Συνέντευξη του Χαρίδημου Τσούκα στον Χρήστο Ζέρβα, Ελευθεροτυπία
Ο ΧΑΡΙΔΗΜΟΣ ΤΣΟΥΚΑΣ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και στο βρετανικό Warwick, συμφωνεί ότι ο γιγαντισμός του τραπεζικού συστήματος είχε καταστήσει τη χώρα ευάλωτη, αλλά καταγγέλλει τη βίαιη αποσάθρωσή του από την αλαζονεία των ισχυρών της Ευρωζώνης. Ρίχνει ευθύνες στην κυπριακή πλευρά για την αλόγιστη έκθεση στα ελληνικά ομόλογα και στον Χριστόφια που συναίνεσε παθητικά στο κούρεμά τους
«Οι ισχυροί της Ευρωζώνης φέρθηκαν με αλαζονεία σε μια μικρή χώρα, εκβίασαν την Κύπρο να αλλάξει οικονομικό μοντέλο σε μία νύχτα», λέει στην «Κ.Ε.» ο Χαρίδημος Τσούκας, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου, αλλά και στο βρετανικό Warwick. Μιλά για τις ευθύνες των τραπεζιτών αλλά και της πολιτικής ηγεσίας στην Κύπρο και επισημαίνει πως η γερμανική μονομέρεια υπονομεύει την ευρωπαϊκή ενοποίηση. «Αυτοί που βάζουν τα λεφτά παρακάμπτουν τη νομιμοποίηση που διέπει μια εθνική δημοκρατική πολιτεία. Αυτό οργίζει τους πολίτες και τροφοδοτεί τον αντιευρωπαϊσμό», υπογραμμίζει.
Πώς φτάσαμε εδώ; Ποιος ευθύνεται για την κρίση;
― Θυμίζω μερικά απλά δεδομένα μετά την εισβολή του 1974. Η Κυπριακή Δημοκρατία καταστράφηκε οικονομικά: έχασε το 65% των ξενοδοχείων, το 41% των κτηνοτροφικών μονάδων, το 48% των εξαγωγικών προϊόντων. Για να σταθεί η οικονομία στα πόδια της έπρεπε να βρεθούν νέοι τομείς ανάπτυξης. Ο τραπεζικός τομέας ήταν ένας από αυτούς, ο σημαντικότερος. Η Κύπρος κατέστη ένα αξιοσημείωτο χρηματοπιστωτικό κέντρο (ιδιαίτερα για τους Ρώσους), οι τράπεζες γιγαντώθηκαν. Αυτή η γιγάντωση όμως κατέστησε τη χώρα ευάλωτη. Πρώτη παρατήρηση: αυτό που αποτελεί για μια χώρα ευλογία, μπορεί να καταστεί κατάρα όταν αλλάξουν οι συνθήκες. Δεύτερη παρατήρηση: αντί να επιδιωχθεί η βαθμιαία συρρίκνωση του τραπεζικού τομέα, συνέβη η βίαιη κατάρρευσή του. Μεγάλη ευθύνη γι' αυτό έχουν οι ισχυροί της Ευρωζώνης. Φέρθηκαν με αλαζονεία σε μια μικρή χώρα όπως η Κύπρος και ουσιαστικά την εκβίασαν να αλλάξει το οικονομικό μοντέλο της εν μια νυκτί. Από την άλλη μεριά, οι κυπριακές Αρχές γνώριζαν τα σχέδια του Βορρά, αλλά δεν προετοιμάστηκαν. Εχω την εντύπωση, όμως, ότι η απόφαση για την Κύπρο είχε ήδη ληφθεί. Η Γερμανία ήθελε οπωσδήποτε συμμετοχή των καταθετών στη διάσωση των τραπεζών και η Κύπρος ήταν η πρώτη, ανίσχυρη, όχι ιδιαίτερα συστημική χώρα στην οποία θα εφάρμοζαν ένα διαφορετικό από τα μέχρι σήμερα μοντέλα διάσωσης - το bail-in, το κούρεμα δηλαδή των καταθέσεων.
Πόσο καθοριστικά συνέβαλε η έκθεση των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα και το ελληνικό κούρεμα;
― Οι κυπριακές τράπεζες υπερεπεκτάθηκαν στην Ελλάδα και οι ευθύνες των εμπλεκομένων είναι σημαντικές. Σας διαβάζω από την πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη του πρώην υπουργού Οικονομικών κ. Σιαρλή στον «Φιλελεύθερο» (14/3/2013): «Το πιο σημαντικό πρόβλημα που τελικά έσπρωξε την κυπριακή οικονομία πέρα από το όριο αντοχής της ήταν η υπερβολική τους έκθεση στην ελληνική οικονομία. Πιο συγκεκριμένα, η τεράστια έκθεση στα ελληνικά ομόλογα [...] ήταν ένα τεράστιο λάθος που θα μπορούσε να αποφευχθεί. Επίσης, η μεγάλη επέκταση των τραπεζικών εργασιών των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα ήταν ένα μεγάλο λάθος. Τεράστιο λάθος ήταν επίσης η έγκριση της συγχώνευσης των τραπεζών Μαρφίν και Εγνατίας με τη Λαϊκή Τράπεζα. Το τελειωτικό χτύπημα λαθών ήταν η αποδοχή από κυπριακής πλευράς της μετατροπής αυτών των τραπεζών από θυγατρικές της Λαϊκής σε υποκαταστήματά της. Ιδιαίτερα αν ένας αναλογιστεί ότι αυτό έγινε το 2011, όπου είχε ήδη διαφανεί ότι η έκθεση της Κύπρου στην ελληνική οικονομία βρισκόταν σε επικίνδυνα επίπεδα». Θα 'θελα να προσθέσω κάτι ακόμα. Το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων το 2012 (το PSI) επιβάρυνε τις κυπριακές τράπεζες με 4,5 δισ. Γιατί δεν διαπραγματεύθηκε τη συναίνεσή του στη σχετική απόφαση του Γιούρογκρουπ ο τότε πρόεδρος κ. Χριστόφιας; Οι ευθύνες του για ό,τι ακολούθησε είναι τεράστιες.
Μεθόδευσαν το bail-in
Γιατί η Ε.Ε. θέλει την καταστροφή του χρηματοοικονομικού πυλώνα του νησιού; Του καζίνο, όπως το είπαν οι Γάλλοι.
― Η τρόικα επεδίωξε τη συρρίκνωση του τραπεζικού τομέα προκειμένου αυτός να καταστεί βιώσιμος. Αυτό το αποδέχθηκε και η κυβέρνηση Χριστόφια. Μην ξεχνάτε ότι, μετά το PSI, η Λαϊκή ήταν μια χρεοκοπημένη τράπεζα και οι ανάγκες κεφαλαιοποίησης των τραπεζών γενικότερα ανήλθαν σε 10 δισ. - το 60% του ΑΕΠ! Τα νούμερα είναι μεγάλα. Δεν θα έβλαπτε, βέβαια, αν ρωσικά και άλλα κεφάλαια στρέφονταν στη βόρεια Ευρώπη, αλλά δεν νομίζω ότι αυτό ήταν το σημαντικότερο κίνητρο των δανειστών. Η γενικότερη στρατηγική τους ήταν το bail-in -και η Κύπρος η πρώτη εφαρμογή. Στην περίπτωση της Κύπρου, η στρατηγική αυτή υποβοηθήθηκε από μια «οριενταλιστική» αντίληψη για τους «πονηρούς» και «αναξιόπιστους» ανατολίτες που εμπλέκονται σε «ξέπλυμα μαύρου χρήματος». Αυτή η μιντιακή-ιδεολογική κατασκευή διευκόλυνε το σχεδιασμό των ισχυρών του Βορρά. Μπορούσαν να επιβάλουν τις μεθοδεύσεις τους ευκολότερα σε μια ηθικά-ιδεολογικά απαξιωμένη χώρα. Πίσω από την οικονομική πολιτική υπάρχει πάντα μια συγκεκριμένη ανθρωπολογία.
Η οποία στοχεύει πού;
― Ο στόχος να συρρικνωθεί ο κυπριακός τραπεζικός τομέας δεν είναι εσφαλμένος. Τίθεται όμως από λάθος ανθρώπους. Δεν θα μας πει ο Σόιμπλε ή η Λαγκάρντ για το ποιο πρέπει να είναι το μέγεθος του τραπεζικού τομέα. Εκλέγουμε κυβερνήσεις για να το κάνουν αυτό. Βλέπετε όμως την αντίφαση; Σε ένα στρεβλό οικοδόμημα, όπως είναι η Ευρωζώνη, οι ισχυρές οικονομικά χώρες υπαγορεύουν στις λιγότερο ισχυρές πώς πρέπει να οργανώνουν την οικονομία τους. Με λίγα λόγια, αυτοί που βάζουν τα λεφτά παρακάμπτουν τη νομιμοποίηση που διέπει μια εθνική δημοκρατική πολιτεία. Αυτή η στάση οργίζει τους πολίτες του Νότου και τροφοδοτεί αντιευρωπαϊκές αντιλήψεις.
Τι επιδιώκει η γερμανική ηγεμονία στην Ευρώπη; Πόσο απειλείται η ευρωπαϊκή ενοποίηση;
― Εχει γραφεί αρκετές φορές και είναι σωστό: οι «καλβινιστές» Γερμανοί συμπεριφέρονται στους «διεφθαρμένους» Νότιους όπως συμπεριφέρθηκαν οι σύμμαχοι στην ηττημένη Γερμανία μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο: υπεραυστηρά, εξουθενωτικά, τιμωρητικά. Η Γερμανία αυτό που ξέρει να κάνει καλά είναι να επιβάλλει οικονομική πειθαρχία και κανόνες. Η τεράστια οικονομική ισχύς της δεν της επιτρέπει να αντιληφθεί την πολιτική διάσταση του ευρώ. Η ελίτ της Γερμανίας εξακολουθεί να κατατρύχεται από τις ενοχές του ναζιστικού παρελθόντος, που δεν της επιτρέπουν να ασκήσει πραγματική ηγεσία. Η οικονομική της μονομανία την εμποδίζει να σκεφτεί με ευρύτερους γεωπολιτικούς όρους. Το έθεσε εξαιρετικά ο πρώην καγκελάριος κ. Σμιτ, πέρυσι, σε συνέντευξή του στη γερμανική τηλεόραση (το αποδίδω ελεύθερα): «Το Αουσβιτς εμποδίζει τη Γερμανία να ηγηθεί πραγματικά της Ευρώπης». Η γερμανική μονομέρεια υπονομεύει την ευρωπαϊκή ενοποίηση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου