Δευτέρα 25 Μαΐου 2009

«Κύριε πρόεδρε θα είστε παρελθόν…»


Θλιβερό συμπέρασμα…. Τελειώνοντας το προτελευταίο κεφάλαιο του γλαφυρού αυτοβιογραφικού του βιβλίου «Οδοιπορικό για τη Γνώση» (Εστία, 2009), ο διακεκριμένος καθηγητής Ιατρικής Χ.Μ.Μουτσόπουλος (ΧΜ) μελαγχολικά παρατηρεί: «η εμπειρία αυτή μου δίδαξε πόσο δύσκολος είναι ο δρόμος για τον εκσυγχρονισμό των θεσμών μας και πόσο τα ιδιοτελή συμφέροντα επιβάλλονται στο δημόσιο συμφέρον».

Για ποια εμπειρία μιλά ο συγγραφέας; Από το τις αρχές του 1999 μέχρι το καλοκαίρι του 2000 διετέλεσε πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ), ενώ πιο πριν, από το 1996 έως το 1998, προήδρευσε της Εθνικής Επιτροπής Λίστας Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων (ΕΕΛΣΦ). Στο εξαίρετο βιβλίο του ο ΧΜ περιλαμβάνει ένα διαφωτιστικό κεφάλαιο, στο οποίο περιγράφει την εμπειρία του ως διαμορφωτής δημόσιας πολιτικής στο χώρο του φάρμακου.

Όσοι μελετούν τις μεταρρυθμίσεις θα βρουν ενδιαφέροντα στοιχεία στο βιβλίο του ΧΜ. Πράγματα που υποψιαζόμαστε, επιβεβαιώνονται. Εν ολίγοις: οι μεταρρυθμίσεις συναντούν κύματα αντιδράσεων από επιμέρους συμφέροντα, τα οποία, με διάφορους τρόπους, επιβάλλονται σε κατά κανόνα διαπλεκόμενους ή τουλάχιστον δειλούς πολιτικούς, έτσι ώστε να διαιωνίζεται η αδράνεια του «συστήματος», δηλαδή η προστασία ιδιοτελών συμφερόντων σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος. Αυτό είναι το βασικό μοτίβο της μεταρρυθμιστικής παλινδρόμησης.

Ο Χ. Μουτσόπουλος, εξέχων πανεπιστημιακός γιατρός με παγκόσμια αναγνώριση, δεν προσχωρεί στο κυρίαρχο πολιτικο-καθηγητικό σύστημα συναγελασμού και διαπλοκής. Δεν προσεταιρίζεται τους πολιτικούς• αντιθέτως, οι πολιτικοί προστρέχουν σε αυτόν. Διαθέτει ανεξαρτησία, η οποία, σε συνδυασμό με βαθιά γνώση, εδραία αυτοπεποίθηση, διεθνή εμπειρία, και απαιτητικό επαγγελματισμό, τον κάνουν να μην επιδιώκει να είναι πολιτικά αρεστός, αλλά κοινωνικά χρήσιμος και επαγγελματικά σεβαστός.

Η ΕΕΛΣΦ, αποτελούμενη από επιστήμονες υψηλού κύρους, θέτει διεθνώς αποδεκτά κριτήρια, συντάσσει τη σχετική λίστα, και την υποβάλλει στα αρμόδια υπουργεία. Η εγχώρια φαρμακοβιομηχανία αντιδρά, αφού πλέον μόνο φάρμακα με αποδεδειγμένη θεραπευτική αξία θα μπορούν να συνταγογραφούνται από τα ασφαλιστικά ταμεία, οδηγώντας έτσι σε μείωση περιττών δημοσίων δαπανών. Κατευθυνόμενα δημοσιογραφικά δημοσιεύματα δημιουργούν ανασφάλεια.

Σε σύσκεψη στο υπουργείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ο εκπρόσωπος της φαρμακοβιομηχανίας εκφράζει με θλίψη ότι «με τη λίστα θα αφήσετε χωρίς δουλειά διακόσιες ελληνικές οικογένειες». Η έγνοια του βιομηχάνου είναι συγκινητική, αν και διόλου πρωτότυπη («ό,τι είναι καλό για τη Τζένεραλ Μότορς είναι καλό για την Αμερική»). Η αντίδραση είναι προβλέψιμη. Εκείνο που είναι λιγότερο προβλέψιμο είναι η απεμπόληση του δημοσίου συμφέροντος από τους ταγούς του – τους υπουργούς. Οι αντιδράσεις της φαρμακοβιομηχανίας έκαμψαν την τότε κυβέρνηση. Με εύσχημο τρόπο, τα φάρμακα που αποκλείσθηκαν από τη λίστα επανήλθαν. Τα ιδιωτικά συμφέροντα κατίσχυσαν. Μαντεύετε γιατί…

Ένα χρόνο αργότερα προτείνεται στον Μουτσόπουλο η προεδρία του ΕΟΦ, την οποία αποδέχεται αμισθί, παρά τις πολλές και εύλογες επιφυλάξεις του αρχικά. Συστήνει υψηλών προδιαγραφών Διοικητικό Συμβούλιο, καθιερώνει διαδικασίες που προάγουν τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα του ΕΟΦ, επιταχύνει σημαντικά το ρυθμό έγκρισης νέων φαρμακευτικών ουσιών, ελέγχει αυστηρά την ισοδυναμία αντίγραφων και πρωτότυπων φαρμάκων (τα πρώτα είναι αρκετά φτηνότερα από τα δεύτερα), προτείνει το διορισμό ανθρώπων κύρους σε επιστημονικές επιτροπές του ΕΟΦ.

Οι αντιδράσεις δεν άργησαν να φανούν. Βουλευτές της τότε αξιωματικής αντιπολίτευσης υποβάλλουν ερωτήσεις στη Βουλή και μεροληπτικά δημοσιεύματα υποστηρικτών της φαρμακοβιομηχανίας βάλλουν εναντίον του διορισμού του. Οι αντιδράσεις κορυφώνονται όταν, το χειμώνα του 2000, τα ΜΜΕ δραματοποιούν κρούσματα μηνιγγίτιδας, πανικοβάλλοντας την κοινή γνώμη. Μετά από μελέτη, ο ΕΟΦ αποφαίνεται ότι το εμβόλιο μηνιγγιτιδόκοκκου δεν ενδείκνυται για μαζικό εμβολιασμό και ότι πρέπει να χορηγείται μόνο από τα υγειονομικά κέντρα της χώρας.

Ο φαρμακοβιομήχανος που παράγει το σχετικό εμβόλιο δεν χάρηκε και το έδειξε ποικιλοτρόπως. Ο ΕΟΦ, ωστόσο, επιμένει στην επιστημονικά τεκμηριωμένη απόφασή του. Σε συνάντησή του με το Μουτσόπουλο, ο βιομήχανος του πετάει κατάμουτρα: «Κύριε πρόεδρε θα είστε παρελθόν για τον Οργανισμό». Λίγους μήνες αργότερα, η «πρόβλεψή» του δικαιώθηκε. Το καλοκαίρι του 2000 ο Μουτσόπουλος παραιτήθηκε. Παρά τις αρχικές κυβερνητικές βεβαιώσεις, γνωμάτευση του υπουργείου Παιδείας απεφάνθη ότι δεν μπορούσε να είναι άμισθος πρόεδρος του ΕΟΦ διατηρώντας παράλληλα την πανεπιστημιακή του θέση. Ήταν ήδη πολύ «ενοχλητικός»…

Άνθρωποι «προτεσταντικών» προδιαγραφών σαν τον Μουτσόπουλο, είναι «δύστροποι», «απρόβλεπτοι», «μη συνεργάσιμοι». Παίρνουν τη δουλειά τους στα σοβαρά, θεωρούν το δημόσιο αξίωμα μέγιστη τιμή και ευθύνη, δεν κάνουν εκπτώσεις στα απαιτητικά κριτήριά τους, δεν παίρνουν «δωράκια», δεν χαρίζονται. Τέτοιοι άνθρωποι είναι επικίνδυνοι για ένα διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα. Γι αυτό και τη χώρα δεν τη διοικούν άνθρωποι με το ανάστημα του Μουτσόπουλου, αλλά σπιθαμιαίοι κομματάνθρωποι σαν κι αυτούς που βλέπετε γύρω σας.

6 σχόλια:

Defkalion είπε...

Δυστυχως υπαρχουν και πολυ χειροτερα. Δημοσιοι λειτουργοι που εκαναν το καθηκον τους, δεν την γλιτωνουν απλα με την παραιτηση απο μια θεση χωρις μισθο.
Εχουν πολυ βαρυτερο τιμημα, απο την καθημερινη δυσφορια συναδελφων τους μεχρι στημενες διωξεις και βομβες στα αυτοκινητα και τα σπιτια τους...

dimitris είπε...

Και το 2004 ήρθε ο Νικήτας Κακλαμάνης που κατήργησε πλήρως τη λίστα. Εντελώς τυχαία και συκοφοντικά, κατηγορήθηκε πως τα πήρε από τις φαρμακευτικές εταιρείες

Α. Παπαγιάννης είπε...

Η "λίστα" ποτέ δεν είχε νόημα εφόσον μπορούσε να παρακαμφθεί απλούστατα με την αναγραφή της λέξης 'Αναντικατάστατο' και τη μονογραφή και σφραγίδα του γιατρού. Το μόνο που πετύχαινε η διάταξη αυτή (και άλλες παρόμοιες) ήταν να κατοχυρώνει τον ελεγκτή γιατρό, που είχε νόμιμα μεταθέσει την ευθύνη για την έγκριση του ακριβού φαρμάκου σε κάποιον άλλο. Εξάλλου, η ατιμωρησία (πάλι αυτή η άτιμη!) για οποιαδήποτε παράβαση και η ανομοιογένεια στις παροχές υγείας εξασφάλιζε και εξασφαλίζει κάθε είδους 'κομπίνα' (π.χ. χρήση βιβλιαρίων άλλων κτλ) για την υπέρβαση των εμποδίων. Μόνο η ενιαία ασφάλιση υγείας, ανεξάρτητη από επάγγελμα, συντάξεις και άλλες κοινωνικές παροχές και υποχρεωτική για όλους (βλ. NHS), θα μπορούσε να δείξει ένα δρόμο εξόδου από την ιατροφαρμακευτική πολυπραγμοσύνη που επικρατεί σήμερα. Και βέβαια η δραστική μείωση ή περικοπή του αριθμού των 'γιατρών' που προσπαθούν να βγάλουν τα προς το ζην από την παραοικονομία της υγείας.

Meropi είπε...

Μερικές φορές έχω την εντύπωση ότι στην Υγεία, ακόμα και στα Νοσοκομεία, το πάνω χέρι το έχουν οι Φαρμακευτικές εταιρείες....

Χαρίδημος Τσούκας είπε...

Η λίστα έχει νόημα, και στη βραχεία διάρκεια της εφαρμογής της, οι δαπάνες φαρμάκων μειώθηκαν κατά 40% (όπως γράφει στο βιβλίο του ο Μουτσόπουλος). Από το 2004, που καταργήθηκε πλήρως από τον Κακλαμάνη, τα προεκλογικά έξοδα του οποίου χρηματοδοτήθηκαν από φαρμακευτικές εταιρίες (βλ. το λίνκ του Δημήτρη), οι φαρμακευτικές δαπάνες διπλασιάστηκαν. Ολες οι προηγμένες υγειονομικά χώρες της Ευρώπης έχουν λίστα και θεραπευτικά πρωτόκολλα. Εμείς, όσο θα οι φαρμακοβιομήχανοι θα υπαγορεύουν τη δημόσια πολιτική, δεν θα αποκτήσουμε ποτέ. Μια ακόμα θλιβερή πρωτιά στη χώρα του Παυλίδη, του Κακλαμάνη και του Τσουκάτου...

mantz είπε...

Απ' όσο γνωρίζω από φίλο γιατρό που εργάζεται στην Αγγλία, η μεγάλη διαφορά είναι ότι εκεί ο γιατρός δεν συνταγογραφεί τα φάρμακα με τις εμπορικές ονομασίες τους αλλά με τη δραστική ουσία. Έτσι μειώνεται κατά πολύ η δυνατότητα επιρροής των φαρμακευτικών εταιρειών στους γιατρούς.

Υ.Γ. Ο κ. Μουτσόπουλος απ' ότι διάβασα κατεβαίνει υποψήφιος ευρωβουλευτής με τη "Δράση". Μην ντρέπεστε να το πείτε. Δε χρειάζεται και τόση μετριοφροσύνη πια! :)