Η καλοσύνη των ομοτέχνων

Ο κ.Αιμίλιος Μεταξόπουλος, πρώην πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου, καταδικάσθηκε σε υψηλή ποινή φυλάκισης 25 ετών για τις πρωτοφανείς οικονομικές ατασθαλίες του Παντείου την περίοδο 1992-1998. Σήμερα εκτίει την ποινή του και περιμένει την εκδίκαση της έφεσής του στο Εφετείο. Δυστυχώς ο κ.Μεταξόπουλος είναι βαριά ασθενής, όπως βεβαιώνουν οι γιατροί του, και ζητά την αποφυλάκισή του, την οποία στο παρελθόν αρνήθηκαν οι δικαστές. Αν έτσι έχουν τα πράγματα, η κοινή λογική και η στοιχειώδης ανθρωπιά υπαγορεύουν να γίνει δεκτό το αίτημά του.

Διακεκριμένοι συνάδελφοι του κ.Μεταξόπουλου υποστηρίζουν το αίτημά του και ζητούν επίσης την αποφυλάκισή του. Έχουν κάθε δικαίωμα να το κάνουν. Η φωνή τους όμως θα ήταν πιο πειστική αν ήταν περισσότερο αμερόληπτη και συνεπής. Η καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου κυρία Φ. Τσαλίκογλου, υπερασπιζόμενη το αίτημα αποφυλάκισης του κ.Μεταξόπουλου, χαρακτηρίζει τον κρατούμενο ως «φερόμενο ως εμπλεκόμενο σε ένα σκάνδαλο ...» («Νέα», 21/12/2007). Προσέξτε τη λέξη «φερόμενο», λες και δεν έχει προηγηθεί δικαστική απόφαση κατά του κ.Μεταξόπουλου, με την οποία ο πρώην πρύτανης του Παντείου δεν «φέρεται» απλώς να συνετέλεσε στην υπεξαίρεση 2.7 δισ. δραχμών από το Πάντειο αλλά, κρίθηκε, μέσα από μια νομότυπη διαδικασία, ότι συμμετείχε σε αυτή. Όπως παρατηρεί ο φιλόσοφος Τζον Σήρλ, το τι είναι τι στη δημόσια σφαίρα δεν το αποφασίζουμε αυτοβούλως ο καθένας, αλλά ακολουθούμε κοινωνικά εμπεδωμένους και θεσμικά κατοχυρωμένους ορισμούς.

Ο κ.Δ. Τσάτσος, πρώην καθηγητής στο Πάντειο και διακεκριμένος νομικός, δηλώνει ότι «ο κ.Μεταξόπουλος καταδικάστηκε σε ασυνήθη για το αδίκημα που τέλεσε ποινή» («Νέα», 21/12/2007). Προσέξτε τον υπαινιγμό, διατυπωθείς και σε προηγούμενη συναφή αρθρογραφία του: ο κ.Μεταξόπουλος πιθανότατα δεν έχει καν ποινικές ευθύνες και, σε κάθε περίπτωση, το δικαστικό σύστημα υπήρξε υπερβολικά σκληρό απέναντί του. Προσέξετε την επιείκεια των ομοτέχνων, ένα ευρύτατα συνηθισμένο φαινόμενο στην Ελλάδα, όπως ξέρουμε και από τη λειτουργία των πειθαρχικών συμβουλίων σε επαγγελματικές οργανώσεις και στη δημόσια διοίκηση: δύο διακεκριμένοι πανεπιστημιακοί, αντί να επιχαίρουν για την παραδειγματική τιμωρία των ομοτέχνων τους, η οποία, σε τελική ανάλυση, προστατεύει την υπόληψη του επαγγέλματός τους (δεν είμαστε όλοι ίδιοι), σπέρνουν αμφιβολίες ακόμα και για την ενοχή τους.

Τόσο ο κυρία Τσαλίκογλου όσο και ο κ.Τσάτσος μας θυμίζουν το τεκμήριο της αθωότητας μέχρι να τελεσιδικήσει η απόφαση στο Εφετείο. Λησμονούν ότι κάποιος που καταδικάζεται και εκτίει την ποινή του δεν έχει το ίδιο τεκμήριο αθωότητας που είχε πριν την καταδίκη του. Σε κάθε περίπτωση, όμως, θα ήταν μια χρήσιμη υπενθύμιση αν χρησιμοποιούνταν πιο συχνά, όπως, ας πούμε στην περίπτωση των φερομένων ως εμπλεκόμενοι στα σκάνδαλα των «κουμπάρων», των «ομολόγων», και του παραδικαστικού κυκλώματος.

Τέλος, αναρωτιέμαι: αν ο δεδηλωμένα φιλοναζιστής κ.Πλεύρης καταδικαζόταν σε ποινή φυλάκισης χωρίς αναστολή και ζητούσε επανειλημμένα την αποφυλάκισή του για λόγους υγείας, θα εκφράζονταν η ίδια «απελπισία», με την ίδια ένταση, για την «αναλγησία» της Δικαιοσύνης;

Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή στις 22 Δεκεμβρίου 2007