Σάββατο 8 Νοεμβρίου 2008

Dogma über alles! Νεοφιλελεύθερες και παλαιοαριστερές ιδεοληψίες


Διαβάστε παρακαλώ τα παρακάτω δύο αποσπάσματα:

1. «Παρά τα όποια προβλήματα των σοσιαλιστικών χωρών, το διαμορφωμένο σοσιαλιστικό σύστημα του 20ού αιώνα απέδειξε την ανωτερότητά του έναντι του καπιταλισμού και τα τεράστια πλεονεκτήματα που παρέχει για την εργασία και τη ζωή των ανθρώπων. [...] Oι κατακτήσεις που αναμφισβήτητα σημειώθηκαν στα σοσιαλιστικά κράτη […] αποδεικνύουν ότι ο σοσιαλισμός έχει εγγενείς δυνατότητες για αλματώδη και συνεχή βελτίωση της ζωής του ανθρώπου και ανάπτυξη της προσωπικότητάς του. [...] [Α]πό μια περίοδο και μετά, σταδιακά, το [Σοβιετικό Κομμουνιστικό] Kόμμα έχασε τα επαναστατικά χαρακτηριστικά του κι έτσι έγινε δυνατό να κυριαρχήσουν οι αντεπαναστατικές δυνάμεις στο Kόμμα και στην εξουσία στη δεκαετία του 1980» («Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το Σοσιαλισμό», Οκτώβριος 2008).

2. «[...] η οικονομική κρίση δεν είναι αποτέλεσμα νεοφιλελεύθερων επιλογών και συνταγών. Αλλά προκλήθηκε από τον παράλογο κρατικό παρεμβατισμό. [...] O καπιταλισμός αναδημιουργείται μέσα από τις κρίσεις. Διότι όπως είναι το κέρδος καλοδεχούμενο, εξ ίσου φυσιολογική είναι και η χρεοκοπία. Φτάνει το κράτος να μην επιχειρεί τεχνητά να την εμποδίσει. [...] Ουδείς μπορεί να ισχυρίζεται για αδυναμία δήθεν των αγορών να αυτορυθμισθούν όταν το κράτος αμέσως παρεμβαίνει και δεν αφήνει τους μηχανισμούς των ελεύθερων οικονομικών συναλλαγών να ακολουθήσουν τον δικό τους δρόμο» (Ανδρέας Ανδριανόπουλος, «Η οικονομική κρίση προκλήθηκε από την παρέμβαση του κράτους», Οκτώβριος 2008).

Ερώτηση: Τι κοινό έχουν τα δύο αυτά παραθέματα, παρά τις προφανείς διαφορές τους; Σύντομη απάντηση: την ιδεοληψία.

Ο «σοσιαλισμός» και η «αγορά» θεωρούνται λίγο-πολύ τέλεια συστήματα, το καθένα με το δικό του τρόπο. Οι όποιες ατέλειές τους δεν οφείλονται σε ενδογενείς παράγοντες, αλλά σε εξωγενείς. Στην περίπτωση των «σοσιαλιστικών κρατών», τα προβλήματα προέκυψαν από «αντεπαναστατικές δυνάμεις» οι οποίες αλλοίωσαν την ουσία του «σοσιαλισμού» και οδήγησαν, τελικά, στην πτώση του. Στην περίπτωση της «αγοράς», προβλήματα όπως η κολοσσιαίων διαστάσεων οικονομική κρίση που αντιμετωπίζουμε, προέρχονται από τη βλαπτική παρέμβαση του κράτους. Αν αφεθεί μόνη της, α αγορά «αυτορρυθμίζεται». Και στις δύο περιπτώσεις, δεν φταίει το «σύστημα» αν δημιουργούνται προβλήματα, αλλά η μη πιστή εφαρμογή του. Αν ο «σοσιαλισμός» εφαρμοζόταν καλύτερα, δεν θα υπήρχαν προβλήματα. Αν η «αγορά» αφηνόταν στην ησυχία της, όλα θα λειτουργούσαν εντάξει.

Για να υπερασπίσουν τις απόψεις τους, οι ιδεοληπτικοί (τόσο στη νεοφιλελεύθερη όσο και στην κομμουνιστική εκδοχή τους) προσλαμβάνουν επιλεκτικά την πραγματικότητα, αφού προέχει η διάσωση των δοξασιών τους από την ενοχλητική εμπειρία – dogma über alles! Για τους κομμουνιστές, τα Γκουλάγκ είναι μια αγνοήσιμη λεπτομέρεια στην ένδοξη πορεία προς τον κομμουνισμό. Για τους νεοφιλελεύθερους, οι αλυσιδωτές χρεωκοπίες (πραγματικές ή επαπειλούμενες) επιβλητικών μέχρι χθες χρηματοοικονομικών οργανισμών, που κλονίζουν συθέμελα το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, δεν είναι παρά μια ακόμα αναπόφευκτη εκδήλωση της «δημιουργικής καταστροφής» του καπιταλισμού. Και στις δύο περιπτώσεις, οι απλοί άνθρωποι είναι κάτι σαν «πλευρικές ζημίες»: πρέπει να θυσιαστούν μερικοί, είτε για να καταργηθεί η «καπιταλιστική εκμετάλλευση», είτε για να «αναδημιουργθεί» ο καπιταλισμός. «Να αφήσετε [τους προβληματικούς χρηματοοικονομικούς οργανισμούς] να καταρρεύσουν», εισηγείται ο κ.Ανδριανόπουλος. «Ο,τι δεν αφήνεται να πεθάνει, δολοφονεί την ανανέωση»!

Η ιδεοληψία ενίοτε οδηγεί ακόμη και ευφυείς ανθρώπους σε λογικά σφάλματα. Έχοντας σωστά επισημάνει τα προβληματικό καθεστώς των οιονεί-ημικρατικών οικιστικών τραπεζών Fannie Mae και Freddie Mac - που τις οδήγησε στην ανάληψη πρωτοφανών ρίσκων, με αποτέλεσμα την καθοριστική συμβολή αυτών των τραπεζών στη δημιουργία της κρίσης -, ο κ.Ανδριανόπουλος παρατηρεί: «Μετά όμως την παρέμβαση των κυβερνήσεων στην οικονομία και τα περίφημα «πακέτα διάσωσης» η κρίση ξέσπασε σε χρηματιστήρια, εμπορικές Τράπεζες και σταδιακά στην πραγματική οικονομία. Πραγματικός «θρίαμβος» του κρατικού παρεμβατισμού, δηλαδή…». Προσέξτε την υπόρρητη αιτιότητα: η κρίση «ξέσπασε» «μετά» τα πακέτα διάσωσης! Αναρωτιέται κανείς αν ο κ.Ανδριανόπουλος παρακολουθεί πραγματικά τις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις ή, όπερ και πιθανότερο, τα ιδεοληπτικά του φίλτρα είναι τόσο ισχυρά που διηθούν αναλόγως την εμπειρική πραγματικότητα.

Δεν αναφέρει καν το σημαντικότερο ίσως γεγονός που λειτούργησε ως πολλαπλασιαστής της κρίσης: την τιτλοποίηση επισφαλών στεγαστικών δανείων από τις τράπεζες και την εν συνεχεία πώλησή τους σε επενδυτικές τράπεζες (οι οποίες χρόνια τώρα «αυτορυθμίζονται»), καθώς και τον άθλιο ρόλο των εταιριών αξιολόγησης κινδύνων (rating agencies), οι οποίες, αμειβόμενες από τις τράπεζες που υποτίθεται ότι ήλεγχαν, κάθε άλλο παρά πράγματι αξιολογούσαν τις συναφείς επισφάλειες (τα σχετικά email της Standard & Poor’s που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας στις ακροάσεις επιτροπής του Αμερικανικού Κογκρέσου, τον περασμένο Οκτώβριο, δείχνουν την απληστία και την έλλειψη επαγγελματισμού από τις εταιρίες αυτές). Που είναι ο δάκτυλος του «κρατικού παρεμβατισμού» εδώ;

Ο Πιτερ Πίτερσον, πρώην επικεφαλής της Lehman Brothers, με υποδειγματική διαύγεια σκέψης, το λέει καθαρά: «Το δεύτερο σκέλος του προβλήματος είναι ότι κάποια επενδυτικά ιδρύματα πήραν το ρίσκο και αγόρασαν αυτά τα επισφαλή δάνεια με τη μορφή χρηματοοικονομικών προϊόντων, με αποτέλεσμα να συσσωρεύσουν τεράστια χρέη. Δυστυχώς οι επενδυτικές τράπεζες που έκαναν αυτές τις αγορές ελέγχονταν ελάχιστα ή καθόλου)» (συνέντευξη στον Α. Παπαχελά, «Καθημερινή», 2/11/2008). Κάθε ανοιχτόμυαλος άνθρωπος διαπιστώνει ότι δεν είναι τα κρατικά «πακέτα διάσωσης» αυτά που οδήγησαν στο «ξέσπασμα» της κρίσης, αλλά ένας συνδυασμός επισφαλών δανείων (πράγματι με την ενθάρρυνση του κράτους – εδώ έχει δίκιο ο κ.Ανδριανόπουλος), πτώσης τιμών των ακινήτων, έλλειψης ρυθμιστικών ελέγχων, συσσωρευμένων χρεών, αντιεπαγγελματικών πρακτικών, και σύνθετων χρηματοοικονομικών προϊόντων που δεν ήταν επαρκώς κατανοητά ούτε από τους διακινητές τους. Η ανθρωπολογική βάση της κρίσης είναι, βέβαια, η επιδίωξη του στενά βραχυπρόθεσμου συμφέροντος, η άφρων ανάληψη κινδύνων, και η απληστία, συμπεριφορές οι οποίες γιγαντώθηκαν σε ένα περιβάλλον ανεπαρκών ρυθμιστικών ελέγχων, το οποίο με τη σειρά του παρήχθη από τη νεοφιλελεύθερη ιδεοληψία της αγοραίας «αυτορύθμισης».

Η κρίση, με άλλα λόγια, είναι ένα πολυ-αιτιακό φαινόμενο, ενώ για τους νεοφιλελεύθερους ιδεοληπτικούς είναι μονο-αιτιακό – πηγή όλων των δεινών είναι ο «κρατικός παρεμβατισμός»! Η σκέψη τους είναι τόσο απλοϊκή όσο αυτή των κομμουνιστών, για τους οποίους οι αιτίες της κατάρρευσης των κομμουνιστικών χωρών είναι η εξής μια - οι «αντεπαναστατικές δυνάμεις»!

Η ειρωνεία είναι ότι διακεκριμένοι ομοϊδεάτες του κ.Ανδριανόπουλου ομολόγησαν, έστω και ex post facto, την ιδεοληπτική τύφλωσή τους, η οποία τους οδήγησε σε ανεπαρκή ρύθμιση των επενδυτικών τραπεζών και των αγορών σύνθετων χρηματοοικονομικών προϊόντων («όπλα μαζικής καταστροφής» αποκάλεσε ο Γοόρεν Μπάφετ τα σύνθετα παράγωγα, σε ανύποπτο χρόνο). Στην κατάθεσή του ενώπιον επιτροπής του Αμερικανικού Κογκρέσου, τον περασμένο Οκτώβριο, ο πρώην πρόεδρος της FED Αλαν Γκρίνσπαν ομολόγησε: «Εκανα λάθος υποθέτοντας ότι το ίδιον συμφέρον των τραπεζικών και άλλων οργανισμών, θα τις καθιστούσε ικανές να προστατεύσουν το συμφέρον των μετόχων τους».

Με άλλα λόγια, η αφηρημένη ορθολογικότητα με την οποία, κατ’ αρχήν, λειτουργούν οι αγορές, παίρνει συγκεκριμένη μορφή σε συγκεκριμένα θεσμικά-διοικητικά συμφραζόμενα. Δεν είναι μια καθαρή πλατωνική ιδέα, αλλά μια εν μέρει εμπειρικά διαμορφούμενη αρχή. Οι αγορές δεν είναι φυσικά, αλλά ανεξαλείπτως κοινωνικά φαινόμενα: από μόνες τους δεν λειτουργούν πάντοτε ορθολογικά, αφού αφενός μεν υπάρχει πληροφοριακή ασυμμετρία (ιδιαίτερα στις χρηματαγορές), αφετέρου δε ανθρώπινες συμπεριφορές που στομώνουν την ορθολογική κρίση, όπως η απληστία, η ομαδοσκέψη, και η κοπαδική συμπεριφορά, διαπερνούν ενίοτε τη λειτουργία των οικονομικών δρώντων.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο κ. Γκρίνσπαν παράφρασε στη γνωστή φράση του Κέϋνς, υποστηρίζοντας ότι θα ήταν διατεθειμένος να μεταβάλλει τις αντιλήψεις του για την «αυτορυθμιζόμενη» λειτουργία των χρηματαγορών «αν, μετά από έρευνα, πεισθώ από τα γεγονότα». Δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι οι εγχώριοι νεοφιλελεύθεροι ιδεοληπτικοί θα έλεγαν το ίδιο. Γι αυτούς, όπως και για τους κομμουνιστές, τα γεγονότα όχι μόνο δεν διαψεύδουν τα δόγματά τους αλλά, αντιθέτως, εντείνουν την Πίστη τους. Τα γεγονότα τα στέλνει ο Παντοδύναμος για να τους δοκιμάζει. Με επιτυχία, πρέπει να πω...!

9 σχόλια:

S G είπε...

χαριδημε εχεις απολυτο δικιο. Και ενω απο το ΚΚΕ περιμενουμε να λεει ασυναρτησιες, με απογοητευει πολυ η δογματικοτητα ενρος ρευματος ελευθεριστων (libertarians) που θελει καθε κριση να ειναι αποτελεσμα κρατικης παρεμβασης.

Ε οχι ρε παιδια, οι αγορες μπορει γενικα να λειτουργουν καλα και να αυτορυθμιζονται αλλα σε μερικες περιπτωσεις χρειαζονται ρυθμιση απο τις εποπτικες αρχες (μονο που ρυθμιση δεν σημαινει αυτο που ελπιζει το ΚΚΕ, ασφυκτικο ελεγχο τιμων, προσληψεων κτλ αλλα μια διασφαλιση κεφαλαιακης επαρκειας, διαφανειας και εγκυροτητας των ισολογισμων κτλ).

Ανηκει αλλωστε στις βασικες αρμοδιοτητες του κρατους να εγγυαται καποια διαφανεια στην αγορα, ενω εδω περα δεν ειχαμε ιδεα για την εκταση της εκθεσης καθε τραπεζας στα δανεια χαμηλης σταθμης, πολλες φορες επρεπε να περιμενουμε να καταρρευσουν για να μαθουμε την αληθεια!

ΥΓ λυπηρο ειναι εκει που ο ΑΑ δηλωνει οτι καμμια μεγαλη και γνωστη τραπεζα δεν χτυπηθηκε απο την κριση! Δηλαδη η Λεμαν ηταν ψιλικατζιδικο! Και η Fannie Mae (τεραστιο χρηματοπιστωτικο ιδρυμα που εναν Εκονομιστ να διαβαζες πριν την κριση, αναφεροταν καμποσες φορες σε καθε τευχος) του ηταν εντελως αγνωστη!

Ανώνυμος είπε...

συφωνω και εγω με αυτα που λες.
πάντως ο ΑΑ εχει ενα δυνατο επιχειρημα. Συστατικα στοιχεια αυτης της κρισης δεν ειναι ουτε η αυξηση της ανεργιας ουτε του πληθωρισμου. συνεπως μιλαμε προς το παρον μονο για χρηματοπιστωτικη κριση η οποια με την παρεμβαση των κρατων θα επεκταθει στην πραγματικη οικονομια προκαλοντας αυξηση της ανεργιας. το τι συνεπειεσ θα αντιμετωπιζαμε σε περιπτωση μη παρεμβασης αυτο μαλλον δεν θα το μαθουμε ποτε

Ανώνυμος είπε...

Μην διαβαζετε πολυ ε-ρουστερ, τα σαμππραιμ ηταν 5% της αγορας δανειων. Ακομα και αν χρεωκοπουσαν ολα δεν μπορει να εξηγηθει το πρωτοφανες μεγεθος του προβληματις ρευστοτητας που δημιουργηθηκε. Αυτη ειναι τα δεδομενα!
Σε συνεδριο που εγινε εχθες για την κριση καμια λιμπερταριαν αιτιαση δεν εληφθη στα σοβαρα. Ολοι εψαχναν γιατι υπηρχε τοσο μεγαλη μοχλευση, γιατι τοση λιγη ρυθμιση και επιβλεψη κλπ. Οι παρολες τυπου φταιει το Community Reinvestment Act που ταισαν το κοινο Μιχας και ε-ρουστερ δεν ακουστηκαν καν

Φώτης Καλαμαντής είπε...

Αγαπητοί φίλοι μην ανησυχείτε άλλο, απλά είναι τα πράγματα... Ευτυχώς το στρεβλό μοντέλο που κατέληξε σε κραχ θα επαναχρηματοδοτηθεί για να συνεχίσει να λειτουργεί – δόξα τω θεώ! Ο "Χ" επιχειρηματίας με πάνω από μισό εκατομμύριο χρέος στις τράπεζες μάλλον θα μπορέσει να διαπραγματευθεί την επαναχρηματοδότηση του δανείου του. Η ιδέα είναι ότι θα μπορεί να νοικιάζει αυτά τα λεφτά αυξάνοντας το χρέος για πάντα. Όταν τελειώσει το «πάντα» βλέπουμε.

Μανώλης Γκερεδάκης είπε...

Νομίζω ότι η ιδεοληψία ίσως να μην είναι μονάχα ελληνικό φαινόμενο. Εάν, για παράδειγμα, διαβάσει κάποιος το ίσως πιο ανιπροσωπευτικό περιοδικό νεοφιλελευθερισμού, The Economist, είναι εύκολο να διαπιστώσει ότι και άλλοι σε άλλες μεριές του πλανήτη γίνονται υπόδουλοι των ιδεολογικών τους πεποιθήσεων. Στο 'Leader του Economist (18/10/2008) με τίτλο 'Capitalism at bay' υποστηρίζεται ότι:

... all signs (of criticism) are pointing in the same direction: a larger role for the state, and a smaller and more constrained private sector. This newspaper hopes profoundly that this will not happen. Over the past century and a half capitalism has proved its worth for billions of people. The parts of the world where it has flourished have prospered; the parts where it has shrivelled have suffered. Capitalism has always engendered crises, and always will. The world should use the latest one, devastating thought it is, to learn how to manage it better. (ιστοσελίδα: http://www.economist.com/opinion/displayStory.cfm?Story_ID=12429544)

Και εδώ βλέπουμε το "άγχος" των νεοφιλελέυθερων να αποδείξουν ή μάλλον να επιχειρηματολογήσουν ύπερ της ιδέας του καπιταλισμού, λες και ο καπιταλισμός είναι κάτι που μπορούμε να το 'πιάσουμε'! Προσέξτε πως η πρόοδος ορισμένων χωρών εξηγείται μονάχα ως προς την ιδέα του καπιταλισμού. Και ότι οι κρίσεις πρέπει να 'ξεχαστούν', εφόσον το συνολικό benefit-cost ratio του καπιταλισμού είναι μεγαλύτερο της μονάδας!

Και για να καταλάβετε πόσο συγχυσμένος είναι ο εκδότης του περιοδικού, διαβάστε και τα παρακάτω αποσπάσματα:

.... This analysis suggests that governments must attack all three concerns at once (the solvency of banks, their ability to fund themselves in illiquid markets, and the health of the real economy). The priority, in terms of stemming the panic, is to unblock clogged credit markets. In most cases that means using central banks as an alternative source of short term cash. (Leader, 11/10/2008)

...Unless policy makers blunder unforgivably-by letting "systemic" institutions fail or by keeping monetary policy too tight-there is no need for today's misery to turn into a new Depression. (Leader, 20/09/2008, μετά την 'πτώση' των Lehman Brothers)

Με άλλα λόγια το κράτος πρέπει να παρέμβει άλλα αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί ως πρόβλημα της ιδέας του καπιταλισμού, αλλά ως αναγκαίο κακό!

Νομίζω ότι το καίριο πρόβλημα αυτής της κρίσης (και ίσως κάθε κρίσης τέτοιου μεγέθους) είναι η σύγχυση που δημιουργείται ως προς την απόδοση ευθυνών. Ποιος φταίει; Κανείς δεν μπορεί καταλογίσει ευθύνες σε συγκεκριμένα πρόσωπα και να τιμωρίσει τους 'υπαίτιους της κρίσης'. Κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο διότι πολλοί συμμετείχαν σε αυτήν την κρίση, δίχως 'επιγνωση' του κινδύνου, ή όπως αρέσει στους αγγλοσάξωνες του risk: τραπεζες, επενδυτικές τραπεζες, καταναλωτες στεγαστικών δανείων (μπορεί να αποδειχθεί ότι ίσως και εμείς να συμμετείχαμε έμμεσα!).

Η σύγχυση καταλογισμού συγκεκριμένων ευθυνών μάλλον καλλιεργεί το έδαφος για την άνθιση του φαινομένου της ιδεοληψίας, όπως πολύ εύστοχα αναφέρεστε και περιγράφετε στο άρθρο σας. Αν είναι δύσκολο να αποδείξεις πως συνέβει κάτι καταφεύγεις... στο Θεό!

Νικος Κασκαβελης είπε...

Κε Τσούκα,

διαβάζοντας τις απόψεις που παραθέτετε, θα έλεγα πως πρόκειται για απόψεις που εκφράζουν και αναλύουν τις καταστάσεις (αποκλειστικά) με μια αυτοαναφορικότητα. Θέλω να πω πως ενδεχομένως για τη λογική του νεοφιλελευθερισμού, αν η αγορά αφεθεί απολύτως ελέυθερη να ρυθμίσει την κατάσταση, πιθανώς σε ένα βάθος χρόνου (πόσο άραγε;) να το καταφέρει. Ποια κατάσταση όμως και προς το συμφέρον τίνος; Της λειτουργίας του (συγκεκριμένου) συστήματος και της εξασφάλισης της συνέχισης της λειτουργίας του ή Το θέμα που πρόκύπτει είναι ακριβώς αυτό που αναφέρετε για τις παράπλευρες απώλειες, κατά τη διαδικασία αυτή της "αυτορρύθμισης".Ο όποιος παρεμβατικός ρόλος τους κράτους δεν (πρέπει να) έγγειται τόσο στην σωτηρία της ίδιας της αγοράς ως τέτοιας, αλλά στην κατά το δυνατόν ελαχιστοποίηση των δυσμενών συνεπειών της λειτουργίας της (στη συγκεκριμένη συγκυρία) προς το κοινωνικό σύνολο (ή καλύτερα, τους πλέον αδύνατους). Οι μηχανισμοί της αγοράς μπορεί να λειτουργούν σε κάθε περίπτωση, αλλά μέσα από τους αυστηρούς τους "μαθηματικούς" υπολογισμούς δεν λαμβάνουν υπόψη τους άλλες παραμέτρους πολιτικής τελικά υφής. Εδώ υπεισέρχεται ο ρόλος της πολιτικής και των αποφάσεων που λαμβάνει, διαφορετικά η όλη διακυβέρνηση των ανθρωπίνων θα μπορούσε απλώς να αφεθεί στους ανωτέρω μηχανισμούς μιας θεοποιούμενης και αφηρημένης "Αγοράς".

Ανώνυμος είπε...

Ιδεοληψία είναι μια ιδέα που διαψεύστηκε από τα πράγματα και οι φορείς της ιδέας επιμένουν να τη στηρίζουν. Υπό αυτή την έννοια το σύνολο (σχεδόν) του πολιτικού κόσμου και της οικονομικής διανόησης που μας είχαν κυριολεκτικά σπάσει τα νεύρα με το νεοφιλελεύθερο "παράδεισο" καλά θα κάνουν να ξανακοιτάξουν τα λόγια τους και τα γραπτά τους, πολύ περισσότερο που κάποιοι τους προειδοποιούσαν για το που οδηγεί αυτή η α-νοησία (π.χ. Γκαλμπρέιθ).(Περί α-νοησίας ο λόγο: έχει παρατηρήσει κανείς τι έγινε με αυτόν τον πολυθρύλητο όρο "ανταγωνιστικότητα"; Έχω πάνω από μήνα να τον ακούσω. Στο όνομά του θυσιάστηκαν, υπενθυμίζω, κεκτημένα ετών μάλλον άδικα...ή μάλλον για λόγους διαφορετικούς από τους θρυλούμενος).Έχοντας τον ορισμό αυτό της ιδεοληψίας κατά νου καλό θα ήταν να είμαστε προσεκτικοί, τις ιδεοληψίες τις καταδεικνύει η Ιστορία.Και ο καπιταλισμός (μετά τον ψευδοκομμουνισμό της ΕΣΣΔ) και τα ιδεολογικά του φερέφωνα αποδείχτηκαν ιδεοληψίες.Φυσικά κάποιοι περισσότερο πονηροί διανοούμενοι-απολογητές αντί να παραδεχτούν την ήττα τους και να ζητήσουν συγγνώμη για τον οικονομικό όλεθρο που έσπειραν, το στρίβουν τώρα ευκαιριακά σε "παρεμβατισμό" και άλλα ηχηρά παρόμοια. Πραγματικά κάθε βράδυ σπάω πλάκα με τα αναθέματα για τον καπιταλισμό από τους έως πρότινος ιδεολογικούς απολογητές του, που φυσικά μόλις φυσήξει αλλού ο άνεμος θα αλλάξουν πάλι ρότα.Ακόμα και ο Μαρξ δε θα περίμενε τέτοια ηθική ξετσιπωσιά και ιδεολογικό αυτοεξευτελισμό, θαρρώ ώρες-ώρες πως βρίσκομαι ενώπιον μεσαιωνικού εξαγνιστικού αυτομαστιγώματος.Μεγάλο πράγμα τελικά η προδοσία των διανοουμένων, που είχε πει και ο μακαρίτης ο Π. Κονδύλης...
ΣΚΕΠΤΙΚΙΣΤΗΣ

asxetos είπε...

Κυριε Τσουκα κ αγαπητοι συνδαιτημονες, σε ενα πραγμα ας μου απαντησει καποιος ενα χρονο τωρα... Χωρις τη διαδοχικη παρεμβαση των τελευταιων αμερικανικων κυβερνησεων στα χρηματοπιστωτικα ιδρυματα-για χορηγηση δανειων- η κριση θα ειχε υπαρξει? και, αν οχι, κατα ποσο θα ηταν ευκταιο τουτο?Που θα ειχαν φτασει οι τιμες των αγαθων? Ρωτω ειλικρεινα γιατι διαβαζω τον κ. Τσουκα χρονια(κ τον κ.Ανδριανοπουλο ομως) κ απεχθανομενος τις ακραιες διανοητικες αντιφασεις προσπαθω να καταλαβω...

asxetos είπε...

Κυριε Τσουκα κ αγαπητοι συνδαιτημονες, σε ενα πραγμα ας απαντησει καποιος 1 χρονο τωρα... Xωρις τη διαδοχικη παρεμβαση των τελευταιων αμερικανικων κυβερνησεων στα πιστωτικα ιδρυματα θα ειχε υπαρξει κριση? Και αν οχι, κατα ποσο θα ηταν ευκταιο τουτο? που θα ειχαν φτασει οι τιμες των αγαθων? Ειλικρινα ρωτω γιατι διαβαζω τον κ. Τσουκα χρονια(κ τον κ. Ανδριανοπουλο ομως) και, απεχθανομενος τις αντιφασεις, προσπαθω να καταλαβω...