Μπαξίσια και μπάχαλο!

Πριν από μερικές εβδομάδες η υφυπουργός Υγείας κ. Σκοπούλη έκανε μερικές μελαγχολικά ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις στην πρωινή εκπομπή της ΝΕΤ. Δυστυχώς πέρασαν απαρατήρητες από τα ΜΜΕ. Όλα σχεδόν πρόβαλλαν τη δήλωση της υφυπουργού ότι δεν της είχαν δοθεί (ακόμη) αρμοδιότητες, ενώ το ζουμί της συνέντευξης ήταν αλλού.

Έχει ενδιαφέρον να εξετάσει κανείς γιατί τα ελληνικά ΜΜΕ αδυνατούν να εστιάσουν στα μείζονα, αλλά δεν είναι του παρόντος. Ας σημειωθεί μόνο ότι τα κριτήρια περί του τι συνιστά πολιτική είδηση για τα ΜΜΕ είναι συνάρτηση, μεταξύ άλλων, της πολιτικής κουλτούρας μιας χώρας. Εκεί που η πολιτική εκλαμβάνεται, κυρίως, ως κινήσεις συμφέροντος των πολιτικών σε ένα επαναλαμβανόμενο ανταγωνιστικό παίγνιο, οι ειδήσεις τείνουν να αφορούν όχι τόσο στο περιεχόμενο της δημόσιας πολιτικής, όσο στις εικαζόμενες προθέσεις των «παικτών» ή τα αποτελέσματα των κινήσεών τους.

Τι είπε η κ. Σκοπούλη στη συνέντευξή της; Ξεχωρίζω τρία σημεία. Πρώτον, χρησιμοποίησε επανειλημμένα της λέξη «μπαξίσι» για να περιγράψει όψεις του συστήματος υγείας. «Δεν θέλουν οι πολιτικοί να εφαρμοστούν [η ηλεκτρονική συνταγογράφηση και η συνταγογράφηση της δραστικής ουσίας], διότι το μπαξίσι είναι παντού», ανέφερε χαρακτηριστικά. Δεύτερον, εξαιτίας του οικονομικού αδιεξόδου αναγκαζόμαστε, επιτέλους, να κάνουμε διαρθρωτικές αλλαγές. Η τρόικα μας δίνει έναν «μπούσουλα», είπε. «Οι κανόνες [που] μπαίνουν από τους ευρωπαίους κι εμείς καλούμαστε επιτελικά να εφαρμόσουμε τώρα, δεν είναι κανόνες κόντρα στον κόσμο. Αυτοί οι κανόνες μεταφράζονται από τους πολιτικούς ότι είναι κόντρα στον κόσμο [αλλά είναι προς το δημόσιο συμφέρον]». Τρίτον, «πρέπει να μιλάμε με νούμερα, και με νούμερα δεν μιλάει κανένας στην Ελλάδα. Με νούμερα δεν μιλάει το Υπουργείο. Δεν έχουμε στοιχεία. Για να κάνεις πολιτική και προγραμματισμό, πρέπει να ξέρεις που βρίσκεσαι. […] Μέχρι τώρα τα στοιχεία τα έδινε η φαρμακοβιομηχανία και λυπάμαι πάρα πολύ γι’ αυτό […]».

Με άλλα λόγια, από επίσημα χείλη ακούσαμε μια σημαντική ομολογία: το σύστημα είναι μπάχαλο, είναι και διεφθαρμένο, αλλά, με την πίεση των δανειστών μας, μπορούμε να το αλλάξουμε. Η υφυπουργός Υγείας ανέδειξε και κάτι άλλο: την επιρροή που ασκεί η φαρμακοβιομηχανία, όχι μόνο με «μπαξίσια» σε «ενδιάμεσους πολιτικούς» και «ενδιάμεσους γιατρούς» (οι φράσεις είναι της κ. Σκοπούλη) αλλά, πιο εκλεπτυσμένα, με τη δύναμη των αριθμών. Ένα υπουργείο που αγνοεί βασικά μεγέθη του τομέα που διοικεί δεν μπορεί να έχει πολιτική ισχύ. Οι δημόσιες πολιτικές που διαμορφώνει είναι «αιχμάλωτες» των επιμέρους οργανωμένων συμφερόντων. Μπαξίσια και μπάχαλο πάνε μαζί: τα μπαξίσια δίνονται για να υπάρχει το (βολικό για τα οργανωμένα συμφέροντα) μπάχαλο• το μπάχαλο συντηρείται (πρωτίστως από τους πολιτικούς) για να δίνονται μπαξίσια! Ο κύκλος είναι φαύλος - κυριολεκτικά…

Ξέρουμε ότι η φαρμακευτική δαπάνη των ασφαλιστικών ταμείων υπερδιπλασιάστηκε μεταξύ του 2004 και του 2009: από 2,3 δισ. εκτινάχθηκε στα 5,1 δισ. ευρώ. Καθοριστική συμβολή σε αυτή την τερατώδη αύξηση είχε η κατάργηση της λίστας συνταγογραφούμενων φαρμάκων από την κυβέρνηση Καραμανλή το 2004. Υπουργός Υγείας τότε ήταν ο κ. Ν. Κακλαμάνης, ο οποίος, σύμφωνα με αποκαλύψεις του Τύπου, φέρεται να είχε δεχθεί «χορηγίες» από μεγάλες φαρμακευτικές εταιρίες για τις προεκλογικές του δαπάνες.

Οι «ενδιάμεσοι πολιτικοί» είναι απαραίτητοι αλλά δεν αρκούν. Χρειάζονται και «ενδιάμεσοι γιατροί», ιδιαίτερα «επώνυμοι καθηγητές», οι οποίοι κατασκευάζουν την κατάλληλη επιχειρηματολογία υπερ των οργανωμένων συμφερόντων. Η κ. Σκοπούλη επεσήμανε: «Ο κόσμος πιστεύει δυστυχώς αυτό που λέει η τηλεόραση, τι θα πει ο τάδε καθηγητής, ο οποίος έχει το θράσος και λέει ότι στην Αγγλία έχουμε μεγαλύτερο αριθμό θανάτων λόγω του ότι γράφεται η δραστική ουσία. Επώνυμος καθηγητής το είπε προχθές στον Τύπο... Αν είναι δυνατόν...».

Ξέρουμε πως ό,τι μετράται μετρά - εισέρχεται στο δημόσιο λόγο, δημιουργεί επιλογές, διευκολύνει τη λογοδοσία. Τα πάσης φύσεως οργανωμένα συμφέροντα, όταν δεν μπορούν να επηρεάσουν την παραγωγή στατιστικών στοιχείων ή τις ερμηνείες τους, προσφεύγουν στον κατασκευασμένο συναισθηματισμό. Απαντώντας σε ένα αριθμητικά τεκμηριωμένο σχόλιο του Π. Μανδραβέλη στην «Κ», ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών κ. Πατούλης καταλήγει: «Στον αρθρογράφο σας και στους δήθεν τεχνοκράτες μανδαρίνους που κυριαρχούν τα τελευταία δύο χρόνια στα κέντρα λήψης των αποφάσεων στον χώρο της υγείας, οι οποίοι αντιλαμβάνονται την Υγεία ως νούμερα και στατιστικές, εμείς οι γιατροί απαντάμε με […] τις υπηρεσίες που δίνουμε σε χιλιάδες συνανθρώπους μας. Και οι άνθρωποι για μας έχουν ψυχή, δεν είναι αριθμοί» («Κ», 13/3/12).

Τι συγκινητικό – και πόσο αυτοεξυπηρετικό! Μια φενακιστική τακτική όσων υπερασπίζονται τις ιδιοτελείς πρακτικές τους είναι η αντίστιξη της μοναδικότητας της ανθρώπινης «ψυχής» (την οποία αυτοορίστηκαν να «υπηρετούν»!) με τη γραφειοκρατική ανωνυμία που εκφράζουν τα «νούμερα και οι στατιστικές»! Πρόκειται για χαρακτηριστική περίπτωση αυτοεξυπηρετικής κατασκευής: η ιατρική δραστηριότητα λαμβάνει χώρα σε ένα πλατωνικό σύμπαν• οι γιατροί είναι άϋλες και αγαθοεργές υπάρξεις, δίχως υλικά συμφέροντα• οι πόροι είναι άπειροι. Όλα αυτά για να αποκρυβεί το βιωματικά γνωστό σε κάθε ελληνική οικογένεια: τα μπαξίσια, η διαφθορά, η αναλγησία των ισχυρών στο σύστημα υγείας.

Η κ. Σκοπούλη είναι σαν τη μύγα μες στο γάλα στο υπουργείο Υγείας. Μην εκπλαγείτε αν ωθηθεί σε παραίτηση κάποια στιγμή. Για να διαιωνιστούν τα μπαξίσια, χρειάζεται μπάχαλο! Ορθολογιστές υπουργοί με πάθος για το δημόσιο συμφέρον είναι επικίνδυνοι γιατί απειλούν το μπάχαλο με τάξη! Ενώ πολιτικοί τύπου Κακλαμάνη είναι ιδιαιτέρως χρήσιμοι – και αρεστοί στα ΜΜΕ!