Η προστασία της φαυλότητας

Δεν είναι ευχάριστο αλλά πρέπει να το παραδεχθούμε: το κυριότερο πρόβλημα της χώρας είναι ο τρόπος του χειριζόμαστε τα προβλήματά μας (μετα-πρόβλημα). Ο τρόπος που χειριζόμαστε τα επίμαχα προβλήματα δημόσιας πολιτικής ενεργοποιεί, σχεδόν αυτόματα, το πλαίσιο μέσα στο οποίο αναζητούμε λύσεις. Ποια είναι τα διακριτά γνωρίσματα αυτού του τρόπου;

Πρώτον, επίμαχα θέματα δημόσιας πολιτικής γρήγορα μετατρέπονται σε πολωτικές συγκρούσεις για τα θεμελιώδη. Σε αντίθεση με τις ώριμες δημοκρατίες, σε μας ελάχιστα πράγματα θεωρούνται αυτονόητα. Δεύτερον, επιμέρους θέματα αναδεικνύονται εύκολα σε μείζονα πολιτικά ζητήματα. Και τρίτον, επίμαχα θέματα δημόσιας πολιτικής αποσπώνται από το στενό πεδίο τους και εξελίσσονται σε ένα ευρύτερο πρόβλημα σεβασμού της έννομης τάξης. Να το πω διαφορετικά: ένα επίμαχο θέμα δημόσιας πολιτικής σύντομα καθίσταται αντικείμενο πολωτικής κομματικής σύγκρουσης, στην οποία οι εμπλεκόμενοι, για να κερδίσουν πόντους, βλέπουν μόνο αυτό που τους συμφέρει να δουν, ενώ, συγχρόνως, η κλιμάκωση της σύγκρουσης ξεφεύγει από τις αυτονόητες αξίες του κράτους δικαίου.

Δείτε τη διαμάχη που έχει ξεσπάσει για το θέμα του επανελέγχου της μετατροπής των συμβάσεων δημοσίων υπαλλήλων από ορισμένου σε αορίστου χρόνου, καθώς και για το θέμα της αξιολόγησης του δημοσιοϋπαλληλικού προσωπικού. Θα την καταλάβουμε επαρκώς μόνο αν δούμε τη μεγάλη εικόνα. Ποια είναι αυτή; Το ελληνικό μετα-πρόβλημα: η καιροσκοπική μεροληψία, η ανυπαρξία αυτονόητων αξιών, η μικροκομματική διαχείριση προβλημάτων.

Ο επανέλεγχος είναι επιβεβλημένος, ισχυρίζεται ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης κ. Μητσοτάκης, διότι «υπάρχουν στοιχεία για λαθροχειρίες. [Πασχίζουμε] να αποκαταστήσουμε επιτέλους στη χώρα μας κανόνες νομιμότητας». Ο έλεγχος των συμβάσεων έγινε ήδη από το ΑΣΕΠ, αντιτείνει η περιφερειάρχης Αττικής κυρία Δούρου. Ο επανέλεγχος του υπουργείου στοχεύει στον «επανακαθορισμό των κριτηρίων των συμβάσεων», προκειμένου να επιτευχθεί ο μνημονιακός στόχος των 6500 απολύσεων.

Δείτε τη συμπληρωματικότητα των δύο αντιπάλων: ο καθένας βλέπει αυτό που θέλει να δει! Η νομιμότητα για τον κ. Μητσοτάκη είναι μόνο θέμα ανακάλυψης πλαστών δικαιολογητικών: «είναι αυτονόητο πως όποιος μπήκε παράνομα στο Δημόσιο πρέπει να απομακρυνθεί». Σωστά. Πλην όμως, οι φαύλοι πολιτικοί που διόρισαν τους «πελάτες» τους στο Δημόσιο δεν πρέπει να απομακρυνθούν; Με άλλα λόγια, ο κ. Μητσοτάκης επιλέγει να μη δει το άλλο μισό της εικόνας: το πελατειακό κράτος, στη λειτουργία του οποίου το κόμμα του και η οικογένειά του διέπρεψαν, παραβίαζε συστηματικά, για δεκαετίες, τη συνταγματική νομιμότητα. Τι κάνουν, λοιπόν, τώρα τα δύο κυβερνητικά κόμματα προκειμένου να επανορθώσουν για την εγνωσμένη φαυλότητά τους; Τιμώρησαν, μήπως, πολιτικά-συμβολικά τους ρουσφετολόγους πολιτικούς που χρησιμοποίησαν τη νόμιμη εξουσία με φαύλο τρόπο; Μα, αν το έκαναν, θα αυτοκαταργούνταν. Ο Σαμαράς διόρισε όλη τη Μεσσηνία στο Μουσείο της Ακρόπολης! Η Μπακογιάννη και ο πατέρας της αναδείχθηκαν σε πρωταθλητές του ρουσφετιού! Όσο για το Βενιζέλο, καλύτερα να μη μιλάμε: η νομοθετική κοπτοραπτική στην υπηρεσία οργανωμένων συμφερόντων, αλλά και ο κατάπτυστος νόμος περί (δήθεν) ευθύνης υπουργών είναι δικά του έργα. Με ένα τέτοιο βεβαρημένο ιστορικό, οι πολιτικοί των κομμάτων της φαυλότητας επιλέγουν να δουν μόνο το τμήμα της εικόνας πους τους συμφέρει! Δακτυλοδεικτούν τον απατεωνίσκο δημόσιο υπάλληλο, στις άνομες ορέξεις του οποίου όχι μόνο ενέδωσαν αλλά ενεργά συνέπραξαν και καλλιέργησαν, αποσιωπώντας το δικό τους καθοριστικό ρόλο στην αναπαραγωγή της φαυλότητας.

Δείτε τώρα την κυρία Δούρου και τους λαϊκιστές ομοϊδεάτες της. «Εσείς είστε παράνομοι», λέει η κυρία Δούρου. «Ξεχαρβαλώσατε το Δημόσιο με μαζικές, ρουσφετολογικές προσλήψεις». Οι αντιμνημονιακοί λαϊκιστές ομολογούν εμμέσως ότι πιθανόν έχουν γίνει παρατυπίες στη μετατροπή συμβάσεων (έστω κι αν δεν τις εντόπισε το ΑΣΕΠ), αλλά επιλέγουν να το αποσιωπήσουν – προέχει ο αντιμνημονιακός αγώνας! Στην ηθελημένη τύφλωση των ρουσφετολόγων πολιτικών απαντούν με τη δική τους αυτο-τύφλωση: κλείνουν τα μάτια στις όποιες παρανομίες. Οι μεν προστατεύουν πολιτικά τους φαύλους πολιτικούς, οι δε προστατεύουν διοικητικά τους φαύλους υπαλλήλους. Ο καθένας με τι ιδεοληψίες του και τα συμφέροντά του!

Παρόμοιο μοτίβο αναδεικνύεται και στο θέμα της αξιολόγησης. Η αξιολόγηση είναι απαραίτητη για την αναβάθμιση του Δημοσίου, λέει η ηγεσία του υπουργείου, «δεν συνδέεται με απολύσεις». «Η δήθεν αξιολόγησή σας στοχεύει στις απολύσεις χιλιάδων εργαζομένων», λέει η κυρία Δούρου. Δείτε τώρα τη μεγάλη εικόνα: τι είδους αξιολόγηση είναι αυτή, τη στιγμή που δεν υπάρχουν περιγραφές θέσεων εργασίας, ούτε εξατομικευμένη στοχοθεσία, ούτε κριτήρια απόδοσης; Γιατί να γίνουν πιστευτές οι διακηρύξεις υπουργών των οποίων τα κόμματα (και ιδιαίτερα οι αρχηγοί τους) συστηματικά αθετούν τις υποσχέσεις τους; Αντιστοίχως: σε τι είδους αξιολόγηση πιστεύει η κυρία Δούρου και το κόμμα της (έτσι λένε), όταν συστηματικά αρνούνται, με σοφιστείες, τις συνέπειες της αξιολόγησης για τους αν-άξιους; Πώς υπερασπίζεται τη νομιμότητα η περιφερειάρχης, την οποία ορκίστηκε να υπηρετεί, αρνούμενη να εφαρμόσει το νόμο;

Πώς επιλύεται το ελληνικό μετα-πρόβλημα; Με την αναγνώρισή του ως τέτοιου και, συνακόλουθα, την ανάληψη δράσεων που θα στοχεύουν στον αυτο-περιορισμό των εμπλεκομένων. Όποιος θέλει να επιφέρει ριζικές αλλαγές ξεκινά διορθώνοντας τα δικά του στραβά – μόνο έτσι πείθει και αρχίζει να κερδίζει την εμπιστοσύνη. Όποιος, αντίστοιχα, φιλοδοξεί να κυβερνήσει υπεύθυνα, αντιπολιτεύεται με αρχές και προοπτική: απαλλάσσεται από τα δικά του βαρίδια και αναλαμβάνει αξιόπιστες δεσμεύσεις. Και στις δύο περιπτώσεις, το δύσκολο δεν είναι να σκεφτείς την επόμενη κίνηση στο υπάρχον παιχνίδι, αλλά να αλλάξεις τα ίδιο το παιχνίδι. Κάτι τέτοιο, όμως, αποδεικνύεται σχεδόν αδύνατον για πολιτικάντηδες - κάθε χρώματος.