης. Η τέχνη, όμως, απαιτεί outliers, όχι συνισταμένες. </br></br>
Όταν ο Σαββόπουλος γράφει το «Μακρύ ζεϊμπέκικο για τον Νίκο», δεν εξυμνεί έναν μαχαιροβγάλτη όπως ήταν ο Κοεμτζής αλλά αναζητά, με καλλιτεχνικούς όρους, τη διαμόρφωση του ψυχισμού του. Για ένα δικαστή, βέβαια, αυτό είναι (και πρέπει να είναι) δευτερεύουσας σημασίας, αφού, σε αυτό το θεσμικό πεδίο, προέχει η απόδοση δικαιοσύνης. Για τον καλλιτέχνη, όμως, δεν είναι η πράξη της δολοφονίας το μόνο στοιχείο που έχει ενδιαφέρον, αλλά και η κίνηση της ψυχής του δολοφόνου, η οποία πρέπει να κατανοηθεί ερμηνευτικά. </br></br>
Στο μέτρο που κάθε πράξη ερμηνείας εμπεριέχει τη στοιχειώδη συμπάθεια, η κατανόηση ενός εγκληματία υπογραμμίζει ότι, παρά την απέχθεια που μας προκαλεί, δεν παύει να μετέχει της ανθρώπινης φύσης και, ως εκ τούτου, αξίζει, εκτός από την τιμωρία, τον οίκτο μας, ίσως και, υπό όρους, την ηθική συγχώρεσή μας. Στην ταινία Dead Man Walking, η Σούζαν Σάραντον υποδύεται το ρόλο μιας καλόγριας που προσεγγίζει αγαπητικά έναν θανατοποινίτη δολοφόνο, ο οποίος, λίγο πριν εκτελεστεί, μετανοεί και ζητά συγχώρεση. Η μετάνοια είναι αδιάφορη για την εκτέλεση της δικαστικής απόφασης αλλά δεν παύει να συνιστά ένα πνευματικό-ηθικό γεγονός. Η τέχνη αναζητά αυτό που οι άλλοι θεσμοί μας αφήνουν ανεξερεύνητο – το βάθος της ανθρώπινης εμπειρίας. </br></br>
«Γιατί σε ενδιαφέρει περισσότερο η εμπειρία ενός εγκληματία όπως ο Ξηρός, στο νοσοκομείο που νοσηλεύθηκε, και δεν σε ενδιαφέρει το βίωμα του ανθρώπου που του δολοφόνησαν τον πατέρα;». Εύλογη η ερώτηση, αλλά τόσο πεπλανημένη όσο η παρατήρηση σε ένα ζωόφιλο γιατί νοιάζεται περισσότερο για τις γάτες από τους ανθρώπους που υποφέρουν. Σε μια ελεύθερη κοινωνία δεν υπάρχει προκαθορισμένη ιεραρχία στις ανθρώπινες ευαισθησίες. Στην τέχνη διερευνώνται, δυνητικά, όλες οι ανθρώπινες εμπειρίες. Στους πολιτικούς θεσμούς, αντιθέτως, ιεραρχούμε τις εμπειρίες μας: ο αποτροπιασμός που μας προκαλεί η δολοφονία μας κάνει να θέλουμε να αποδοθεί δικαιοσύνη, θέτοντας σε δεύτερη μοίρα τα βιώματα του δολοφόνου. </br></br>
Σε μια ελεύθερη κοινωνία γνωρίζουμε ότι, σε τελική ανάλυση, δεν γνωρίζουμε: ξέρουμε ότι πάντα κάτι ίσως μας διαφεύγει και γι αυτό θέτουμε το Σωκρατικό ερώτημα: πράττουμε ορθά; Είμαστε αυτό που πρέπει να είμαστε; Πράξαμε ορθά ως κράτος δικαίου στον τρόπο που ανακρίναμε στο νοσοκομείο τον τρομοκράτη-δολοφόνο Ξηρό; Η «Ισορροπία του Nash» έθεσε δραματουργικά το ερώτημα. </br></br>
Στην ελεύθερη κοινωνία δημιουργούμε θεσμούς (και) για να μας θέτουν ενοχλητικά ερωτήματα. Οι αυθεντικά φιλελεύθεροι είναι πρόθυμοι να χρηματοδοτούν με τους φόρους τους θεσμούς-«αλογόμυγες» ακριβώς γιατί, εμπνεόμενοι από το Σωκρατικό παράδειγμα, δεν εμπιστεύονται πλήρως το συλλογικό τους εαυτό και θέλουν να τον αποτρέψουν από το να διαπράξει, έστω αθέλητα, κάτι «άδικο και ανόσιο». Ως φιλελεύθεροι πολίτες αμφιβάλλουμε υγιώς για τα αγαθά κίνητρα των κρατικών μας οργάνων, δεν είμαστε βέβαιοι ότι η πολιτεία μας υπηρετεί πάντοτε τη δικαιοσύνη, και γι αυτό επιμένουμε να ρωτάμε: «πράττουμε ορθά;». Μόνο μια ελεύθερη κοινωνία μπορεί να συζητήσει αυτό το ερώτημα, μόνο μια φιλελεύθερη δημοκρατία ενδιαφέρεται να εγκύψει στην εμπειρία ενός εγκληματία, μόνο ένας φιλ-ελεύθερος δέχεται να πληρώνει για να τον ενοχλούν.
Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-47189894174771462592015-10-04T20:38:00.000+03:002015-10-04T20:38:24.694+03:00ΒΙΤΓΚΕΝΣΤΑΪΝ – ΑΝΙΧΝΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΥΠΕΡΒΑΤΙΚΟ
<span class="fullpost">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgWM8CDmz0p6VdjP4-SidXPP11PqkyoY8ZVjOKkmDZFbHnpSIFy1f9_78TU4eymrGwtiBzBm_QD9wBzsARcnD0EEH00ajs8twlBjHHQ1Htl0-BGBYuRhyXClknOvGDouL20YjdjC6GCtH0/s1600/wittgenstein-harris-2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgWM8CDmz0p6VdjP4-SidXPP11PqkyoY8ZVjOKkmDZFbHnpSIFy1f9_78TU4eymrGwtiBzBm_QD9wBzsARcnD0EEH00ajs8twlBjHHQ1Htl0-BGBYuRhyXClknOvGDouL20YjdjC6GCtH0/s320/wittgenstein-harris-2.jpg" /></a></div>
</br>Καθώς η συζήτηση για το μάθημα των Θρησκευτικών αναζωπύρωσε, έστω και φευγαλέα, το πάντοτε υπαρκτό, αν και υποβόσκον, ενδιαφέρον μας για μεταφυσικά θέματα, ιδού μερικά παραθέματα/αφορισμοί του αγαπημένου μου φιλόσοφου Ludwig Wittgenstein: </br></br>
"We feel that even when all possible scientific questions have been answered, the problems of life remain completely untouched. Of course there are then no questions left, and this itself is the answer" (Tractatus, 6.52) </br></br>
«Τhe sense of the world must lie outside the world. In the world everything is as it is, and everything happens as it does happen: in it no value exists – and if it did exist, it would have no value” (Tractatus, 6.41). </br></br>
“Feeling the world as a limited whole – it is this that is mystical;” (Tractatus, 6.45) </br> </br> “What do I know about God and the purpose of life?
I know that this world exists.
That I am placed in it like my eye in its visual field.
That something about it is problematic, which we call its meaning.
This meaning does not lie in it but outside of it.
That life is the world.
That my will penetrates the world.
That my will is good or evil.
Therefore that good and evil are somehow connected with the meaning of the world.
The meaning of life, i.e. the meaning of the world, we can call God</br></br>
“To believe in a God means to see that the facts of the world are not the end of the matter.
To believe in God means to see that life has a meaning” (Notebooks, 1914-1916). </br></br>
“I am not a religious man but I cannot help seeing every problem from a religious point of view” (in conversation with Mr Drury).
</span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-82848413514893342012015-10-04T20:35:00.001+03:002015-10-04T20:35:52.308+03:00ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiiz-g5PE5O7u2G-0JeLKjr1ZVlrlJIpeAR8hAQKwS_7XkX2pzSl0I0bxZrN5u6z2iSfqy3anH_pkaTpyZ2ubw9ZCiwKjSHT06vLw_gm1ZJQwOpFQbB5qi6uhnTRm2OMPZ3fbIRywj80N8/s1600/0181.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiiz-g5PE5O7u2G-0JeLKjr1ZVlrlJIpeAR8hAQKwS_7XkX2pzSl0I0bxZrN5u6z2iSfqy3anH_pkaTpyZ2ubw9ZCiwKjSHT06vLw_gm1ZJQwOpFQbB5qi6uhnTRm2OMPZ3fbIRywj80N8/s320/0181.jpg" /></a></div>
</br>Είμαι Χριστιανός Ορθόδοξος – περισσότερο από επιλογή, λιγότερο από ανατροφή. Θέλω οι κόρες μου να γνωρίσουν βιωματικά τη χριστιανική μεταφυσική διότι τους δίνει έναν στέρεο ηθικό προσανατολισμό στον κόσμο. Όταν ενηλικιωθούν και αποκτήσουν αυτόνομη ηθική υπόσταση, μπορούν να επιλέξουν τις πεποιθήσεις με τις οποίες θα πορευτούν στη ζωή τους. </br></br>
Ως φιλελεύθερος προοδευτικός πολίτης θεωρώ ότι η «εύτακτη πολιτεία» (όπως λέει ο μεγάλος φιλόσοφος του προοδευτικού λιμπεραλισμού Τζον Ρολς) οφείλει να σέβεται την ηθική ταυτότητα των ατόμων και τις όποιες μεταφυσικές βάσεις στις οποίες εδράζονται. Σε μια φιλελεύθερη πολιτεία που σέβεται τις ηθικές, φιλοσοφικές, και μεταφυσικές πεποιθήσεις των πολιτών της, τα κατηχητικά Θρησκευτικά δεν πρέπει να υφίστανται ως μάθημα στο δημόσιο σχολείο, στο μέτρο που επιβάλλουν ένα συγκεκριμένο φιλοσοφικό-μεταφυσικό δόγμα σε όλους τους πολίτες. </br></br>
<span class="fullpost">
Η default θέση, λοιπόν, πρέπει να είναι ότι, στο δημόσιο σχολείο, τα ομολογιακά Θρησκευτικά είναι προαιρετικά, και μόνο όποια οικογένεια το επιθυμεί μπορεί να εγγράφει τα παιδιά της σε αυτό. (Η γυναίκα μου κι εγώ α ήμασταν οι πρώτοι που θα το κάναμε). Οι δάσκαλοι των Θρησκευτικών δεν πρέπει να είναι δημόσιοι λειτουργοί αλλά πιστοποιημένα μέλη των διαφόρων οργανωμένων δογμάτων. Αυτή, κατά τη γνώμη μου, είναι η αυθεντικά χριστιανική στάση. Αυτή είναι η εύλογη φιλελεύθερη στάση. </br></br>
Δυστυχώς μια αριστερή, υποτίθεται, κυβέρνηση υποχώρησε στο πιο ισχυρό και οργανωμένο λόμπι στην Ελλάδα σήμερα, την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος. Η φανατικά αντιδραστική της Εκκλησία της Ελλάδας σε οτιδήποτε απειλεί την κυριαρχία της στον ελλαδικό δημόσιο βίο δεν έχει να κάνει με «πολιτισμό» και «παράδοση», αλλά με τα τεράστια υλικά συμφέροντα του συγκεκριμένου οργανισμού. Αν διαθέταμε μια θεολογικά ζωντανή Εκκλησία, θα ήταν πρώτη αυτή που θα υπερθεμάτιζε για το διαχωρισμό κράτους-Εκκλησίας. Διαθέτουμε, δυστυχώς, κρατικοποιημένους θρησκευτικούς λειτουργούς, οι οποίοι λαμβάνουν και επίδομα παραγωγικότητας παρακαλώ, η ηγεσία των οποίων απολαμβάνει απίστευτα υλικά-συμβολικά προνόμια. Είναι λογικό, αν και βαθιά μη χριστιανικό, αυτοί οι άνθρωποι να υπερασπίζονται τα προνόμιά τους. Ο κρατικοποιημένος χριστιανισμός βολεύει μόνο τους υπαλλήλους του, όχι όσους πασχίζουν να εντάσσουν το ζωογόνο λόγο του Χριστού στη ζωή τους. </br></br>
Ο Χριστιανισμός είναι η κατ’ εξοχή θρησκεία της προσωπικής ελευθερίας. Η διαρκής μέριμνα γα τον Άλλο καλεί το άτομο σε μια διαρκή υπέρβαση του εαυτού. Η προσωπική σχέση με ο Θεό μας καλεί σε μια διαρκή υπέρβαση ειδωλοποιημένων σχημάτων. </br></br>
Όχι, η πίστη μου δεν απειλείται από την ελευθερία των συμπολιτών μου, αλλά από την αντιδραστική μικρόνοια των θρησκευτικών μου ταγών. </br></br>
ΥΓ</br></br>
Με αφορμή την παραπάνω ανάρτησή μου, η οποία αναπαράχθηκε από τον κ. Κάπα στο facebook (https://www.facebook.com/josef.../posts/1475837039412751...), διεξήχθη ένας ενδιαφέρον διάλογος για το παραπάνω θέμα. Προτρέπω όποιον ενδιαφέρεται να τον παρακολουθήσει. Εδώ παραθέτω την κύρια δική μου συνεισφορά (ελαφρώς τροποποιημένη). </br></br>
Διατυπώθηκε η αιτίαση ότι αντιφάσκω: ότι δεν μπορώ να είμαι και χριστιανός και φιλελεύθερος προοδευτικός. Δεν συμφωνώ. Δεν υπάρχει λογική αντίφαση στα όσα υποστήριξα. Ο χριστιανισμός μου είναι προσωπική υπόθεση, ενώ η σχολική κατήχηση αναφέρεται στη δημόσια σφαίρα. Δεν αντιφάσκω λογικά, στο μέτρο που αναφέρομαι σε δύο διαφορετικά επίπεδα ανάλυσης – προσωπικό vs. κοινωνικό. Σε μια φιλελεύθερη κοινωνία ο πολίτης δεν πρέπει να υποχρεώνεται να ακολουθεί ή να χρηματοδοτεί μια μεταφυσική πεποίθηση που δεν ασπάζεται. Σε προσωπικό επίπεδο πρέπει να είναι ελεύθερος να ακολουθεί τις πεποιθήσεις που δίνουν νόημα στη ζωή του. Στο μέτρο που ως γονιός είμαι υπεύθυνος για την ηθική συγκρότηση των παιδιών μου, θα τους δώσω τις αρχές που θεωρώ σωστές. Στο μέτρο που είμαι και φιλελεύθερος πολίτης, θα υπερασπίσω το δικαίωμα της ελευθερίας της συνείδησης στο δημόσιο σχολείο. Πού βλέπετε τη λογική αντίφαση; </br></br>
Τώρα, εννοιολογικά (όχι λογικά) μιλώντας, οι πλουραλιστικές κοινωνίες παράγουν διαρκώς αντιφάσεις και διλήμματα – αυτή είναι και η ζωντάνια τους. Δείτε το «ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα». Βλέπετε την αντίφαση; Όσο ποιο πολύ ελευθερία έχεις, τόσο λιγότερη ισότητα πιθανότατα θα προκύψει! Η ομορφιά των ζωντανών, πλουραλιστικών κοινωνιών είναι η αέναη προσπάθειά τους να συμβιβάζουν διαφορετικές, ακόμη και αντίθετες, αξίες. Ο ώριμος άνθρωπος αναγνωρίζει τον μη εξαλείψιμο (irreducible) πλουραλισμό και έχει μάθει να ζει με τις αντιφάσεις που προκύπτουν, πασχίζοντας να επινοεί διαρκώς τρόπους αναστοχασμού και ανα-σύνθεσής τους (ο αείμνηστος Ερνεστ Γκέλνερ ονόμαζε αυτό τον τύπο ανθρώπου “modular man”). Είναι κοπιαστικό αλλά εξαιρετικά γόνιμο. </br></br>
Ο σκεπτόμενος χριστιανός καλείται να προσαρμόζει ερμηνευτικά τις αξίες του στα διλήμματα που του παρουσιάζει η επιστήμη και η κοινωνική εξέλιξη. Η χριστιανική θεολογία διεθνώς, για όποιον την παρακολουθεί, είναι εντυπωσιακή στις επεξεργασίες της. Η πρόοδος στην ιατρική λ.χ. είναι τέτοια που ο χριστιανός καλείται διαρκώς να διερωτάται για την ανθρώπινη ζωή, την προστασία της, και την ποιότητά της. Ο σκεπτόμενος φιλελεύθερος καλείται να αναστοχάζεται την ελευθερία της συνείδησης, ακόμα κι όταν αυτή απειλεί τις αξίες του. Γενικότερα, το πρόβλημα της σύνθετης γνώσης με απασχολεί ερευνητικά και όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να δει τα βιβλία μου: «Αν ο Αριστοτέλης ήταν Διευθύνων Σύμβουλος» (Καστανιώτης, 4η έκδοση), “Complex Knowledge” (Oxford University Press). </br></br>
Αναφορικά με τα θέματα πίστης, ελευθερίας κλπ, τα θέματα αυτά είναι τεράστια και δεν μπορούν α συζητηθούν εδώ. Απασχόλησαν και απασχολούν τους μεγαλύτερους φιλόσοφους και επιστήμονες. Να θυμίσω το θεϊσμό του Whitehead, τις θεολογικές ανησυχίες της Arendt και του Jonas, τον σπιριτουαλισμό του Bateson, του Bergson, του Einstein και του David Bohm, τον χριστιανισμό του process theology & philosophy (εξαιρετικά ενδιαφέρουσα τάση φιλοσόφων που ακολουθούν τον Γουάϊντχεντ, κυρίως στην Αμερική), τον μεταμοντέρνο χριστιανισμό του John Caputo, και τον καθολικό χριστιανισμό του Charles Taylor και του Alasdair McIntyre (δύο από τους μεγαλύτερους εν ζωή φιλόσοφους). Το σημαντικό δεν είναι να καταλήξουμε κάπου αλλά, όπως έλεγε ο φιλόσοφος Richard Rorty, “to keep the conversation going”. Όπως επίσης έλεγε ο αείμνηστος Καστοριάδης, η ομορφιά των ελληνο-δυτικών κοινωνιών είναι ότι κρατούν το πεδίο του νοήματος ανοιχτό.
</span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-53119867398374832802015-10-04T20:32:00.002+03:002015-10-04T20:32:34.276+03:00ΑΛΛΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟΠΡΟΒΛΗΜΑ, ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑ ΜΠΑΖΙΑΝΑ!<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg2Guq9wBrEa5K3kl-RRF-WsZqz7RkP4zci_UJDR4D6cxbJ_xsvyJVisIZEhspS0RaErfNdE7NrooE4BDXqmhK-lvlTuq2PXX62LGkil7wt_VhJOnIFnZSu8b8yiHmAwrnk2W_rx2TmoG4/s1600/mpety.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg2Guq9wBrEa5K3kl-RRF-WsZqz7RkP4zci_UJDR4D6cxbJ_xsvyJVisIZEhspS0RaErfNdE7NrooE4BDXqmhK-lvlTuq2PXX62LGkil7wt_VhJOnIFnZSu8b8yiHmAwrnk2W_rx2TmoG4/s320/mpety.jpg" /></a></div>
</br>Η σύζυγος του Πρωθυπουργού κυρία Μπαζιάνα έχει όλα τα τυπικά προσόντα, όχι μόνο να είναι διδάσκουσα σε ελληνικό πανεπιστήμιο αλλά να διεκδικήσει ακόμη και τη θέση λέκτορα ή επίκουρου καθηγητή. Άλλο είναι το πρόβλημα: ότι το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας (ΠΔΜ) δεν έχει καταργηθεί! </br></br>
Παρά τη σχετική πρόνοια του αρχικού σχεδίου «Αθηνά» για τον ορθολογικό επανασχεδιασμό του χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης, το οποίο προέβλεπε απορρόφησή του από το ΑΠΘ και το ΠΑΜΑΚ, το ΠΔΜ εξακολουθεί να υφίσταται (οπότε, λογικά, χρειάζεται διδάσκοντες σαν την κυρία Μπαζιάνα). </br></br>
<span class="fullpost">
Ο τότε υπουργός Παιδείας (το 2013) κ. Αρβανιτόπουλος, «καθηγητής» πανεπιστημίου ο ίδιος (αναζητήστε τις διεθνείς δημοσιεύσεις του και θα δείτε ότι τα εισαγωγικά δεν περιττεύουν), ενήργησε με το γνωστό τρόπο των ελλήνων πολιτικών: εξήγγειλε τον ανασχεδιασμό, τον τροποποίησε ενδίδοντας σε συντεχνιακές-τοπικιστικές πιέσεις, και ουδέποτε τον υλοποίησε. Έτσι, το ΠΔΜ, όπως τόσα άλλα επαρχιακά πανεπιστήμια, κατανέμεται μεταξύ Φλώρινας και Κοζάνης, διαθέτει ανεπαρκείς υποδομές (ρίξτε μια ματιά στην ιστοσελίδα του και θα καταλάβετε - http://www.uowm.gr/. Ούτε ένα απλό σωματείο δεν διαθέτει τέτοια ιστοσελίδα), είναι υποστελεχωμένο και, φυσικά, απορροφά πολύτιμους εθνικούς πόρους. Δεν υπαινίσσομαι τίποτε για το ακαδημαϊκό προσωπικό του, αλλά δείχνω τη μεγάλη εικόνα. </br></br>
Για να μην ξεχνούμε: το ΠΔΜ ιδρύθηκε το 2003 επί πρωθυπουργίας Σημίτη, με υπουργό Παιδείας τον κ. Ευθυμίου. Την ίδρυσή του υπαγόρευε περισσότερο η τοπική ανάγκη «ανάπτυξης» και λιγότερο οι ακαδημαϊκές ανάγκες της χώρας. Σήμερα χρηματοδοτούμε (λέμε τώρα…) μια πληθώρα τέτοιων πανεπιστημίων και ΤΕΙ (ρίξτε μια ματιά στο Πανεπιστήμιο Κεντρικής Ελλάδας, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Ελλάδας, το Διεθνές Πανεπιστήμιο, κλπ – απορία: γιατί δεν έγινε και Πανεπιστήμιο Νοτιοδυτικής ή Βορειοανατολικής Ελλάδας;) -, τα οποία φυτοζωούν και, φυσικά, ουδείς πολιτικός τολμά να πει ότι μερικά ιδρύματα πρέπει να καταργηθούν. </br></br>
Συμπέρασμα: μην εστιάζετε στην κυρία Μπαζιάνα, μια ικανή, νέα γυναίκα που θέλει να εργασθεί. Επικεντρωθείτε στο ανορθολογικό σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης που χρηματοδοτούμε (ούτως ειπείν…) από το διαρκώς συρρικνούμενο εθνικό εισόδημά μας.
</span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-59197132802402597602015-10-04T20:29:00.000+03:002015-10-04T20:29:00.736+03:00MR.TSIPRAS IN NEW YORK!<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQ_vuXt5YannB0Va9eQ8_bEzjT5cdcP_7BRCMuC7XEC-YTwRw8wjVEoUDFxGkgx6Wj4jaMPVYQhfslr3SMJIWLdtF5D4fWao7WfFe40HhwMwym42OSHTtnv7lz30sJ4CFPG366pTheFak/s1600/64179152FAC0BC2FAE0F69988E415726.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQ_vuXt5YannB0Va9eQ8_bEzjT5cdcP_7BRCMuC7XEC-YTwRw8wjVEoUDFxGkgx6Wj4jaMPVYQhfslr3SMJIWLdtF5D4fWao7WfFe40HhwMwym42OSHTtnv7lz30sJ4CFPG366pTheFak/s320/64179152FAC0BC2FAE0F69988E415726.jpg" /></a></div>
</br>Listening to Prime Minster Tsipras’s recent discussion with President Clinton, at the Clinton Global Initiative 2015, in New York, I was struck, again, by a few things. </br></br>
One is his imprudent decision to address a global audience in a language he does not master. If you want to impress a foreign audience, use the language you are most comfortable with – in Tsipras’ case, his mother tongue. Speaking in rather mediocre English, he missed an opportunity to pass on his message effectively. (A minor point: the typically Greek “I believe…” in prefacing every other statement, is rather irritating to foreign ears). It would have been better to use an interpreter. </br></br>
<span class="fullpost">
Secondly, juxtapose Clinton’s pragmatic questions (e.g. about attracting investors) and Tsipras ‘visionary’ waffle about a “Europe that needs to come back to its foundational values”. He does not fully understand that a Prime Minister is not there to lecture (leave it to us Prime Minister!) but to offer pragmatic responses that will appeal to those that matter. </br></br>
And thirdly, Tsipras’s narrative can’t help but be conflicted. He keeps saying the right things about reform but, at the same time, he criticizes the bailout agreement he has signed, which mandates those reforms he allegedly embraces! Moreover, Mr Clinton does not know Greece well enough or is polite enough to ask his distinguished guest how he reconciles his high rhetoric about the need for reform with typically Greek, old-party politics: why, for example, he considers it necessary for hospital managers or regional education authority heads to be party political appointees, why nepotism is being so alarmingly continued by a government of the left, or why he has appointed as minsters people who you would never trust to run a kiosk. (Look at the CVs of the Education or Interior or Environment Ministers and you will understand). And in yet another display of lack of pragmatism, rather than focusing on what his strategy for Greece is, as invited by Clinton, Prime Minster Tsipras went on to lecture his audience about the need for change in Europe! Mind your country first, Prime Minister! Tell us what you are going to do for your people, before you expand on your vision for Europe! </br></br>
Overall, Mr. Tsipras finds it difficult to connect with the world at large (especially investors) and he will find it even more difficult to implement an agreement his party so bitterly opposes. He will keep saying the ‘right’ things to the right audience (watch him next time he addresses the Greek farmers) and he will go on sermonizing on the need for Europe to change, while everybody will watch him to see how he enacts an agreement he dislikes. All things considered, if I were an investor, I would be, to put it mildly, rather reluctant.
</span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-65894236328745340562015-09-29T13:31:00.003+03:002015-09-29T13:31:31.972+03:00Το Μνημόνιο, τα παράδοξα, και η θεσμική παρακμή<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi0Z0I0y75easzh9B4LM2_-6Ovv3q1cfQT3_AWWZpn5MSBDI1mY9mOr7AbxkEa9_5be5tecsA2Tmf3Z1MOe-tpsqbKxNO19OCwjTyGX7SJURdTL_yQ0zZfv2ERMieeVB7X5_y40toRfHh4/s1600/550_334_430091.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi0Z0I0y75easzh9B4LM2_-6Ovv3q1cfQT3_AWWZpn5MSBDI1mY9mOr7AbxkEa9_5be5tecsA2Tmf3Z1MOe-tpsqbKxNO19OCwjTyGX7SJURdTL_yQ0zZfv2ERMieeVB7X5_y40toRfHh4/s320/550_334_430091.jpg" /></a></div>
</br>
Μια μέρα πριν τις πρόσφατες εκλογές, ο συνομιλητής μου σε ένα από τα καφενεία του Καρπενησίου ήταν κατηγορηματικός: «αξίζει μια δεύτερη ευκαιρία». Κατάλαβα τι εννοούσε όταν πετάχτηκε ένας άλλος: <i>«Ο Τσίπρας έδωσε μάχη για μας. Τον εκβίασαν, δεν είχε άλλη επιλογή». </i></br></br>
Ξέρουν ότι υπέγραψε το τρίτο Μνημόνιο, ότι η ζωή τους θα γίνει ακόμα πιο δύσκολη, αλλά δεν θεωρούν υπεύθυνο τον Τσίπρα γι αυτό. Χρησιμοποιούν έναν οικείο, οιονεί ανιμιστικό τρόπο σκέψης για να κατασκευάσουν ένα ανακουφιστικό σχήμα ερμηνείας: οι «εκδικητικοί» δανειστές, οι συνωμοτικές ξένες δυνάμεις, τα εγχώρια λαμόγια, οι εσωτερικοί προδότες, τα «μεγάλα» και τα «μικρά ψάρια». Ο Τσίπρας τους κέρδισε όχι με τη δύναμη των επιχειρημάτων του αλλά με τον πρωτογονισμό της ρητορικής του. </br></br>
<span class="fullpost">
Δεν είναι ο πρώτος, ούτε ο τελευταίος. Στην πρόσφατη πολιτική ιστορία, ο Ανδρέας Παπανδρέου καθιέρωσε έναν λαϊκιστικό τρόπο προσέγγισης του λαϊκού αισθήματος που κατέστη υποδειγματικός ακόμη και για τους αντιπάλους του. Σχεδόν κανένας έλληνας πρωθυπουργός δεν εξελέγη χωρίς να εκφέρει δημαγωγικό-λαϊκιστικό λόγο. Ο Τσίπρας σήμερα είναι η πολιτική μετενσάρκωση του Ανδρέα Παπανδρέου. Η ιδιομορφία του ΣΥΡΙΖΑ δεν πρέπει να επισκιάσει το γεγονός ότι οι πρακτικές του αντλούν από βαθύτερους, ιστορικά εμπεδωμένους τρόπους σκέψης και αισθήματος. </br></br>
Η διαχείριση του τρίτου Μνημονίου φέρει το αποτύπωμα του εγχώριου αριστερού λαϊκισμού. Επανειλημμένα ο κ. Τσίπρας έχει πει ότι «εκβιάστηκε» να υπογράψει μια συμφωνία που απεχθάνεται <i> («Δεν μας ανήκουν αυτά τα μέτρα, απλά μας υποχρέωσαν να τα δεχθούμε»). </i>Το προεκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, αναφέρεται σε ένα <i> «παράλληλο πρόγραμμα», </i>η δε υπογραφή του Μνημονίου περιγράφεται ως <i> «τακτικός και πρόσκαιρος συμβιβασμός, [ο οποίος διατηρεί] ζωντανή τη δυνατότητα κατίσχυσης [στο μέλλον]». </i>Οι πανεπιστημιακοί που υπέγραψαν προεκλογικό κείμενο στήριξης του ΣΥΡΙΖΑ είναι σαφείς: <i> «Αναγνωρίζουμε τις συνέπειες της συνθηκολόγησης. Δεν τις εσωτερικεύουμε ως ιδεολογία. Αγωνιζόμαστε για να τις υπερβούμε». </i>Με άλλα λόγια, εντελώς πρακτικά, ο ΣΥΡΙΖΑ θα εφαρμόσει το Μνημόνιο υπονομεύοντάς το! </br></br>
Πρόκειται για το κλασικό πρόβλημα του «διπλού δεσμού» που συναντούμε στις ανθρώπινες συμπεριφορές: η εκφορά αναιρεί το περιεχόμενο του μηνύματος (π.χ. «να είσαι αυθόρμητος»). Εφόσον ο κ. Τσίπρας θεωρεί το Μνημόνιο καταστροφικό για τη χώρα, είναι σα να λέει: ‘Για να σώσω τη χώρα έπρεπε να την καταστρέψω [να υπογράψω το μνημόνιο]’. Αυτή η παράδοξη λογική παράγει αντιφάσεις και παλινωδίες, θα μειώσει την κυβερνητική αποτελεσματικότητα, και θα εξανεμίσει την ελάχιστη εθνική αξιοπιστία. </br></br>
Όσοι αισιόδοξα έσπευσαν να αναγγείλουν τον τερματισμό της αντίθεσης «μνημονιακό-αντιμνημονιακό μέτωπο» κάνουν λάθος. Η αντίθεση αυτή, ενώ μέχρι τώρα ήταν ‘εξωτερική’ (δηλαδή αφορούσε στην αντίθεση κομμάτων), τώρα εσωτερικεύεται από το κυβερνητικό σχήμα. Αρνούμενοι να «εσωτερικεύσουν» τη λογική του Μνημονίου που υπέγραψαν, οι μέχρι χθες αντιμνημονιακοί εσωτερικεύουν την ίδια την αντίθεση (Μνημόνιο-Αντιμνημόνιο), στην οποία οφείλουν την ύπαρξή τους. Ως εκ τούτου, η κυβερνητική συμπεριφορά θα καταστεί παράδοξη και ανερμάτιστη. Επιπλέον, προκειμένου να αποκρυβεί η παραδοξότητά της (καθότι κοστίζει πολιτικά) θα τονίζεται όλο και περισσότερο το εγχώριας εμπνεύσεως <i> «παράλληλο πρόγραμμα». </i></br></br>
Τι θα σημαίνει αυτό στην πράξη; Έχουμε ήδη δει μερικά δείγματα. Η σύμπραξη με τους «Ανεξάρτητους Έλληνες» δεν είναι <i> «παράλογη», </i> όπως ισχυρίστηκε ο κ. Σούλτς. Οι ξένοι ερμηνεύουν τον ΣΥΡΙΖΑ με βάση τις βορειοευρωπαϊκές εμπειρίες, αγνοώντας ότι ο αριστερός λόγος στην Ελλάδα διαπλάθεται στα ιστορικά συμφραζόμενα του ελληνικού εθνολαϊκισμού. Δεν αντιλαμβάνονται ότι με την επιλογή κυβερνητικού εταίρου ο κ. Τσίπρας όχι μόνο θέλει νάχει το κεφάλι του ήσυχο συνεργαζόμενος με ένα κόμμα που το μόνο που το ενδιαφέρει είναι η θεσιθηρία, αλλά, με την επιλογή αυτή, διακηρύσσει την «ανεξαρτησία» του από τις επιταγές της «νεοφιλελεύθερης» Ευρώπης που τον υποχρέωσε σε «συνθηκολόγηση». Είναι υπαρξιακή ανάγκη γα τον ίδιο να τονίζει, όπου μπορεί, τη διαφορετικότητά του. Η ανορθόδοξη επιλογή Καμμένου είναι αντίσταση στην ευρωπαϊκή ορθοδοξία. </br></br>
Θα δούμε κι άλλα τέτοια. Η κυβέρνηση Τσίπρα-Καμένου θα αναζητήσει τρόπους να αφήσει το δικό της, εκτός Μνημονίου, «αποτύπωμα» στην ελληνική κοινωνία, σε τομείς που ελέγχει η ίδια. Θα δούμε την έξαρση του εθνολαϊκισμού στην παιδεία, το κράτος, τα ΜΜΕ, και την εξωτερική πολιτική. Όπου μπορούν, θα διαφοροποιούνται από τη Μνημονιακή λογική – θα «ματώνουν», όπως λένε, για το «λαό». Η μαζοχιστική γλώσσα αποκαλύπτει όχι μόνο χονδροειδή σκέψη αλλά και διάθεση απόκρυψης: δεν έχουν το θάρρος να πουν στον πολίτη ευθέως ότι δεν έχουν να του υποσχεθούν παρά μόνο ιδρώτα, δάκρυα και αίμα. </br></br>
Το απρόθετο αποτέλεσμα των εμπρόθετων επιλογών των πολιτών θα είναι η συνέχιση της οικονομικής εξαθλίωσης και της θεσμικής παρακμής. Η Ελλάδα αδυνατεί να κάνει το άλμα που χρειάζεται. Οι συνέπειες θα γίνουν ορατές σύντομα. Δεν υπάρχουν επιλογές χωρίς κόστος.
</span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-2814609330182030282015-09-22T12:01:00.000+03:002015-09-28T12:03:26.841+03:00Δοκίμασα, απέτυχα, αποχωρώ - και ευχαριστώ!<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjVI97olstcceQLIRZ4AEhyphenhyphenj8MI23OzfKm3gl0YKdewVCAUMlZTCig7CC09efba7Uyx_X1BVDjTxCj8AgI-xF0To7bY-PDrxH2BxiV95oOu3SBsEmo-eTkmtd7NfJU-8gzospUo_9Wr5t0/s1600/kalpi-744x536.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjVI97olstcceQLIRZ4AEhyphenhyphenj8MI23OzfKm3gl0YKdewVCAUMlZTCig7CC09efba7Uyx_X1BVDjTxCj8AgI-xF0To7bY-PDrxH2BxiV95oOu3SBsEmo-eTkmtd7NfJU-8gzospUo_9Wr5t0/s320/kalpi-744x536.jpg" /></a></div>
<br />
Στις δύο τελευταίες εκλογές ήμουν υποψήφιος βουλευτής Ευρυτανίας με το Ποτάμι. Το έκανα, όχι για να ακολουθήσω πολιτική σταδιοδρομία, αλλά για να δώσω την ευκαιρία να ακουστεί η φωνή των συμπολιτών μου, που με πάθος ζητούν μια διαφορετική Ελλάδα - διαφορετική από τη χώρα της βιωμένης αναξιοπρέπειας που έχουν συνηθίσει. Η υποψηφιότητά μου υπαγορεύθηκε από την ηθική της ευθύνης: τι κάνω εγώ για τη χώρα μου στις δύσκολες στιγμές που περνά; Η εμπλοκή μου είχε τα χαρακτηριστικά της εθελοντικής εργασίας: διέθεσα χρόνο και κάποια χρήματα για έναν ευγενή συλλογικό σκοπό. Το Ποτάμι, ένα άφθαρτο κόμμα της φιλελεύθερης κεντροαριστεράς, με καταξιωμένους ανθρώπους και ρεαλιστικές θέσεις, ήταν το κόμμα που θεώρησα (και θεωρώ) ότι μπορούσε να συμβάλει στην αλλαγή του πολιτικού σκηνικού.<br />
<br />
<a name='more'></a><br /><br />
<span class="fullpost">Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το Ποτάμι απέτυχε. Δεν κατάφερε να πείσει τους πολίτες να συντονιστούν μαζί του. Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή. Φυσικά, πρέπει να αναζητήσει με ειλικρίνεια τους λόγους της αποτυχίας του. Είμαι βέβαιος ότι θα το κάνει. </span><br />
<br />
<span class="fullpost">Στην Ευρυτανία, αν και κακό, το αποτέλεσμα είναι αρκετά καλύτερο από αλλού. Το Ποτάμι απέσπασε 4,5% (609 ψήφοι), το μεγαλύτερο ποσοστό στην περιφέρεια Κεντρικής Ελλάδας και σε όλες τις μονοεδρικές, και ένα από τα πέντε καλύτερα ποσοστά του πανελλαδικά (εκτός Αθηνών και Θεσσαλονίκης). Σημειώστε ότι ήμουν ο μόνος υποψήφιος του κόμματος στο νομό (αντί για τρεις υποψήφιοι που θα έπρεπε να είναι στο ψηφοδέλτιο), διεξήγαγα προεκλογικό αγώνα πέντε ημερών, ξόδεψα μόλις 600 ευρώ, και δεν υπήρχε τοπική κομματική οργάνωση! Υπ' αυτές τις συνθήκες θα μπορούσαμε να είχαμε πάει πολύ χειρότερα!</span><br />
<br />
<span class="fullpost">Θέλω να ευχαριστήσω τους συμπολίτες που μας τίμησαν με την ψήφο τους. Σε συνθήκες πόλωσης, επέλεξαν τη φωνή της κοινής λογικής και των οδυνηρών αλλαγών που έχει ανάγκη η χώρα, χωρίς να σκεφτούν συμφεροντολογικά ποντάροντας σε ένα από τα δύο μεγάλα κόμματα εξουσίας. Τους ευχαριστώ θερμά για την εμπιστοσύνη. Ευχαριστώ επίσης τους φίλους που με στήριξαν στην προεκλογική καμπάνια. Η συνδρομή τους ήταν πολύτιμη, ιδιαίτερα για έναν μη επαγγελματία πολιτικό όπως εγώ, δίχως κομματική οργάνωση.</span><br />
<br />
<span class="fullpost">Η προεκλογική περίοδος μου έδωσε τη δυνατότητα τα μιλήσω με πολλούς συμπολίτες και να καταλάβω καλύτερα τα προβλήματα του νομού μας. Αυτό ήταν μεγάλο κέρδος για μένα. Είδα από κοντά τη φτώχεια , νέους που αναρωτιούνται πώς θα ζήσουν την υπόλοιπη ζωή τους σε μια ρημαγμένη χώρα, επιχειρήσεις που φυτοζωούν, άνεργους δίχως ελπίδα, χωριά δίχως συγκοινωνία, γέροντες που αγωνιούν για τη σύνταξη και την υγειονομική περίθαλψη. Είδα καλά το πιο λυπηρό απ’ όλα: απελπισμένους ανθρώπους που αδιαφορούν όλο και περισσότερο για την πολιτική. Δυστυχώς στην πατρίδα μας δεν χρεοκόπησε μόνο η οικονομία αλλά η ίδια η πολιτική! Η απαξίωση της πολιτικής - δηλαδή του μόνου έλλογου τρόπου διαχείρισης των συλλογικών προβλημάτων - είναι ένα από τα σημαντικότερα μηνύματα που έλαβα ως υποψήφιος. Κάπως έτσι εξηγείται, άλλωστε, ότι η αποχή στην περιοχή μας έφθασε στο πελώριο 56%! Φυσικά αυτή η δυσάρεστη για τη δημοκρατία εξέλιξη ουδόλως ενοχλεί τους επαγγελματίες της πολιτικής, το αντίθετο μάλιστα! Αυτοί θα εισπράττουν τον παχυλό μισθό τους, ενώ το «πόπολο» θα πένεται, θα βαρυγκομά και θα απέχει.</span><br />
<br />
<span class="fullpost">Θέλω να ευχηθώ καλή επιτυχία στον εκλεγέντα βουλευτή κ. Κοντογεώργο (ΝΔ). Εύχομαι η σημαντική εκκρεμότητα του με τη Δικαιοσύνη να τερματισθεί γρήγορα γιατί δεν πρέπει να υπάρχει καμία σκιά πάνω από έναν εκλεγμένο εκπρόσωπο του λαού. Μακάρι να βρει το κουράγιο να συμβάλει στη ριζική ανανέωση του κόμματός του με νεωτερικό ήθος – χωρίς ρουσφέτια, «εξυπηρετήσεις» και δημαγωγικές υποσχέσεις. Ελπίζω να συνεργασθεί παραγωγικά με τη νέα κυβέρνηση για το καλό του τόπου. Τέλος, εύχομαι η συμπεριφορά του να διέπεται από τις σημαντικότερες αρχές για όσους ασχολούνται με τα κοινά: καθαρή ματιά, ηθική οξύνοια, τόλμη και ευθυκρισία για την υπεράσπιση του δημοσίου συμφέροντος.</span><br />
<br />
<span class="fullpost">Τέλος, σε ό,τι με αφορά, τερματίζεται η σύντομη εμπλοκή μου με την επίσημη πολιτική. Δεν είμαι κατά συρροήν πολιτευτής, ούτε αποσκοπώ σε πολιτική σταδιοδρομία. Η συμμετοχή μου στην πολιτική, ήδη από τα νιάτα μου, ήταν μια βιωματική υπόθεση για μένα, όχι απόρροια στρατηγικού υπολογισμού. Με συνέπαιρνε πάντοτε η θεώρηση του αείμνηστου Βάτσλαβ Χάβελ για την πολιτική: η πολιτική όχι ως «τεχνολογία ισχύος και χειραγώγησης» αλλά ως «ένας τρόπος να αναζητήσουμε και να πετύχουμε ζωή με νόημα». Δεν θα πάψω να είμαι ενεργός πολίτης, αλλά η ευθύνη για τα κοινά, για να παραμένει ζωντανή, πρέπει να μοιράζεται. Επιστρέφω στην ιδιωτική-επαγγελματική μου σφαίρα πλουσιότερος σε εμπειρίες. Η Ιθάκη δεν με γέλασε. Σοφότερος καθώς έγινα, έχω καταλάβει πλέον οι πολιτικές Ιθάκες τι σημαίνουν.</span><br />
<span style="font-size: small;"><br /></span>
<span style="font-size: small;"><span class="fullpost">Χαρίδημος Κ. Τσούκας</span></span><br />
<span class="fullpost" style="font-size: small;">Καθηγητής στα Πανεπιστήμια Κύπρου και Warwick</span><br />
<span class="fullpost" style="font-size: small;">Υποψήφιος Βουλευτής Ευρυτανίας με το Ποτάμι </span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com13tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-51217757773138147982015-09-21T13:15:00.000+03:002015-09-28T12:06:32.626+03:00Greece needs stability, hope and reform. It is unlikely to get them any time soon.<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjw8tlA6K0ESqCPQ9l_wu0vlHEtVLsIMLzD3r69mDk1F8IlLj1DZQ39yVWdEu3nKfgPGkJnJgGfNOoKA3pFM6g3jd25cnps_h23aGcIz8SmS3J-Coz8mW0cenlK7OGhBeALo22klgfG6-4/s1600/ADC02B42F8377B939B4D87A9DEF4F524.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjw8tlA6K0ESqCPQ9l_wu0vlHEtVLsIMLzD3r69mDk1F8IlLj1DZQ39yVWdEu3nKfgPGkJnJgGfNOoKA3pFM6g3jd25cnps_h23aGcIz8SmS3J-Coz8mW0cenlK7OGhBeALo22klgfG6-4/s320/ADC02B42F8377B939B4D87A9DEF4F524.jpg" /></a></div>
<br />
Mr Tsipras won a very comfortable victory in yesterday’s general elections, despite polls consistently showing a neck-and-neck contest with the centre-right New Democracy. His victory offers hope to a desperate country that has been deeply mired in a devastating crisis for the last six years. Whether, he delivers on his promise, however, is doubtful.<br />
<br />
<a name='more'></a><br />
<br />
Following on the third bailout agreement Mr Tsipras signed with Greece’s creditors last August, he will be called to implement harsh austerity measures and structural reforms which, by his own admission, does not believe in.<br />
<br />
In his valedictory speech, on the election night, the new Prime Minster still talked about his familiar theme - “resistance” to neoliberal creditors - and promised to “continue the struggle for another four years”. His narrative remains divided, hindering Greece’s credibility to implement the third bailout agreement: he has claimed that he will honor the agreement while resisting it, or more precisely, implementing also a “parallel” one to run counter to it!<br />
<br />
Moreover, he has chosen to form a government with a nationalist-cum-populist right-wing party (the Independent Greeks), which will further obstruct the much needed reforms Greece needs. The new government, deeply divided between what it agreed with creditors and what it promised the people, will find it difficult to govern with a 5-seats majority only. As in the past, populist MPs will start making noises the government will be unable to ignore for long. And if the past seven months are anything to judge by, people of limited competence and administrative experience to take tough decisions, are likely to be appointed as ministers. A mediocre government is the most likely outcome.<br />
<br />
Greece needs stability, hope and reform. The new government will find it difficult to deliver on all three.
<span class="fullpost">
</span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-54751586219146730642015-09-20T18:31:00.002+03:002015-09-28T12:07:42.017+03:00Η φοβική και η ορθολογική επιλογή<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgbDhMa5p14FIwXch9H_bXOMQvsXBR246ZQPnfx0g7MQElt8xRRIGig2lJHAK7OueTQR6z-xZoAW43KYyyQy0M-Ucp2nT1wg9sNu99V_jl-v71nkAqrm8PQ2uVxq1XzPc_UtR2szxJv64Y/s1600/To_Potami_logo.svg.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgbDhMa5p14FIwXch9H_bXOMQvsXBR246ZQPnfx0g7MQElt8xRRIGig2lJHAK7OueTQR6z-xZoAW43KYyyQy0M-Ucp2nT1wg9sNu99V_jl-v71nkAqrm8PQ2uVxq1XzPc_UtR2szxJv64Y/s320/To_Potami_logo.svg.png" /></a></div>
<br />
Βλέπω μερικούς ευρωπαϊστές συμπολίτες να είναι διατεθειμένοι να ψηφίσουν ΝΔ προκειμένου να αποτρέψουν τον ΣΥΡΙΖΑ να κερδίσει την πρωτιά. Ενεργούν περισσότερο θυμικά και λιγότερο ορθολογικά. Επιπλέον, ενεργούν συντηρητικά. Τους φόβισε τόσο πολύ η τζογαδόρικη τακτική του Τσίπρα έναντι των δανειστών (κατανοητό συναίσθημα), που είναι διατεθειμένοι να υπερψηφίσουν μια αναπαλαιωμένη και παλαιοκομματική ΝΔ. Θεωρώ ότι σφάλλουν. Τους συμφέρει να εμμείνουν στην ορθολογική, όχι στη φοβική, επιλογή. Ιδού γιατί.
Είναι δεδομένο ότι κανένα κόμμα δεν θα σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση.<br />
<br />
<a name='more'></a><br /><br />
Είναι επίσης δεδομένο ότι και η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ υπερψήφισαν το Τρίτο Μνημόνιο, οπότε θα κληθούν να το εφαρμόσουν. Ερώτημα: πόσο καλά θα το κάνουν; Έχουμε αμφιβολίες (διαφορετικής φύσεως για το καθένα απο τα κόμματα αυτά). Προκύπτει, λοιπόν, ότι το πρώτο ζητούμενο σήμερα είναι η αξιόπιστη εφαρμογή του Τρίτου Μνημονίου. Η αξιοπιστία είναι ο κρισιμότερος όρος για να κερδίσουμε επωφελείς παραχωρήσεις σε διάφορα μείζονα θέματα (επαναδιαπραγμάτευση του χρέους, κλπ).
Ωστόσο, τόσο τα λαϊκιστικά ένστικτα της ΝΔ όσο και τα ιδεοληπτικά ένστικτα του ΣΥΡΙΖΑ θα θέτουν εμπόδια στην αξιόπιστη εφαρμογή του Μνημονίου. Διαθέτουμε αρκετή σχετική εμπειρία για να εικάσουμε κάτι τέτοιο.<br />
<br />
Άρα, αυτό που χρειάζεται είναι ένα ισχυρό μεταρρυθμιστικό αντίβαρο στο όποιο πρώτο κόμμα για να εξουδετερώνει τις αναπόφευκτες αντιφάσεις και παλινωδίες του, και να παρέχει διαρκή μεταρρυθμιστική ώθηση στο κυβερνητικό εγχείρημα. Ένα τέτοιο αντίβαρο είναι το Ποτάμι.<br />
<br />
Ο θυμικός μας εαυτός μας δημιουργεί φοβίες, μειώνοντας την ικανότητα να βλέπουμε το στρατηγικό μας συμφέρον. Αντιθέτως, ψηφίζοντας με ορθολογισμό κάνουμε εκείνες τις επιλογές που υπηρετούν την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας.
<span class="fullpost">
</span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-54663496054377174222015-09-17T21:27:00.000+03:002015-09-28T12:20:31.722+03:00Λήθη και α-λήθεια<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiokTd5jAEWJV-yFqzadadZOI3KioPiosGl-4OcGrbyZxDpv5I7KrQt5WsPUocM7ZdohwiLAX3-5yLbmDV8_xO3Be18avhGdxJEQwpyJJhysF8VHyw-iBUiw4e00E86E3dKW8scXaUIIII/s1600/Untitled-1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiokTd5jAEWJV-yFqzadadZOI3KioPiosGl-4OcGrbyZxDpv5I7KrQt5WsPUocM7ZdohwiLAX3-5yLbmDV8_xO3Be18avhGdxJEQwpyJJhysF8VHyw-iBUiw4e00E86E3dKW8scXaUIIII/s320/Untitled-1.jpg" /></a></div>
<br />
Οι εξουσιομανείς πολιτικάντηδες αποσκοπούν στη λήθη. Οι ενεργοί πολίτες παθιάζονται με την α-λήθεια.<br />
<br />
1. Δήλωση του πρώην πρωθυπουργού κ. Καραμανλή (2004-2009) ενόψει των εκλογών:<br />
<br />
<i>«Πρέπει να ληφθούν δύσκολες αποφάσεις και να προχωρήσουν τολμηρές μεταρρυθμίσεις. Μόνο έτσι θα βγούμε επιτέλους από την κρίση και θα μπούμε σε τροχιά ανάπτυξης» (16.9.2015). </i><br />
<br />
Ενώ δεν είχε το στοιχειώδες αίσθημα ευθύνης (απέναντι στη χώρα που κυβέρνησε) και αξιοπρέπειας (απέναντι στον εαυτό του ως πρώην πρωθυπουργό) να υπερασπισθεί τις επιλογές του ως κυβερνήτη, ο επί εξαετία αργόμισθος (επί της ουσίας) βουλευτής, ουδόλως αντιλαμβάνεται την ερώτηση που έρχεται στο μυαλό όλων των σκεπτομένων πολιτών: εσύ κ. Καραμανλή γιατί δεν πήρες τις δύσκολες αποφάσεις τότε που έπρεπε;<br />
<br />
<a name='more'></a><br />
<br />
<span class="fullpost">Δείτε τι είχε δηλώσει σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή» ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν κ. Αλμούνια: «Μας έδωσαν το φθινόπωρο του 2008 έναν προϋπολογισμό που προέβλεπε έλλειμμα για το 2009, 1,8%. Τον πρώτο κιόλας μήνα είχε ξεπεράσει το 3% του ΑΕΠ και τον Απρίλιο το έλλειμμα ήταν πάνω από 5%, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας. Παρουσίασα λοιπόν μία αυστηρότατη εισήγηση στο Eurogroup με προτάσεις για την άμεση δημοσιονομική προσαρμογή της Ελλάδας. Το Eurogroup υιοθέτησε τις προτάσεις μου, αλλά η ελληνική κυβέρνηση τους επόμενους μήνες δεν έκανε τίποτα. Μας έλεγαν ότι η κατάσταση δεν είναι και τόσο σοβαρή και σκέφτονταν τις εκλογές που είχαν μπροστά τους. […] <i>Δεν ήταν στατιστικό το πρόβλημα. Το πρόβλημα ήταν η καταστροφική διαχείριση των δημοσίων οικονομικών από την ελληνική κυβέρνηση το 2009, λόγω της ανικανότητας αυτής της κυβέρνησης και της ενασχόλησής της με τις εκλογές» </i> (16.6.2013) </span><br />
<br />
<span class="fullpost">2. Από πρόσφατο άρθρο της προέδρου του ΠΑΣΟΚ κ. Γεννηματά:</span><br />
<br />
<i><span class="fullpost">« Έχουμε προχωρήσει σε κριτική και αυτοκριτική έχουμε αποδώσει ευθύνες. Γυρίσαμε σελίδα. Έχουμε κάνει μια νέα αρχή. Αλλάζουμε, ανανεώνουμε ριζικά το λόγο μας και το πρόγραμμά μας, τα πρόσωπα και τις προτάσεις μας» (www.alphatv.gr).</span></i><br />
<br />
<span class="fullpost">Δείτε το κοινό μοτίβο της ανούσιας, όσο και δήθεν, «αυτοκριτικής» που διακρίνει τον λόγο των πολιτικάντηδων: Μεϊμαράκης, Τσίπρας, Γεννηματά μιλάνε για «αυτοκριτική» ακριβώς για να μην αναγκαστούν να την πραγματοποιήσουν!</span><br />
<br />
<span class="fullpost">Είναι κατανοητή η συμπεριφορά τους. Αν έκαναν πραγματικά «αυτοκριτική», δεν θα μπορούσαν να σταθούν στο αξίωμά τους. Η περίπτωση της κυρίας Γεννηματά είναι χαρακτηριστική. Η σημερινή πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ συγκεφαλαιώνει τη βαθιά ελλαδική παθολογία: οικογενειοκρατία και κομματικό κράτος. Προσελήφθη το 1985 (εντελώς αξιοκρατικά, εννοείται....) στην Εθνική Τράπεζα, από την οποία αποσπάσθηκε αργότερα στη Βουλή. Ως υπερνομάρχης Αθηνών-Πειραιώς εισέπραττε το μισθό της αλλά, παράλληλα, και το μισθό της Εθνικής Τράπεζας (νομίμως, παρακαλώ!). Στις εκλογές του 2007 ετέθη από τον κ. Παπανδρέου επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ, απο το οποίο εξέπεσε πάραυτα με απόφαση του Αρείου Πάγου, λόγω ασυμβίβαστου (ήταν υπερνομάρχης). Η αντίδρασή της ήταν κλασική αντίδραση μέλους νομενκλατούρας τριτοκοσμικής χώρας: χαρακτήρισε τη σχετική απόφαση "δικαστικό πραξικόπημα"! Τέτοιος σεβασμός στους θεσμούς! Είχα σχολιάσει τότε τη συμπεριφορά της σε άρθρο μου στο περιοδικό «Νέα Πολιτική» (αναδημοσιεύθηκε μετά σε ιστοσελίδες).</span><br />
<br />
<span class="fullpost">Στην τιμητική τελευταία θέση του ψηφοδελτίου Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ ετέθη ο κ. Λαλιώτης - ο εμβληματικός εκπρόσωπος του «πράσινου» λαϊκισμού, των κομματικών μαγειρείων, και του κομματικού κράτους. Σε μια ανεπτυγμένη δημοκρατία μόνο το φιάσκο του Κτηματολογίου (ως ΥΠΕΧΩΔΕ ήταν ο κατ΄ εξοχήν αρμόδιος για το Κτηματολόγιο), θα του είχε στοιχήσει για πάντα την πολιτική σταδιοδρομία. Είχα σχολιάσει τα πεπραγμένα του στην «Καθημερινή», με αφορμή την επαναφορά του στην ενεργό πολιτική ως πρόεδρος του Ιδρύματος Ανδρέα Παπανδρέου από τον υιό Παπανδρέου και πρόεδρο, φυσικά, του ΠΑΣΟΚ.</span><br />
<br />
<span class="fullpost">Οι αμνήμονες είναι άξιοι της αφέλειάς τους. Όσοι θυμούνται είναι πιο απαιτητικοί: ζητούν από τους πρώην κυβερνήτες τους πειστικό <i>λόγον διδόναι</i>.
</span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-65289720685722057762015-09-17T21:17:00.002+03:002015-09-28T12:11:59.542+03:00Κατάρρευση εμπιστοσύνης και κράτος Δικαίου<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjxiXTMBGp4ec06ZX7rvehHPdVhgm9xF6-IeAgWylU1XyADKgOmp4jNmbqpmbPW7IVdafujW1XwUbQiuqYRAJ-VYntrUAK__lOWZHLrInrlETtKuiHgAxdoA_rBUBA69b0iGlVPmxcweLU/s1600/e6eec8c194fe4db392e13a4b495a8009.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjxiXTMBGp4ec06ZX7rvehHPdVhgm9xF6-IeAgWylU1XyADKgOmp4jNmbqpmbPW7IVdafujW1XwUbQiuqYRAJ-VYntrUAK__lOWZHLrInrlETtKuiHgAxdoA_rBUBA69b0iGlVPmxcweLU/s320/e6eec8c194fe4db392e13a4b495a8009.jpg" /></a></div>
<br />
Μιλώ στα καφενεία και τα χωριά της Ευρυτανίας με κόσμο. Κυριαρχούν η αδιαφορία, η απογοήτευση και η απελπισία. Το χειρότερο, όμως, είναι η πλήρης απαξίωση της πολιτικής. Δεν εμπιστεύονται ούτε κατ’ ελάχιστον την πολιτική ως κοινωνική λειτουργία – τους προκαλεί γέλιο η σκέψη ότι οι πολιτικοί μεριμνούν για το δημόσιο συμφέρον.<br />
<br />
Θάθελα να τους πω ότι έχουν άδικο, αλλά ξέρω ότι δεν θα πείσω κανένα. Ιδού μερικά πρόσφατα παραδείγματα, τα οποία δείχνουν πως διαμορφώνεται η λαϊκή εμπειρία:<br />
<br />
<a name='more'></a><br />
<br />
(1) Ο Αλ. Αγγελόπουλος, ο αποκαλούμενος «Έλληνας Εσκομπάρ» ή «βαρόνος της κοκαΐνης, είχε καταδικαστεί αρχικά σε ισόβια κάθειρξη, η οποία μετετράπη αργότερα σε φυλάκιση 22 ετών. Έχοντας εκτίσει 11 χρόνια στη φυλακή, κατέθετε συχνά αιτήματα αποφυλάκισης, τα οποία όμως απορρίπτονταν. Ο επιμένων, όμως, νικά. Με βάση το νόμο 4322/2015 για την αποσυμφόρηση των φυλακών, του μέχρι πρότινος «αριστερού» υπουργού Δικαιοσύνης κ. Παρασκευόπουλου, ο βαρόνος τη κοκαΐνης αποφυλακίσθηκε (βλ. Καθημερινή, 10/9/2015). Υποψιάζομαι ότι δεν θα έχει πρόβλημα επιβίωσης.
<span class="fullpost"> </span><br />
<br />
<span class="fullpost">(2) Ο πρώην δήμαρχος Θεσσαλονίκης κ. Παπαγεωργόπουλος είχε καταδικαστεί αρχικά σε ισόβια κάθειρξη για οικονομικό έγκλημα (υπεξαίρεση 17,9 εκατομμυρίων ευρώ από τα ταμεία του δήμου), η οποία μετετράπη αργότερα σε κάθειρξη 12 ετών από το Εφετείο. Μετά από σχεδόν δυόμιση χρόνια στη φυλακή, ο καταδικασθείς πρώην δήμαρχος αποφυλακίστηκε. Πώς; Κάνοντας, μεταξύ άλλων, χρήση του νόμου 4322/2015, του μέχρι πρότινος «αριστερού» υπουργού Δικαιοσύνης κ. Παρασκευόπουλου (βλ. Καθημερινή, 29/7/2015). Υποψιάζομαι ότι δεν θα έχει πρόβλημα επιβίωσης.</span><br />
<br />
<span class="fullpost">(3) Ας πάμε και λίγο πίσω. Ο κ. Παρασκευόπουλος δεν έκανε κάτι πρωτότυπο. Ο υπουργός Δικαιοσύνης στην κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου, κ. Αθανασίου είχε εισηγηθεί την απονομή χάριτος σε 105 καταδικασμένους για διάφορα αδικήματα, μεταξύ των οποίων έμποροι ναρκωτικών και καταχραστές του Δημοσίου. Με το νόμο 4274/2014, οι έχοντες εκτίσει το 1/3 της ποινής τους με το νόμο περί ναρκωτικών, θα μπορούν να απολύονται (βλ. Κουτί Πανδώρας, 18/7/2015). </span><br />
<br />
<span class="fullpost">Όταν καταρρέει η εμπιστοσύνη σε θεμελιώδεις αρχές της δικαιοσύνης, το έδαφος γίνεται ιδιαιτέρως γόνιμο για να αναπτυχθούν τα ναζιστικά ζιζάνια, ο ανορθολογικός λαϊκισμός, και η απαξίωση της πολιτικής ως η έλλογη διαχείριση των κοινών μας υποθέσεων. Άντε να μαζέψεις τώρα τα συντρίμμια… Και δυστυχώς αυτά δεν διορθώνονται με Μνημόνια!
</span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-7293022780548466492015-09-17T21:15:00.000+03:002015-09-17T21:15:09.181+03:00STATESEMΕN ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΑΝΤΗΔΕΣ<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJGDeuK-tc4dsAgL2cAtOA50D7JCPH3WOXL2zHy2_pWsbvkKeBwAvvNwiYQBhn2jovRQNK3eEgQnMg0oj-94qswR-eAIys981tIHLIC9lljE5VXek0_Ks8ebJGxS5wiZnI5kRIyBC4LwY/s1600/IMG_2014_01_29_3a.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJGDeuK-tc4dsAgL2cAtOA50D7JCPH3WOXL2zHy2_pWsbvkKeBwAvvNwiYQBhn2jovRQNK3eEgQnMg0oj-94qswR-eAIys981tIHLIC9lljE5VXek0_Ks8ebJGxS5wiZnI5kRIyBC4LwY/s320/IMG_2014_01_29_3a.jpg" /></a></div>
</br>
Από τη συνέντευξη Μεϊμαράκη στην ΔΕΘ (13/9/2015): </br></br>
Ερωτηθείς πως αποτιμά τη διακυβέρνηση της χώρας από τη ΝΔ, ο κ. Μεϊμαράκης είπε: “Έχουμε κάνει την αυτοκριτική μας. Έχουμε αναφερθεί στα λάθη μας. Τα αναγνωρίζω, τα δέχομαι, έχουμε διδαχθεί από αυτά τα λάθη και μπορούμε να διαβεβαιώσουμε ότι δεν θα επαναληφθούν. Όλοι έχουμε μεγαλύτερη εμπειρία”.</br></br></br>
Σχόλια-ερωτήματα: </br></br>
(α) Ιδού, πάλι, η περίφημη καμπύλη μαθήσεως που επικαλέστηκε αντιστοίχως ο κ. Τσίπρας: Κυβερνούμε, επιδεινώνουμε τα προβλήματα με τις κακές μας αποφάσεις, ισχυριζόμαστε ότι μαθαίνουμε εκ των υστέρων από τα λάθη μας. Εμπειρία είναι το όνομα που δίνουμε στα αποφεύξιμα λάθη μας. </br></br>
<span class="fullpost">
Ερωτήματα από/για σκεπτόμενους ανθρώπους: Τι κάνουμε για να ενισχύσουμε τη διορατικότητά μας; Μπορούμε να μαθαίνουμε από τα λάθη των άλλων, δίχως να χρειαστεί να τα επαναλάβουμε εμείς; Πώς μπορούμε να έχουμε καλύτερη αίσθηση της πραγματικότητας και διαυγέστερη αντίληψη των αδυναμιών μας; Μπορούμε να λειτουργούμε προδραστικά και όχι πυροσβεστικά; Μπορούμε να μαθαίνουμε δημιουργικά και με λιγότερο κόστος για τους άλλους; </br></br>
(β) Τι αξία έχει η διαβεβαίωση «δεν θα επαναλάβω τα λάθη μου» αν δεν συνοδεύεται από μια αξιόπιστη δέσμευση; Τι κάνεις για να πιστέψω ότι το εννοείς; Τι δεσμεύσεις αναλαμβάνεις για να με πείσεις ότι έμαθες και να κερδίσεις, έτσι, την εμπιστοσύνη μου; </br></br>
(γ) Ποιά είναι ακριβώς τα λάθη σου; Αν δεν τα ονοματίζεις και δεν στοχάζεσαι δημοσίως πάνω σε αυτά, η αναφορά σε λάθη είναι απλώς ρητορική - το λες για να αποφύγεις την κριτική. Άρα αναφέρεσαι στα λάθη σου για να τα αποκρύψεις. </br></br>
Όποιος είναι έντιμος δεν το λέει, είναι. Όποιος στέκεται αυτοκριτικά στον εαυτό του το κάνει, δεν λέει ότι το κάνει. </br></br>
Συμπέρασμα: ο statesman πράττει - αναστοχάζεται, μαθαίνει, αναθεωρεί, δεσμεύεται και προχωρά. </br></br>
Ο πολιτικάντης μιλά - προσομοιώνει τα παραπάνω.
</span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-26320231129256163542015-09-13T10:53:00.000+03:002015-09-13T10:53:00.095+03:00Σκέφτεσαι σοβαρά να ψηφίσεις Νέα Δημοκρατία; Ας το συζητήσουμε<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBRWmN3HnEQe5b1r_WbUiNhuKz5x9HDxR8yUvRGgEIpYRrDIPewgIVb5348wxyVG78V4Kg1n1g_w24pu2Wd3JEka2rY-r-Wp_VP6Rlzg_7Ytu_m3EPeLdTRHZxFGWUvjDO2IguNCQNI7g/s1600/meim.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBRWmN3HnEQe5b1r_WbUiNhuKz5x9HDxR8yUvRGgEIpYRrDIPewgIVb5348wxyVG78V4Kg1n1g_w24pu2Wd3JEka2rY-r-Wp_VP6Rlzg_7Ytu_m3EPeLdTRHZxFGWUvjDO2IguNCQNI7g/s320/meim.jpg" /></a></div>
</br>
Είμαστε φίλοι από τα παλιά. Η έγνοια για τα κοινά μας διακατέχει από τα φοιτητικά μας χρόνια. Αν έπρεπε να της δώσω πολιτικό στίγμα θα την κατέτασσα στη φιλελεύθερη κεντροαριστερά. Πιστεύει με πάθος στο κράτος δικαίου, στην ελευθερία επιλογών του ατόμου, στην επιχειρηματικότητα, αλλά και στο κοινωνικό κράτος, την αλληλεγγύη, και σε μια ισχυρή πατρίδα. Αγανακτούμε με τα ίδια πράγματα: το κομματικό-πελατειακό κράτος, την οικογενειοκρατία, την αναξιοκρατία, τη διαφθορά, και τους γελοίους πολιτικάντηδες που, εκμαυλίζοντας το λαό, οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία. Καλλιεργημένος άνθρωπος η φίλη μου, ευσυνείδητη δημόσια λειτουργός με εργασιακή εμπειρία στον ιδιωτικό τομέα, μητέρα δύο εφήβων, διακρίνεται γα τον πραγματισμό της. Στην τελευταία μας συζήτηση μου είπε ότι σκέφτεται να ψηφίσει Νέα Δημοκρατία στις εκλογές. </br></br>
<span class="fullpost">
- Με εκπλήσσεις, της είπα. Είναι δυνατόν να πιστεύεις ότι ένα βαθιά λαϊκιστικό κόμμα που, μαζί με το ΠΑΣΟΚ, εξέθρεψε την πολιτική φαυλότητα, τη θεσμική παρακμή, και οδήγησε τη χώρα στα βράχια, θα μας βγάλει από την κρίση; </br></br>
<i>
- Ποιος σου είπε όχι χαίρομαι γι αυτή την επιλογή, απάντησε. Ψηφίζω κλείνοντας τη μύτη. Αλλά, σε τελική ανάλυση είμαι ρεαλίστρια. Στις εκλογές ψηφίζουμε κυβέρνηση. Αν δεν βγει η ΝΔ πρώτη, θα βγει ο ΣΥΡΙΖΑ. Φαντάζεσαι αυτόν τον απίστευτο θίασο ιδεοληπτικών ερασιτεχνών να κυβερνήσει για 4 χρόνια; Θα τα διαλύσουν όλα. Όχι, είμαι σίγουρη, όσο κι αν σιχαίνομαι αυτό που θα κάνω: σ’ αυτές τις εκλογές προέχει να χάσει ο Τσίπρας. Αν αυτός που θα τον κερδίσει είναι ο Μεϊμαράκης, ας είναι. Μετά απ’ όσα ζήσαμε αυτό το καλοκαίρι, δεν έχω καμία αμφιβολία. Σε ρωτάω: είναι δυνατόν να εφαρμόσει ο Τσίπρας ένα Μνημόνιο το οποίο υπέγραψε μεν, αλλά απεχθάνεται δε; </br></br></i>
- Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Δεν θέλεις μόνο να εφαρμοστεί το Μνημόνιο, αλλά να γίνουμε, επιτέλους, μια κανονική ευρωπαϊκή χώρα. Συμφωνώ. Από το 2010 και μετά, ο μόνος τρόπος να απαλλαγούμε από το Μνημόνιο είναι η αξιόπιστη εφαρμογή του. Το Μνημόνιο συνδυάζει λιτότητα και μεταρρυθμίσεις. Κανείς δεν θέλει τη λιτότητα, ενώ λίγοι θέλουν τις μεταρρυθμίσεις. Αλλεργία στο Μνημόνιο δεν έχει μόνο ο Τσίπρας. Είχε και ο Παπανδρέου και ο Σαμαράς. Θυμάσαι τις αστειότητες των Παπανδρέου-Βενιζέλου ότι «το Μνημόνιο βρίσκεται εκτός των ιδεολογικών ορίων του ΠΑΣΟΚ»; Ξέχασες τον εμπρηστικά αντιμνημονιακό λόγο του Σαμαρά; Όλοι αυτοί υλοποιούσαν κάτι που δεν πίστευαν. Δεν είχαν νοοτροπία κυβερνήτη αλλά απρόθυμου διαχειριστή. Και φυσικά φάνηκε. </br></br>
- <i>Ναι, αλλά ο Σαμαράς, τελικά, έκανε τη στροφή. Εφάρμοσε το Μνημόνιο, έστω κι αν μετά τις ευρωεκλογές επανήλθε στις γνώριμες πολιτικάντικες επιλογές. Ο Τσίπρας, όμως, εξακολουθεί να λέει ότι το Μνημόνιο είναι μια κακή επιλογή που αναγκάστηκε να κάνει. Είναι βαθιά διχασμένος. Η ΝΔ δεν είναι. Θες επειδή είναι συστημικό κόμμα εξουσίας, θες επειδή έχει μια παράδοση ευρωπαϊσμού, το γεγονός είναι ότι ενσωμάτωσε καλύτερα τη λογική του Μνημονίου. Αυτό με καθησυχάζει ότι δεν θα έχουμε συγκρούσεις με τους δανειστές. </br></br></i>
- Δες τη μεγάλη εικόνα – τα τελευταία 6 χρόνια, όχι μόνο το πρόσφατο επτάμηνο. Τη μεγάλη σύγκρουση την είχαμε τον Ιούλιο. Ο Τσίπρας υπερέβη, ευτυχώς, τον ιδεοληπτικό του εαυτό και έκανε την ορθολογική επιλογή – κράτησε τη χώρα στο ευρώ. Εφόσον η συμμετοχή στο ευρώ δεν αμφισβητείται πλέον, το σημαντικό τώρα είναι η εφαρμογή του Μνημονίου. Εδώ όμως αρχίζουν, όπως την προηγούμενη εξαετία, τα δύσκολα. Και η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι απρόθυμοι υλοποιητές του Μνημονίου. Οι κοινοί ιστορικοί εθισμοί τους (ο λαϊκισμός και η κομματοκρατική-πελατειακή νοοτροπία) είναι τέτοιοι που δεν τους επιτρέπουν να παίρνουν δυσάρεστες αποφάσεις, ούτε να προωθούν ριζοσπαστικές αλλαγές. Εφαρμόζουν τη μνημονιακή λιτότητα γιατί δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς, αλλά δεν πιστεύουν στις μεταρρυθμίσεις που συμφώνησαν. Δεν είναι τυχαίο ότι και τα τρία κόμματα μιλάνε για «εξισορροπητικά» ή «ισοδύναμα» ή «παράλληλα» μέτρα. Άκουσες τι είπε ο Μεϊμαράκης σε προεκλογική του ομιλία; Θα κάνω ό,τι μπορώ για να μειωθεί η φορολογία των αγροτών, την οποία, όμως, πριν από λίγο καιρό ψήφισε! Αυτή η έμμεση αμφισβήτηση των δεσμεύσεων της χώρας παράγει διγλωσσία και μειώνει την αξιοπιστία μας έναντι των δανειστών. Οι δανειστές δεν μας εμπιστεύονται, οπότε μας στριμώχνουν περισσότερο, θέτουν περισσότερους όρους, και αναβάλλουν τη λήψη επωφελών για μας αποφάσεων. Το χειρότερο όμως είναι ότι τις μεταρρυθμίσεις που επιβάλλει το Μνημόνιο (π.χ. η αποκομματικοποίηση της διοίκησης, η ενοποίηση των Ταμείων, κλπ) τα κόμματα εξουσίας δεν τις εντάσσουν σε ένα τολμηρό σχέδιο βαθιών αλλαγών της χώρας συνολικά. Πώς να το κάνουν, βέβαια, αφού ανακυκλώνουν τα φθαρμένα υλικά της Μεταπολίτευσης, τόσο σε επίπεδο προσώπων όσο και νοοτροπιών. Έχεις στ’ αλήθεια ικανό έναν πολιτικό σαν τον Μεϊμαράκη, άνθρωπο του κομματικού σωλήνα για 40 χρόνια, με καφενειακή γλώσσα, να προωθήσει τολμηρές μεταρρυθμίσεις; Δεν το έκανε ποτέ στη ζωή του. Θα το κάνει τώρα; Βλέπεις πουθενά φρεσκάδα στην αναπαλαιωμένη ΝΔ; </br></br>
- <i>Όχι δεν βλέπω, αλλά εξακολουθώ να πιστεύω ότι ο Τσίπρας είναι ακόμη χειρότερος. Είναι και λαϊκιστής και ιδεοληπτικός και ανεύθυνος, με τη τζογαδόρικη στάση του έναντι των δανειστών. </br></br></i>
- Δεν διαφωνώ αλλά εστιάζω αλλού. Και ο Τσίπρας και ο Μεϊμαράκης, θέλουν δεν θέλουν, είναι υποχρεωμένοι να εφαρμόσουν το Μνημόνιο. Τα λαϊκιστικά κόμματά τους, όμως, για διαφορετικούς λόγους το καθένα, αποδέχονται απρόθυμα έως εχθρικά τις βαθιές αλλαγές που επιφέρει το Μνημόνιο. Η φορολογία των αγροτών, ο εξορθολογισμός του ασφαλιστικού, και το άνοιγμα των επαγγελμάτων είναι καλά παραδείγματα. Γι αυτό θα κάνουν ό,τι έκαναν πάντα: θα υποσκάπτουν, όπως και όπου μπορούν, την εφαρμογή του. Θυμήσου ότι πέρυσι ο Σαμαράς δεν αποδεχόταν τη μείωση του ΦΠΑ στα νησιά, πιεζόμενος από τους λαϊκιστές βουλευτές του. Αμφιβάλλεις ότι το ίδιο θα συμβεί και τώρα; Περίμενε να δεις στη Βουλή τους εφαρμοστικούς νόμους για τους αγρότες, τα φαρμακεία, και το ασφαλιστικό. Οι λαϊκιστές της ΝΔ θα σηκώνουν ξανά μπαϊράκι. Αν δε ο Τσίπρας είναι στην αξιωματική αντιπολίτευση, θα επανέλθει στην προηγούμενη αντιμνημονιακή ρητορική του. Το προανήγγειλε ήδη ο Βούτσης σε συνέντευξή του. Θα ξαναζήσουμε, λοιπόν, μια εκδοχή των προηγούμενων ετών: κλίμα πόλωσης, διστακτικότητα στην υλοποίηση των υποχρεώσεων μας, απουσία μεταρρυθμιστικής πνοής, μειωμένη κυβερνητική αξιοπιστία έναντι των δανειστών. Το έργο τόχουμε ξαναδεί. </br></br>
- <i>Άρα, τι λες; Να ψηφίσουμε Τσίπρα για να μην είναι στην αντιπολίτευση και ξεσηκώνει τον κόσμο; </br></br></i>
- Όχι, βέβαια. Λέω κάτι άλλο. Αν βγει η ΝΔ, θα έχουμε δύο προβλήματα. Πρώτον, με τον ΣΥΡΙΖΑ στην αντιπολίτευση θα έχουμε, όπως πριν, διαρκείς πολιτικές συγκρούσεις. Δεύτερον, το λαϊκιστικό DNA της αναπαλαιωμένης ΝΔ θα επαναφέρει τις ενδοκομματικές διενέξεις και παλινωδίες στην υλοποίηση του Μνημονίου - οι Κακλαμάνηδες, οι Γιακουμάτοι, και οι Τζαμτζήδες καραδοκούν. Σε κάθε περίπτωση, θα μπούμε ξανά στον κύκλο της πολιτικής αβεβαιότητας και των τριβών με τους δανειστές. Αν βγει ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν θα έχουμε μάλλον έντονες πολιτικές συγκρούσεις, αλλά θα έχουμε μια ιδιαιτέρως διστακτική και αντιφατική υλοποίηση του Μνημονίου, η οποία θα εξαγριώσει τους δανειστές και θα καθυστερήσει αυτό που τόσο χρειαζόμαστε – την αναδιάρθρωση του χρέους. Τι θέλω να πω; Ότι και στη μία και στην άλλη περίπτωση, other things being equal, η αξιοπιστία της χώρας δεν θα βελτιωθεί, η εφαρμογή του Μνημονίου δεν θα επιταχυνθεί, και οι «δύσκολες» μεταρρυθμίσεις δεν θα προχωρήσουν. </br></br>
- <i> Άρα μου λες ότι δεν έχει τόση σημασία ποιο κόμμα θα έρθει πρώτο και θα πάρει το μπόνους των 50 εδρών; </br></br></i>
- Ακριβώς. Ιδού γιατί. Πρώτον, είτε η ΝΔ έρθει πρώτη, είτε ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν έχουν άλλη επιλογή από την εφαρμογή του Μνημονίου. Με τεράστιο κόστος για τη χώρα, το Μνημόνιο αποδέχθηκαν πλέον και οι πιο σκληροί πολέμιοί του. Το θετικό, τουλάχιστον, απ’ αυτή την εξέλιξη είναι ότι η εξαλείφεται έτσι το πιο σημαντικό αίτιο πολιτικών συγκρούσεων που είχαμε τα τελευταία 6 χρόνια. Δεύτερον, η αποδοχή του Μνημονίου από όλα τα κόμματα εξουσίας φιλτράρεται από τα λαϊκιστικά ένστικτά τους, γι αυτό η αποδοχή τους είναι απρόθυμη και αντιφατική, οπότε θα δημιουργήσει προβλήματα. Άρα, συμπεραίνω, δεδομένου ότι κανένα κόμμα δεν θα πάρει την αυτοδυναμία, αυτό που χρειάζεται είναι ένα ισχυρό μεταρρυθμιστικό αντίβαρο για να εξισορροπήσει τα παλαιοκομματικά ανακλαστικά της ΝΔ ή τα ιδεοληπτικά ανακλαστικά του ΣΥΡΙΖΑ. Για μένα, ένα τέτοιο άφθαρτο, μεταρρυθμιστικό κόμμα είναι το Ποτάμι. Πιστεύω ότι η υπερψήφισή του είναι η πιο έξυπνη επιλογή για την ευρωπαϊκή πορεία και τις βαθιές αλλαγές που έχει ανάγκη η χώρα. Στη δεδομένη συγκυρία, ποιος θα είναι ισχυρός κυβερνητικός εταίρος έχει πιο μεγάλη σημασία από το ποιο κόμμα θα έρθει πρώτο. Γι να είμαι ειλικρινής, βέβαια, δεν παραβλέπω ότι ο συλλογισμός μου δεν έχει τη δομή μαθηματικής απόδειξης. Πάντοτε εμπεριέχεται το στοιχείο του ρίσκου. Η ψήφος μας δεν είναι μόνο συμπέρασμα ορθολογικού συλλογισμού αλλά δηλώνει επιθυμία και ταύτιση με κάτι που μας υπερβαίνει. Όπως λέει ωραία ο φιλόσοφος Ζακ Ντεριντά, η λήψη μιας απόφασης, πέρα από την οποιαδήποτε ορθολογική της τεκμηρίωση, απαιτεί μια υπέρβαση, ένα ‘άλμα πίστης’ (leap of faith), πέρα από κάθε υπολογισμό. Το ερώτημα είναι: είμαστε έτοιμοι μέσα μας να κάνουμε το άλμα; </br></br>
Δεν μου απάντησε. Έμεινε σκεφτική. Χτύπησε το τηλέφωνο, χάσαμε τον ειρμό. Καλύτερα έτσι, σκέφτηκα, γιατί η πολιτική συζήτηση άρχισε να μας κουράζει. Πες μου τι διάβασες το καλοκαίρι, με ρώτησε. Κι αρχίσαμε ξανά, πιο ανάλαφρα τώρα…
</span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-84800125182178070962015-09-13T10:47:00.000+03:002015-09-13T10:47:48.328+03:00Δημόσια εκπαίδευση για τους hoi polloi, ιδιωτική εκπαίδευση για την αριστερή ελιτ!<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhr5Q7nH2e_nl_wm3jI7TCaZWU7o6Uw7N6bPm0svNolSuxQ9dKBw_uyB6tcAwxFNJsVt4plXv-52TLvar-BwirLvom2kwg8RdBpUaM7b2IEjfbveiBx8ynvB_C9Wu31wDAIVzVZA5rDDDA/s1600/Alexis-Tsipras-009.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhr5Q7nH2e_nl_wm3jI7TCaZWU7o6Uw7N6bPm0svNolSuxQ9dKBw_uyB6tcAwxFNJsVt4plXv-52TLvar-BwirLvom2kwg8RdBpUaM7b2IEjfbveiBx8ynvB_C9Wu31wDAIVzVZA5rDDDA/s320/Alexis-Tsipras-009.jpg" /></a></div>
</br>
Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου, πρώτη μέρα στα ελληνικά σχολεία, και στον αγιασμό του σχολείου του γιού της παρευρέθηκε η κυρία Μπαζιάνα, σύζυγος του πρώην πρωθυπουργού, αριστερού κατά δήλωσή του, κ. Τσίπρα. Αν νομίσετε ότι ένας αριστερός που υποστηρίζει με πάθος τη δημόσια εκπαίδευση θα έκανε τις διακηρύξεις του προσωπική πράξη, κάνετε λάθος. Η κυρία Μπαζιάνα παρευρέθηκε στον αγιασμό του ιδιωτικού σχολείου Χίλ (με φήμη αντίστοιχη του ύψους των διδάκτρων του). Ο έτερος υιός του ζεύγους Τσίπρα-Μπαζιάνα παρακολουθεί το πανάκριβο ιδιωτικό νηπιαγωγείο «Αγκάλη». Ας σημειωθεί ότι η Βουλή διαθέτει εξαιρετικής ποιότητας νηπιαγωγείο, το οποίο το ζεύγος Τσίπρα-Μπαζιάνα δεν τίμησε με την εγγραφή των υιών του. </br></br>
<span class="fullpost">
Εννοείται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, σε σχετική ανακοίνωσή του, επιδόθηκε για μια ακόμη φορά στην ξύλινη αριστερή ρητορική υπεράσπισης της «δημόσιας, δωρεάν, δημοκρατικής και ποιοτικά αναβαθμισμένης» εκπαίδευσης. Προφανώς οι διακηρύξεις αυτές αφορούν το πόπολο, όχι τη νομενκλατούρα που εργολαβικά το υπερασπίζεται. </br></br>
Ο Γκάντι έλεγε: να είσαι η αλλαγή που επαγγέλλεσαι. Η ψευδο-αριστερή ελιτ δεν θέλει να αλλάξει τίποτε γιατί δεν μετέχει στον κοινό τρόπο ζωής των πολλών που διατείνεται ότι υπερασπίζει. Οπότε δεν νοιώθει ότι πρέπει να ενσαρκώσει την αλλαγή στην ιδιωτική της συμπεριφορά. Γι αυτούς η αριστερά είναι ιδεολογία όχι στάση ζωής, όχημα αναρρίχησης στην εξουσία όχι αυτό-δεσμευτικό πλαίσιο αναφοράς. </br></br>
</span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-71588204620092140002015-09-13T10:41:00.000+03:002015-09-13T10:41:10.422+03:00Ποιοι πρέπει να ασχολούνται με την πολιτική;<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi14PcuAQOcEgf5tgLJ5Z9kqEkUAOqzjwQSn4KWjYSiZ40d9nwL1I-yTk3M3uYfie3t_m0N5gTru2QMrOVp2PiqLE7X7kREXQQRcYyzxEAvmG7oIr0UNJGJ51vNKn5r35c0yTQcQGUvaJs/s1600/index.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi14PcuAQOcEgf5tgLJ5Z9kqEkUAOqzjwQSn4KWjYSiZ40d9nwL1I-yTk3M3uYfie3t_m0N5gTru2QMrOVp2PiqLE7X7kREXQQRcYyzxEAvmG7oIr0UNJGJ51vNKn5r35c0yTQcQGUvaJs/s320/index.jpg" /></a></div>
</br>
Σε ανάρτησή μου στο facebook (12/9/2015), με την οποία ανακοίνωσα την υποψηφιότητά μου με το Ποτάμι στις εκλογές (βλ. επίσης σχετική ανάρτηση σε αυτό το ιστολόγιο), έγραψα: "Γιατί να θέλει να ασχοληθεί κανείς με την πολιτική; Ο Σωκράτης στην Πολιτεία του Πλάτωνος δεν αναζητεί την απάντηση στα κίνητρα αλλά στην αποφυγή της τιμωρίας. Η τιμωρία όταν δεν καταδέχεσαι να ασχοληθείς με την πολιτική είναι να σε εξουσιάζουν οι χειρότεροί σου (Πολιτεία, 347c)". </br></br>
<span class="fullpost">
Εύλογο ερώτημα: ποιοι είναι οι «καλύτεροι» και ποιοι οι «χειρότεροι»; Ο Πλάτων διακρίνει δύο κίνητρα για να ασχοληθεί κανείς με την πολιτική: τη φιλαργυρία και τη φιλοδοξία. Ο καλός πολίτης, λέει, είναι αυτός που αποστρέφεται και τα δύο. Αποστρέφεται τη φιλαργυρία γιατί δεν θέλει να χαρακτηρισθεί μισθοφόρος ή κλέφτης. Και αποστρέφεται τη φιλοδοξία, διότι η αυτοπροβολή και η απόλαυση της δημοσιότητας δεν αρμόζουν σε έναν καλό πολίτη. Ο καλός πολίτης πρέπει, κυρίως, να προστατεύσει τη φήμη του, η οποία οπωσδήποτε κινδυνεύει όταν ασχολείται με τα κοινά (γι αυτό οι αριστοκράτες επιδίδονται στον πολιτικό ησυχασμό – αποφεύγουν τα κοινά). </br></br>
Αν, λοιπόν, δεν υπάρχουν θετικά κίνητρα για να εμπλακεί ένας καλός πολίτης στην πολιτική, τι μένει; Η αποφυγή της τιμωρίας - να κυβερνάσαι από τους χειρότερους, λέει ο Πλάτων δια του Σωκράτη. Οι «χειρότεροι» δεν είναι αυτοί που δεν διαθέτουν μόρφωση ή έχουν μειωμένη ευφυΐα, αλλά αυτοί που έλκονται από τη φιλαργυρία και τη φιλοδοξία. Τέτοιοι πολιτικοί είναι επιζήμιοι για την «πόλιν». Ο καλός πολίτης εμπλέκεται στην πολιτική όχι γιατί το επιθυμεί αλλά γιατί δεν μπορεί να το αποφύγει. Η αποφυγή της τιμωρίας είναι ένα κίνητρο, βέβαια. Αλλά πρόκειται για ένα αρνητικό κίνητρο, το οποίο προσδίδει στον κάτοχό του την αρμόζουσα για τη φήμη του (ως καλού πολίτη) αλλά και για το καλό της πόλεως, επιθυμία. </br></br>
Πώς γνωρίζουμε τους «χειρότερους»; Παρακολουθούμε διαχρονικά τα λόγια τους και τα έργα τους. Ασκούμε την ερμηνευτική μας κρίση. Δεν υπάρχει αλγόριθμος. </br></br>
Θεωρώ την ανάλυση του Πλάτωνος υπέροχη και, όσο υπάρχει δημοκρατία, επίκαιρη. Ο Βενιαμίν Φραγκλίνος έλεγε: δεν θα αναζητήσω δημόσιο αξίωμα, αλλά και δεν θα αποποιηθώ δημόσιο αξίωμα που θα μου δίνει τη δυνατότητα να υπηρετήσω την πατρίδα μου. Το προσυπογράφω.
</span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-50740008236255349512015-09-08T19:59:00.003+03:002015-09-08T20:01:18.003+03:00Ξανά υποψήφιος με το Ποτάμι στην Ευρυτανία<div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6RRoa5WmkLPD9t2_sSQxhEdGIzvPIb8c91k5lCOMdGiiI9eA5gUPE42NrstaDCOB9ZH7tIbv5QI9T_gxxxZ1tsIYSOX00R33afW_B5HUa_5ITZLZJHL4-gPiPhDeglmEo7e9KNDrUvew/s1600/tsoukas-potami.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="222" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6RRoa5WmkLPD9t2_sSQxhEdGIzvPIb8c91k5lCOMdGiiI9eA5gUPE42NrstaDCOB9ZH7tIbv5QI9T_gxxxZ1tsIYSOX00R33afW_B5HUa_5ITZLZJHL4-gPiPhDeglmEo7e9KNDrUvew/s400/tsoukas-potami.jpg" width="400" /></a></div>
<span id="goog_1367821191"></span><span id="goog_1367821192"></span><br /></div>
Αγαπητοί φίλοι αναγνώστες,<span class="fullpost">
</span><br />
<div>
<br /></div>
<div>
Στις επερχόμενες εκλογές στις 20 Σεπτεμβρίου, θα είμαι πάλι υποψήφιος με <a href="http://topotami.gr/" target="_blank">Το Ποτάμι</a> στην ιδιαίτερη πατρίδα μου, την Ευρυτανία.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
Αν θέλετε, μπορείτε να κατεβάσετε το ταπεινό προεκλογικό μου δισέλιδο <a href="http://www.htsoukas.com/wp-content/uploads/2015/09/2015-2-tsoukas-A4-lores.pdf" target="_blank">εδώ</a>.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
Χαρίδημος Τσούκας</div>
Χαρίδημος Τσούκαςhttp://www.blogger.com/profile/18268262143932802558noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-2217256038442888769.post-24193556085837546502015-09-04T09:00:00.001+03:002015-09-09T00:08:17.088+03:00Πότε, επιτέλους, θα φτιάξουμε σύγχρονο κράτος;<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAOTD7bttltwNpQ0_KZis9APhE1uqlnoFeFSoDg3zl760ztO8qotT2INcrAYt_pdJtHduLWJUycJp7ycm-xpGVCiG7uUfO_ZL6PpWG-udPZiBUBG39a4vy6RJQSnX6tcyHD8woGJDMgCU/s1600/Untitled-1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAOTD7bttltwNpQ0_KZis9APhE1uqlnoFeFSoDg3zl760ztO8qotT2INcrAYt_pdJtHduLWJUycJp7ycm-xpGVCiG7uUfO_ZL6PpWG-udPZiBUBG39a4vy6RJQSnX6tcyHD8woGJDMgCU/s320/Untitled-1.jpg" /></a><br />
<i>«[…] Θὰ ἔλεγέ τις ὅτι ἡ χώρα αὕτη ἠλευθερώθη ἐπίτηδες διὰ ν’ ἀποδειχθῇ ὅτι δὲν ἦτο ἱκανή πρὸς αὐτοδιοίκησιν»</i><br />
<div style="text-align: right;">Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (1893)</div><br />
Στην ανακοίνωση της Συνόδου Κορυφής της Ευρωζώνης για την ελληνική κρίση (12/7/2015), αναφέρεται, μεταξύ άλλων: <i>«Οι ελληνικές Αρχές […] θα πρέπει να θέσουν σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα, υπό την αιγίδα της Κομισιόν, για την ενίσχυση της ικανότητας και την αποπολιτικοποίηση της διοίκησης». </i><br />
<br />
Η φράση αυτή είναι αξιοπρόσεκτη. Γιατί; Πρώτον, διότι οι δανειστές δεν υπαγορεύουν μόνο οικονομικούς όρους, αλλά υπεισέρχονται και στον τρόπο λειτουργίας της κρατικής μηχανής – στον πυρήνα, δηλαδή, μιας αυτοκυβερνώμενης πολιτείας. Δεύτερον, διότι εμμέσως υποδηλώνεται το χάσμα νεοτερικότητας και η διαφορά ισχύος μεταξύ Ελλάδας και Ευρώπης. Ο δανειστής δεν δανείζει μόνο χρήματα αλλά επιβάλλει στον οφειλέτη και αλλαγή νοο-τροπίας. Η δυνατότητα αποπληρωμής του χρέους προϋποθέτει ότι ο οφειλέτης θα μιμηθεί τις θεσμικές πρακτικές του δανειστή. Εν προκειμένω: ισχυρό και ακομμάτιστο κράτος. <br />
<span class="fullpost"> </span> <br />
<a name='more'></a><span class="fullpost"> Αυτή η απαίτηση αναδεικνύει τον εθνικό μας αναχρονισμό: επί δύο αιώνες η ορθολογική διοίκηση παραμένει το μεγάλο ζητούμενο. Κράτος αποκτήσαμε, σύγχρονη χώρα δεν γίναμε! Το 1947, ο Πόρτερ, απεσταλμένος του Προέδρου Τρούμαν στην Ελλάδα, έγραψε απερίφραστα σε υπηρεσιακή έκθεσή του: <i> «Εδώ δεν υφίσταται κράτος σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα». </i> Όλες οι μεταπολεμικές εκθέσεις για την ελληνική διοίκηση κατέληξαν σε παρόμοια συμπεράσματα, αν και πιο κομψά διατυπωμένα. </span><br />
<span class="fullpost"><br />
Θεωρητικά, τα ελληνικά κόμματα λίγο-πολύ αποδέχονται αυτό που αποτελεί κοινό τόπο στον ανεπτυγμένο κόσμο: η επαγγελματική, ορθολογική και ανεξάρτητη διοίκηση είναι απαραίτητος όρος για αποτελεσματική διακυβέρνηση. Το σκεπτικό είναι απλό: η κομματική κηδεμονία στρεβλώνει το πλέγμα κινήτρων-κυρώσεων σε έναν οργανισμό, αδυνατίζει τη θεσμική μνήμη, και εισάγει εξωγενή προς τη διοίκηση κριτήρια λειτουργίας. Όταν επικρατεί ο κομματισμός, η διοίκηση αποσυντίθεται, η ποιότητα των συλλογικών αγαθών πέφτει. </span><br />
<span class="fullpost"><br />
Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι τα κόμματα εξουσίας υπόσχονται ριζικές αλλαγές στη διοίκηση. Ο Καραμανλής έκανε σημαία την <i> «επανίδρυση του κράτους» </i>. Ο Παπανδρέου το<i> «open gov» </i>. Ο Σαμαράς τις <i> «μεταρρυθμίσεις» </i>. Ο Τσίπρας δεσμεύθηκε τον Ιανουάριο 2015 να στελεχώσει <i> «τα Γραφεία Υπουργών, Γενικών Γραμματέων και Διοικητών από τις τάξεις των δημοσίων υπαλλήλων». </i></span><br />
<span class="fullpost"><i> </i><br />
Τι από αυτά έγινε; Τίποτα έως ελάχιστα. Το ελληνικό κράτος εξακολουθεί, εν πολλοίς, να στελεχώνεται από προσωπικούς, οικογενειακούς ή κομματικούς ημέτερους! Αν και διαφορετικά κόμματα εναλλάσσονται στην εξουσία, οι θεσμοποιημένες ανορθολογικές πρακτικές παραμένουν. </span><br />
<span class="fullpost"><br />
Ακόμη και σήμερα, με μια υποτίθεται ριζοσπαστική κυβέρνηση, γενικοί γραμματείς υπουργείων διορίστηκαν κυρίως κομματικά στελέχη ή πολιτευτές. Ηγετικές θέσεις οργανισμών δεν τίθενται σε δημόσια προκήρυξη. Διοικητής λ.χ. του μεγαλύτερου ασφαλιστικού οργανισμού της χώρας (ΙΚΑ) επελέγη ένας πρώην συνδικαλιστής-ευρωβουλευτής, ενώ τη μεγαλύτερη επιχείρηση των Βαλκανίων (ΔΕΗ) διοικεί ένας πρώην συνδικαλιστής της! Σχεδόν όλοι οι επιλεγέντες περιφερειακοί διευθυντές εκπαίδευσης είναι στελέχη, συνδικαλιστές ή πολιτευτές του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Υπουργός Υγείας κ. Κουρουμπλής χαρακτήρισε τους διοικητές νοσοκομείων <i> «πολιτικά πρόσωπα» </i>, επιδιώκοντας τη δαπανηρή αντικατάστασή τους. </span><br />
<span class="fullpost"><br />
Δεν ωφελεί να συνεχίσω. Η εικόνα είναι σαφής και καταθλιπτικά παρόμοια με αυτή του παρελθόντος. Μόνο το πρόσημο του κομματισμού διαφέρει. Οι βαθιές δομές του δημόσιου βίου έχουν φρακταλική δομή – αναπαράγονται σε διαφορετικές κλίμακες και περιόδους. Παραδόξως, η θεσμική ακινησία συντηρείται από την πολιτική αλλαγή. Όλα αλλάζουν κι όλα τα ίδια μένουν! </span><br />
<span class="fullpost"><br />
Η ελληνική πολιτική ελίτ πάσχει από «ακρασία» – ξέρει τι πρέπει να κάνει αλλά, δέσμια των φαύλων εθισμών της, δεν έχει τη δύναμη να το κάνει. Εκλογικεύει την υποκριτική στάση της υιοθετώντας την αντίληψη ότι το κράτος αντανακλά πολιτικούς συσχετισμούς, οπότε αμιγώς διοικητικές θέσεις θεωρούνται πολιτικές. Δυσκολεύονται να διακρίνουν την πολιτική εποπτεία από την επαγγελματική διοίκηση. Δείτε πόσο εύστοχα ένα έγκριτο επιστημονικό σωματείο θυμίζει τα αυτονόητα. Σε επιστολή της στον κ. Κουρουμπλή, η Ελληνική Εταιρία Μάνατζμεντ Υπηρεσιών Υγείας επισημαίνει: <i> «[…]Οι θέσεις των νοσοκομειακών Διοικητών δεν είναι πολιτικές, αντιθέτως, είναι αμιγώς επαγγελματικές και τεχνοκρατικές. Οι Διοικητές δεν παράγουν και δεν ασκούν πολιτική. Έργο τους είναι να υλοποιούν, κατά τον αποτελεσματικότερο και επιστημονικά δόκιμο τρόπο, την πολιτική υγείας της εκάστοτε κυβέρνησης». </i>Τα ίδια περίπου είχε επισημάνει και στην κυβέρνηση Σαμαρά. </span><br />
<span class="fullpost"><br />
Οι δανειστές πιέζουν την ελληνική κυβέρνηση να αλλάξει ο νόμος για τον διορισμό των διοικητών νοσοκομείων ώστε να αποπολιτικοποιηθεί η επιλογή τους. Μακάρι να επεκτείνουν το εύρος των απαιτήσεών τους: όλες οι ηγετικές θέσεις του κρατικού μηχανισμού πρέπει να αποπολιτικοποιηθούν. Μεταφέροντας τεχνογνωσία προηγμένων χωρών, γνωρίζουν καλά ότι μόνο η αμιγώς επαγγελματική διοίκηση διασφαλίζει τη συστηματικά ορθολογική διαχείριση πόρων. </span><br />
<span class="fullpost"><br />
Όσες, όμως, νομοθετικές αλλαγές κι αν γίνουν, το ελληνικό habitus δεν θα σπάσει αν δεν δημιουργηθεί ενδογενώς η επιθυμία για αυθεντική αλλαγή. Πρόκειται για κολοσσιαία αλλαγή «παραδείγματος». Η διεθνής επιτήρηση περιορίζει τη δύναμη αρνησικυρίας σημαντικών εγχώριων συμφερόντων, αλλά δεν αρκεί. </span><br />
<span class="fullpost"><br />
Ο μετασχηματισμός ενός μετα-οθωμανικού σε σύγχρονο κράτος απαιτεί μια κρίσιμη μάζα εγχώριων μεταρρυθμιστών με πείσμα, αξιοπιστία και κύρος. Η ιστορία δείχνει ότι δεν επαρκεί η πίεση των δανειστών. Το σύστημα τείνει να επανέρχεται στην παραδοσιακή του ισορροπία. Απαιτείται ενεργός ανασημασιοδότηση κρίσιμων εννοιών στην πολιτική μας κοινότητα (π.χ. «αξιοκρατία», «αξιολόγηση», κλπ), η οποία θα εδράζεται σε νέες πρακτικές – σε έμπρακτες δεσμεύσεις - που σηματοδοτούν την απαρχή ενός νέου «παραδείγματος». </span><br />
<span class="fullpost"><br />
Θα πιστέψω ότι αποκτήσαμε μια αυθεντικά μεταρρυθμιστική κυβέρνηση όταν δω τον πρωθυπουργό να περιορίζει αυτοβούλως την εξουσία του – να σέβεται την επετηρίδα και την αξιοκρατία στη Δικαιοσύνη, να διορίζει γενικούς γραμματείς στελέχη της διοίκησης, να προκηρύσσει τις ηγετικές θέσεις δημοσίων οργανισμών, και να μη θεωρεί τους διοικητές νοσοκομείων ή τους προϊσταμένους εκπαίδευσης<i> «πολιτικά πρόσωπα» </i>. Επειδή αυτή η αλλαγή «παραδείγματος» είναι απίθανο να προκύψει ενδογενώς, οι πιέσεις των δανειστών είναι η κύρια ελπίδα όσων οραματίζονται την Ελλάδα μια σύγχρονη, ευρωπαϊκή χώρα.<br />
<br />
<br />
</span>Current94http://www.blogger.com/profile/12556194912410158394noreply@blogger.com3