Συνέντευξη του Χαρίδημου Κ. Τσούκα στην κυπριακή εφημερίδα «Ο Πολίτης»
Οι πολίτες νιώθουν έντονα τις τελευταίες μέρες, με όλα αυτά τα παρατράγουδα στην Κεντρική Τράπεζα, να επανέρχεται μέσα τους το αίσθημα ότι όλα γύρω τους καταστρέφονται. Ότι όλα είναι υπό διάλυση. Ότι ο πάτος δεν έχει τέλος…
Το φαινόμενο που είδαμε να εξελίσσεται μπροστά μας εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της θεσμικής παρακμής που μαστίζει τον τόπο μας, δημιουργώντας ένα πολύ δυσάρεστο συναίσθημα στον πολίτη. Κι ακόμη πιο δυσάρεστο είναι το γεγονός πως ούτε τώρα αναλαμβάνει κανείς με θάρρος την ευθύνη. Τέτοιου είδους φαινόμενα, είτε είναι σκάνδαλα, είτε είναι θεσμικές δυσλειτουργίες, είτε είναι φαινόμενα σήψης και σαθρότητας των θεσμών, μας αποστερούν την ελπίδα και την προοπτική. Όταν διερωτάσαι «πού ζω», «πού θα ζω τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής μου», «ποιοι άνθρωποι παίρνουν αποφάσεις για μένα και για τα παιδιά μου» και δεν έχεις απαντήσεις, αισθάνεσαι την καταστροφή να πλησιάζει. Απελπίζεσαι.
Αυτό παράγει κι ένα αίσθημα αποστροφής από τα κοινά.
Η φυσική τάση είναι να προσλαμβάνουμε τα συλλογικά μας προβλήματα μέσα από την ιδιωτική μας οπτική γωνία. Σε περιόδους παρακμής δε εντείνεται η εσωστρέφεια και οι δεσμοί ατόμου-κοινωνίας αδυνατίζουν. Ο πολίτης καταλαμβάνεται από ένα αίσθημα ανημπόριας, το οποίο εξηγεί στον εαυτό του με διάφορους τρόπους, όπως π.χ. «η πολιτική είναι και πάντα θα είναι μια μία διεφθαρμένη υπόθεση, οπότε δεν μπορώ να κάνω κάτι Δεν με ενδιαφέρουν τα κοινά». Βεβαίως, δεν αντιλαμβάνεται ότι, με αυτό τον τρόπο, κάνει, τελικά, κακό στον εαυτό του. Διότι όσο και να ιδιωτικοποιείς τα προβλήματά σου, ο αέρας που αναπνέεις, τα σχολεία που στέλνεις τα παιδιά σου, το νοσοκομείο που χρησιμοποιείς , η δημόσια τάξη και η ασφάλεια, όλα αυτά είναι συλλογικά αγαθά τα οποία εξαρτώνται από τις επιλογές των ιθυνόντων της πολιτείας. Για να ξεφύγει ο πολίτης από την εσωστρέφειά του θα πρέπει να δει κάπου ελπίδα. Η ελπίδα συνήθως προέρχεται από ανθρώπους οι οποίοι διαδραματίζουν έναν ηγετικό πολιτικό ρόλο, αφού, στις σύγχρονες κοινωνίες, η δημοκρατική πολιτική είναι ο έλλογος τρόπος με τον οποίο χειριζόμαστε τις συλλογικές μας υποθέσεις. Όταν οι προσδοκίες μου ως πολίτη δω ότι εκφράζονται από έναν ελπιδοφόρο πολιτικό, τότε εμπνέομαι και συνειδητοποιώ ότι έχω κι εγώ τη δυνατότητα να επηρεάσω τα πράγματα.
Στην Ελλάδα το είδαμε αυτό να συμβαίνει. Στην Κύπρο; Βλέπετε να έρχεται από κάπου;
Στην Ελλάδα συνέβη η αλλαγή. Για το καλύτερο ή το χειρότερο απομένει να το δούμε. Εδώ δεν έχουμε ούτε καν αυτό… Έχουμε, αντίθετα, ένα παγιωμένο πολιτικό σύστημα, κόμματα-απολιθώματα τα οποία προσποιούνται ότι ασκούν αυτοκριτική για τις πράξεις ή παραλείψεις τους. Βλέπετε, οι οργανισμοί, όπως και τα άτομα, αναπτύσσουν συμπεριφορές, οι οποίες απορρέουν από ιστορικούς εθισμούς (νοοτροπίες και πρακτικές). Είναι πολύ δύσκολο να απαλλαγούν από αυτούς τους εθισμούς, εκτός αν συμβούν είτε μείζονες κρίσεις, είτε αλλαγή των ηγετικών προσώπων, είτε και τα δύο.
Ακούσαμε πριν από λίγες μέρες την ευρωβουλευτή Ελένη Θεοχάρους να μιλά για ένα καινούργιο κίνημα. Αυτό θα ήταν αλλαγή; Υπάρχει και ο Γιώργος Λιλλήκας ο οποίος πλασάρει το καινούργιο… Πείθει πιστεύετε;
Θεωρώ πως αυτή τη στιγμή υπάρχει μία ευκαιρία στην «πολιτική αγορά». Υπάρχει ένα μεγάλο κενό ως αποτέλεσμα του γεγονότος ότι αδυνατίζουν οι σχέσεις που είχε ο κόσμος μέχρι σήμερα με τα υφιστάμενα κόμματα. Η διάθεση του πολίτη είναι να απαγκιστρωθεί από αυτά. Το εάν θα το κάνει εξαρτάται από το ποιος θα είναι ο «political entrepreneur» - ο πολιτικός, δηλαδή, εκείνος που θα του εμπνεύσει έναν διαφορετικό τρόπο λειτουργίας και συμπεριφοράς. Για την κ. Θεοχάρους δεν ξέρω, αλλά ο κ. Λιλλήκας δεν πιστεύω ότι μπορεί να το κάνει αυτό. Υπήρξε οργανικό μέλος του κατεστημένου πολιτικού συστήματος που έφερε τη χώρα σε αυτό το χάλι.. Δεν μπορεί να εκπροσωπήσει πειστικά το καινούργιο. Η κ. Θεοχάρους ήταν πάντα μία ιδιαίτερη φωνή μέσα στον ΔΗΣΥ, αλλά και πάλι έχω αμφιβολίες για το κατά πόσο μπορεί να ενσαρκώσει το καινούργιο. Το καινούργιο δεν εξαντλείται στο να λες διαφορετικά πράγματα. Σε επίπεδο διακηρύξεων ακόμη και οι ηγέτες των κατεστημένων κομμάτων μπορούν να πουν κάτι καινούργιο. Το καινούργιο, για να γίνει πιστευτό, για να αποκτήσει πολιτική δραστικότητα, πρέπει να το πεις με τέτοιο τρόπο που να το ενσαρκώνεις – ο λόγος σου να αντανακλά τη συμπεριφορά σου. Για να συμβεί αυτό απαιτείται η ανάληψη πολιτικού ρίσκου. Ίσως δεν διαθέτω ιδιαίτερη φαντασία, αλλά δυσκολεύομαι να δω πώς αυτό μπορεί να έλθει από τα υφιστάμενα κομματικά σχήματα.
Πώς είδατε την πρόταση Τορναρίτη για διάλυση της βουλής τώρα και εισαγωγή της οριζόντιας ψηφοφορίας;
Μου φαίνεται καλή πρόταση. Είναι μία πρόταση η οποία μπορεί να παραγάγει καινούργια αποτέλεσμα. Αλλά είδα, συγχρόνως, και με τι σπουδή έσπευσε το κατεστημένο του κυβερνητικού κόμματος να την απορρίψει. Τα μεγάλα κόμματα πάσχουν από την κλασική αυταπάτη των ισχυρών: νομίζουν ότι θα μπορέσουν, με τη δύναμή τους, να καταστήσουν το μέλλον προέκταση του παρελθόντος. Δεν αντιλαμβάνονται ότι ήδη μετατοπίζονται οι τεκτονικές πλάκες στην κοινωνία και χρειάζονται νέα μορφώματα ή γενναίες προσπάθειες αυτο-μετασχηματισμού για να εκφράσουν αυτό το καινούργιο.
Την προηγούμενη φορά που μιλήσαμε με αφορμή τις συλλήψεις και τις καταδίκες πολιτικών και αξιωματούχων, ήσασταν πιο αισιόδοξος.
Ήμουνα και παραμένω αισιόδοξος ως προς αυτό: Εδώ που έφτασαν τα πράγματα, το μέγεθος της κρίσης μας στερεί το προνόμιο να προσποιούμαστε ότι δεν την βλέπουμε. Παλαιότερα σκουπίζαμε τα προβλήματά μας κάτω από το χαλί και πορευόμασταν με μία πλαστή ευημερία. Τώρα δεν έχουμε την πολυτέλεια της αυταπάτης κι αυτό ενεργοποιεί τους θεσμούς λογοδοσίας και ελέγχου σε μία δημοκρατία. Η Κύπρος δεν είναι κάποια δημοκρατία της Μέσης Ανατολής. Είναι μία δυτικού τύπου δημοκρατία και η πάνδημη επιθυμία για δικαιοσύνη δημιουργεί ρωγμές στο πολιτικό σύστημα της διαπλοκής και της διαφθοράς. Αν αυτές οι ρωγμές - οι ρωγμές στη φαυλότητα - διευρυνθούν και σχηματίσουν ρήγμα στο θεσμικό μας σύστημα και στο πολιτικό μας οικοδόμημα είναι ένα ανοιχτό ερώτημα. Οι κοινωνικές-πολιτικές εξελίξεις διαμορφώνονται με έναν σχετικά απρόβλεπτο τρόπο. Πάντως, δυνατότητες διανοίγονται. Το θέμα είναι εάν θα εκφραστούν και πολιτικά. Το μεγάλο πολιτικό στοίχημα είναι να βρεθούν άνθρωποι και κόμματα που θα μπορέσουν να εκφράσουν το καινούργιο ήθος που καθιστούν εφικτό αυτές οι ρωγμές.
Ο Νίκος Αναστασιάδης θα μπορέσει να κάνει αυτό το άλμα προς το καινούργιο; Ποια γεύση σας έχουν αφήσει τα δύο χρόνια της διακυβέρνησής του;
Φοβούμαι ότι, σε γενικές γραμμές, ο κ. Αναστασιάδης έχει αποδειχθεί κατώτερος των περιστάσεων. Και για να είμαι ειλικρινής δεν είναι κάτι που με εκπλήσσει. Αυτή τη διάγνωση την είχα κάνει και προεκλογικά. Μελετώντας τον προεκλογικό πολιτικό του λόγο, έβλεπα έναν άνθρωπο ο οποίος περισσότερο επιδίδεται σε λαϊκισμό και εκστομίζει ανώδυνες κοινοτοπίες, παρά έναν ηγέτη ο οποίος γνωρίζει πού θέλει να πάει η χώρα και είναι διατεθειμένος να συγκρουστεί με τα οργανωμένα συμφέροντα που εμποδίζουν τη νέα πορεία. Αυτό, δυστυχώς, επιβεβαιώνεται. Αρκετές επιλογές προσώπων σε δημόσια αξιώματα ή η αντιμετώπιση θεσμικών μεταρρυθμίσεων υπαγορεύονται, εν πολλοίς, από τους πολιτικούς εθισμούς του παρελθόντος Δεν βλέπω έναν ηγέτη ο οποίος είναι διατεθειμένος να συγκρουστεί με τα οργανωμένα συμφέροντα που καθηλώνουν τη χώρα, να ενισχύσει την πολιτική ανεξαρτησία και τη στιβαρότητα των θεσμών και, σε τελική ανάλυση, να επανεφεύρει τον εαυτό του.
Μπορεί να το κάνει εάν το θελήσει;
Θεωρητικά είναι πολύ δύσκολο για έναν άνθρωπο που είναι γέννημα-θρέμμα του πολιτικού συστήματος, όπως ο κ. Αναστασιάδης, να χαράξει μια τελείως διαφορετική πορεία. Δύσκολο μεν, όχι απαραίτητα αδύνατο δε. Μπορεί να το κάνει αν δημιουργήσει μέσα του τον απαιτούμενο χώρο που θα του επιτρέψει να επανεφεύρει τον εαυτό του. Όταν αναμετράσαι με μεγάλα προβλήματα πρέπει να έχεις την ικανότητα να μπορείς να ξανασκεφτείς τον πολιτικό σου εαυτό διαφορετικά. Δεν διακρίνω κάτι τέτοιο στην περίπτωση του κ. Αναστασιάδη. Απουσιάζει η ρηξικέλευθη συμπεριφορά, η γενναία ανάληψη πολιτικού ρίσκου. Αντίθετα, στον Πρόεδρο χρεώνονται συμπεριφορές ( π.χ. το πρώην δικηγορικό του γραφείο και ο ρόλος του στην περίπτωση της Ryan Air, η αγορά του οικοπέδου δίπλα από το σπίτι του από τον Αρχιεπίσκοπο, η εξαγωγή χρημάτων από τους συμπεθέρους του πριν από το κούρεμα, κλπ), τις οποίες ο πολίτης προσλαμβάνει ως σκιές πάνω σε ένα λαμπερό δημόσιο αξίωμα. Τέτοιες σκιές εμποδίζουν έναν ηγέτη να έχει την έξωθεν καλή μαρτυρία - ότι, δηλαδή, είναι, όπως γράφει ο Θουκυδίδης για τον Περικλή, «διαφανώς αδωρότατος». Ο ηγέτης που δεν κάνει «δώρα» στην οικογένειά του, στο κόμμα του ή σε επιμέρους συμφέροντα, είναι ο ηγέτης που πείθει την κοινή γνώμη ότι έχει ως πυξίδα στη διακυβέρνησή του αποκλειστικά το δημόσιο συμφέρον.
Το είχατε αναφέρει αυτό και στην προηγούμενη μας συνέντευξη μιλώντας για τον Δημήτρη Χριστόφια…
Μου αρέσει ιδιαίτερα αυτός ο όρος, διότι στη λέξη «αδωρότατος» δίνω την ευρύτατη δυνατή ερμηνεία. Ότι, δηλαδή, όχι μόνο δεν εξαγοράζεται ένας ηγέτης σε προσωπικό επίπεδο, αλλά ούτε καν σε κομματικό επίπεδο. Είναι ένας άνθρωπος ο οποίος προτάσσει πάντοτε το δημόσιο συμφέρον. Και είναι διατεθειμένος να συγκρουστεί και με τον εαυτό του και με το κόμμα του προκειμένου να προωθήσει το δημόσιο συμφέρον. Σημειώστε ότι εάν δεν το κάνει τώρα σε συνθήκες οικονομικής κατάρρευσης, πότε θα να το κάνει; Ασυνήθιστες περιστάσεις χρειάζονται ασυνήθιστους ηγέτες. Εμείς έχουμε ασυνήθιστες περιστάσεις αλλά, φοβούμαι, πολύ συνηθισμένους ηγέτες.
Του έχουν απομείνει άλλα τρία χρόνια για να μπορέσει να εργαστεί προς αυτή την κατεύθυνση. Θα ανατρέψει αυτή την εικόνα πιστεύετε;
Ως πολίτης εύχομαι ειλικρινώς να βρει τη δύναμη, τη διαύγεια, το σθένος και εκείνα τα συναισθήματα που θα του επιτρέψουν να κάνει τη δουλειά του με έναν τέτοιο τρόπο, ο οποίος θα βάλει τη χώρα σε μία διαφορετική τροχιά. Ξέρουμε ποια πρέπει να είναι αυτή η τροχιά. Βραχυπρόθεσμα, για να ανακτήσουμε την οικονομική κυριαρχία μας, πρέπει να εφαρμόσουμε το Μνημόνιο γρήγορα και αξιόπιστα. Μακροπρόθεσμα, πρέπει να έχουμε στόχο να δημιουργήσουμε στην ανατολική Μεσόγειο μια χώρα με την πολιτική κουλτούρα και τη θεσμική συγκρότηση των Σκανδιναβικών χωρών. Δεν είναι αδύνατο. Είναι τεράστια η πρόκληση κι εύχομαι ο Πρόεδρος να τα καταφέρει.
Ως αναλυτής, όμως, εάν έπρεπε να δώσω πιθανότητες σε αυτό που ο πολίτης εύχεται, θεωρώ πως οι πιθανότητες είναι μικρές κι αυτό με γεμίζει απαισιοδοξία. Αλλά, όπως είπα πριν, οι κοινωνικές εξελίξεις δεν είναι νομοτελειακές. Οι κοινωνίες πάντοτε μας εκπλήσσουν, όπως άλλωστε μας εκπλήσσουν και οι άνθρωποι. Έτσι, πολύ θα ήθελα να εκπλαγώ ευχάριστα από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη. Η έκπληξη όμως δεν αφορά μόνο τους άλλους. Αφορά κι εμένα, και σας και τον καθένα. Ως πολίτης πασχίζω να ανατρέψω αυτά που διαβλέπω ως αναλυτής. Πασχίζω για την έκπληξη.
Πάντως ορισμένα μέλη του υπουργικού συμβουλίου, δικές του επιλογές, όπως κατάφεραν να συγκρουστούν με το κατεστημένο. Ο Χάρης Γεωργιάδης π.χ. κατάφερε να σπάσει το στερεότυπο που θέλει την Κύπρο να συμπορεύεται πάντα με την Ελλάδα.
Συμφωνώ. Και για να μην θεωρηθώ μονόπλευρος πρέπει να πω ότι η διαχείριση του Μνημονίου εκ μέρους του Προέδρου Αναστασιάδη είναι καλή. Ως αποτέλεσμα, η Κύπρος έχει κάνει πολύ καλύτερη πρόοδο από την Ελλάδα, είναι πολύ πιο κοντά στην έξοδο από το Μνημόνιο, κι αυτό είναι κάτι το οποίο πρέπει να το πιστωθεί η Κυβέρνηση, αλλά και γενικότερα το πολιτικό σύστημα της χώρας. Στην Κύπρο δεν είχαμε ακραία φαινόμενα συγκρούσεων όπως στην Ελλάδα.
Πολιτικά μιλώντας, είναι σημαντικό να γίνεται ο διαχωρισμός μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας. Είναι δύο διαφορετικές χώρες, με, ενίοτε, αποκλίνοντα συμφέροντα. Μοιράζονται, βεβαίως, τον ίδιο πολιτισμό, αλλά είναι πολιτικά διαφορετικές χώρες. Αν λ.χ. το ελλαδικό πολιτικό σύστημα κυριαρχείται από αυτοκαταστροφική τάση, οδηγώντας τη χώρα έξω από το ευρώ, δεν θα πρέπει η Κυπριακή κυβέρνηση να πάρει αποστάσεις, προασπίζοντας το δικό της κρατικό συμφέρον; Βέβαια, χρειάζεται διπλωματικότητα, κατανόηση, και σύνεση. Αλλά απαιτείται, πάνω απ΄ όλα, πραγματισμός. Συγχωρέστε με αλλά θα είμαι ωμός. Αν εγώ είμαι άσωτος στη ζωή μου, γατί θα πρέπει να στιγματισθεί αντίστοιχα και ο αδερφός μου; Η αναγκαία αλληλεγγύη δεν αποκλείει τη μέριμνα για το καλώς νοούμενο συμφέρον. Ο Υπουργός Οικονομικών της Κύπρου οφείλει, πάνω απ’ όλα, να υπερασπίζεται τα συμφέροντα της χώρας του. Δεν συμφέρει οικονομικά την Κύπρο να την ταυτίζουν οι δανειστές με την αστάθεια και την αυτοκαταστροφή που εκπέμπει η Ελλάδα. Χαίρομαι που αυτό δείχνει να το κατανοεί ο Υπουργός Οικονομικών, και πρέπει να αγνοήσει τις επικρίσεις. Είναι Υπουργός Οικονομικών της Κύπρου, όχι του ελληνισμού.
Θέλετε να κάνετε μία πρόβλεψη για την Ελλάδα; Οδεύει εκτός ευρωζώνης;
Είναι δύσκολη η πρόβλεψη, αλλά, όλο και περισσότερο δυσκολεύομαι να δω πώς η Ελλάδα θα καταφέρει να μείνει στην ευρωζώνη. Η χώρα βιώνει μία βαθιά πολιτική αντίφαση. Θέλει να μείνει στο ευρώ, αλλά με τους δικούς της όρους. Αυτό, φοβάμαι, ότι δεν γίνεται. Συγχρόνως, η ελληνική κυβέρνηση έχει να διαχειριστεί μία εκρηκτική κατάσταση. Υπάρχει, πράγματι, πρωτοφανής για ευρωπαϊκή χώρα ανθρωπιστική κρίση. Η σημερινή κυβέρνηση ορθά έθεσε το θέμα της λιτότητας αλλά, παρά τις διακηρύξεις της, δεν διαθέτει αυθεντικά μεταρρυθμιστική πνοή και έχει χάσει την εμπιστοσύνη των δανειστών της. Εύχομαι, πάντως, και τα δύο μέρη να δουν τη μεγάλη εικόνα και να συμβιβαστούν. Από την ιστορία, όμως, γνωρίζουμε το βαθύ ανορθολογισμό που ενίοτε διαπερνά τις ανθρώπινες υποθέσεις - μείζονες κρίσεις ξεπερνιούνται με μεγάλες καταστροφές. Δεν σας κρύβω ότι ανησυχώ.
H Χρυστάλλα Γιωρκάτζη από ένας αξιοσέβαστος άνθρωπος στην κοινωνία όσο ήταν Γενική Ελέγκτρια κατέληξε να υφίσταται όλον αυτό τον πόλεμο και την καχυποψία ως Κεντρική Τραπεζίτης. Πώς είδατε την περίπτωση;
Αυτό είναι ένα ενδιαφέρον φαινόμενο, το οποίο βλέπουμε συχνά στη διοίκηση οργανισμών. Έχει να κάνει με το ότι κάποιος ενδέχεται να προαχθεί στο επίπεδο της ανικανότητάς του! Η κ. Γιωρκάτζη, κατά την άποψή μου, δεν έπρεπε να έχει διοριστεί στη θέση του Διοικητής της Κ.Τ., για έναν πάρα πολύ απλό λόγο: δεν έχει την απαιτούμενη τεχνοκρατική επάρκεια. Δεν γνωρίζει από τραπεζική, τόσο απλά. Αντιλαμβάνομαι γιατί κολακεύτηκε όταν της έγινε η σχετική πρόταση, αλλά όφειλε να είναι πιο συγκρατημένη η ίδια. Επιπλέον, όταν, αργότερα, ήρθε στην επιφάνεια το θέμα του συμβολαίου της και το θέμα της σύγκρουσης συμφερόντων , έδωσε την εντύπωση του ανθρώπου προτιμά την αίγλη και την οικονομική ευμάρεια που του αποφέρει η συγκεκριμένη θέση, παρά την υπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος. Αντιλαμβάνεστε ότι τέτοια συμπεριφορά αμαυρώνει την εικόνα του ακέραιου δημόσιου λειτουργού που είχαμε σχηματίσει μέχρι τώρα. Πάντα εντυπωσιάζει πώς η εξουσιολαγνική φιλοδοξία τυφλώνει τα άτομα. Με λυπεί γιατί η κυρία Γιωρκάτζη δεν νοιάστηκε τόσο όσο θα έπρεπε για να περιφρουρήσει το μέχρι πρότινος καλό της όνομα. Έχουμε μεγάλη ανάγκη από θετικά παραδείγματα στο δημόσιο βίο. Φτωχαίνουμε όλοι όταν αυτά απαξιώνονται.
Τι θα κάνατε στη θέση της;
Δεν θα είχα αποδεχτεί έναν διορισμό σε ένα αντικείμενο που δεν το γνωρίζω σε βάθος. Νομίζω ότι απ’ εκεί ξεκινά το θέμα: ποια ήταν τα δικά της κίνητρα. Μπορώ να καταλάβω γιατί κανείς να κολακευτεί. Είναι μεγάλη τιμή και εξαιρετικά προσοδοφόρο να σου ζητούν να είσαι ο επικεφαλής της Κ.Τ. Θεωρώ, όμως, ότι ένας στοχαστικός ηγέτης πρέπει να διερωτάται για τα κίνητρά του και τις δυνατότητές του. Στο θέμα του ασυμβίβαστου, ακόμα και να την πιστώσουμε με καλές προθέσεις, από τη στιγμή που αυτό αποκαλύφθηκε, μόνο η οδός της αξιοπρεπούς παραίτησης της απέμενε. Θυμάμαι την ανακοίνωσή της το περασμένο φθινόπωρο για τις επικρίσεις που δέχθηκε για τη σύγκρουση συμφερόντων: επικαλέσθηκε τη μέχρι τότε φήμη της ως ακέραιου Γενικού Ελεγκτή. Προσποιήθηκε ότι δεν κατάλαβε το επίμαχο θέμα: Καθιερώνουμε το ασυμβίβαστο όχι γιατί δεν γνωρίζουμε τη μέχρι τώρα ακεραιότητα κάποιου, αλλά γιατί θέλουμε να είμαστε διαρκώς βέβαιοι ότι αυτός δεν θα μπει στον πειρασμό να νοθεύσει τα κριτήρια με τα οποία ασκεί το λειτούργημά του. Το ασυμβίβαστο προστατεύει τον άνθρωπο που και θέλει να είναι και να φαίνεται ότι είναι ακέραιος στην κρίση του.
Πού αποδίδετε αυτή την έντονη σύγκρουση του πολιτικού συστήματος με τους Κεντρικούς Τραπεζίτες;
Πρώτον, έχει να κάνει με τη θεσμική μας ανωριμότητα. Ο Κεντρικός Τραπεζίτης επειδή ακριβώς είναι ένας τεχνοκράτης και διοικεί την οικονομία μέσα σε ένα πλαίσιο αυστηρών κανόνων δεν πρέπει να εμπλέκεται στην πολιτική διαμάχη όπως, δυστυχώς, συμβαίνει στην Κύπρο. Όχι ότι δεν υπάρχουν διαφορετικές εκτιμήσεις για το τι πρέπει να κάνει ο Διοικητής της Κ.Τ., αλλά δεν πρέπει να του αποδίδονται πολιτικά κίνητρα, διότι, διαφορετικά, απαξιώνεται το αξίωμά του και αυξάνεται η πιθανότητα πολιτικών συγκρούσεων. Αυτό συνέβη στην περίπτωση Δημητριάδη και Ορφανίδη… Ο Ορφανίδης ιδεολογικά απείχε πάρα πολύ από την Κυβέρνηση Χριστόφια και αυτή η πολιτική σύγκρουση μεταξύ τους έκανε τεράστιο κακό στην ίδια τη χώρα. Στον Δημητριάδη αποδίδονταν, όχι άδικα, πολιτικά κίνητρα γιατί ανέχθηκε το ELA της Λαϊκής ενόψει επικείμενων εκλογών.
Δεύτερον, έχει να κάνει με τον τρόπο επιλογής των κρατικών αξιωματούχων στην Κύπρο. ΟΙ αξιωματούχοι, συνήθως, δεν επιλέγονται με ανοικτές, διαφανείς και αξιοκρατικές διαδικασίες, οπότε είναι ευάλωτοι σε διαρκή αμφισβήτηση Επιλέγουμε συνήθως τους αρεστούς όχι τους άριστους, και τα αποτελέσματα τα βλέπουμε γύρω μας – αναποτελεσματικότητα, απαξίωση, σκάνδαλα, διεθνής γελοιοποίηση.
Το τρίτο θέμα που οδηγεί σε συγκρούσεις είναι τα οργανωμένα συμφέροντα, τα οποία έχουν μεγάλη ισχύ εξαιτίας της διαπλοκής τους με το πολιτικό σύστημα. Τέτοια συμφέροντα έχουν κάθε λόγο να στοχοποιούν έναν Κεντρικό Τραπεζίτη που θίγει τα συμφέροντά τους. Όλα τούτα, βέβαια, αποτελούν ένδειξη θεσμικής ανωριμότητας.
