Πέμπτη 8 Ιουλίου 2010

Αυθαιρεσία – ανοχή: Greece as usual



Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο στην επιτυχή παρεμπόδιση του απόπλου δεκάδων πλοίων από συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ στον Πειραιά, παρά τη δικαστική απαγόρευση της απεργίας, είναι η κοινοτοπία της – για την ακρίβεια, τόσο η κοινοτοπία της παραταξιακής αυθαιρεσίας όσο και η κοινοτοπία της κρατικής απάθειας. Ιδού το πιο χαρακτηριστικό μοτίβο της μεταπολιτευτικής Ελλάδας: συστηματική καταπάτηση της νομιμότητας (ή θεσμικής τάξης) από οργανωμένα σύνολα ή άτομα και ανοχή της αυθαιρεσίας από τη νόμιμη εκτελεστική εξουσία. Πως αλλιώς φτάσαμε η χώρα να έχει πάνω από ένα εκατομμύριο αυθαίρετα κτίσματα, τεράστια φοροδιαφυγή, και συστηματική παρακώλυση της λειτουργίας δημόσιων οργανισμών από μειοψηφίες; Η συστημικά παραγόμενη παρανομία χρειάζεται δύο: αυτόν που παρανομεί και αυτόν που ανέχεται την παρανομία. Η απαρχή κάθε  φαύλου κύκλου εντοπίζεται σε συμπεριφορές αμοιβαιότητας.
Σταχυολογώ από μνήμης πρόσφατα περιστατικά. Πρώην εργαζόμενοι στην Ολυμπιακή καταλαμβάνουν ατιμώρητα για δέκα μέρες το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (την καρδιά της κρατικής μηχανής) και το οδόστρωμα της Πανεπιστημίου (του κεντρικότερου δρόμου της Αθήνας). Ενώσεις αγροτών φράσσουν ακώλυτα τις εθνικές οδούς. Κρατικοί ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί καταλαμβάνονται ανεμπόδιστα από οργανωμένες ομάδες. Ομάδες τραμπούκων φοιτητών ατιμώρητα καταλαμβάνουν πανεπιστημιακά κτίρια, διακόπτουν τις συνεδρίες συλλογικών οργάνων διοίκησης, προπηλακίζουν καθηγητές. Ο κατάλογος είναι απελπιστικά μακρύς, το φαινόμενο ίδιο: η νομιμότητα καταπατείται - οι κανόνες του παιχνιδιού δεν γίνονται σεβαστοί· η αρμόδια εκτελεστική εξουσία αδρανεί - η αυθαιρεσία γίνεται ανεκτή. Προϊόντος του χρόνου, το δίπολο «αυθαιρεσία – ανοχή» εμπεδώνεται και αναπαράγεται. Η ρουτίνα στον ελλαδικό δημόσιο βίο είναι η απουσία θεσμικής ρουτίνας! 
Το φαινόμενο είναι σύνθετο. Οι συμμετέχοντες στο παιχνίδι δεν νοιώθουν ότι μετέχουν σε κάτι ευρύτερο, με άλλους παίκτες, με δεσμευτικούς κανόνες. Στη λαϊκιστικά διαμορφωμένη συνείδησή τους, το παιχνίδι είναι στημένο, χωρίς, ωστόσο, αυτό να αποτρέπει τη συμμετοχή τους. Διαμαρτύρονται κυρίως όταν χάνουν. Αυτή είναι η ρίζα του φατριαστικού καιροσκοπισμού: όσο κερδίζω, αυτό συμβαίνει χάρη στη δικές μου ικανότητες (για διαμαρτυρία, διαπραγμάτευση, διεκπεραίωση)· όταν χάνω, αυτό οφείλεται στο στημένο παιχνίδι.
Η στάση του ΚΚΕ είναι χαρακτηριστική. Μετέχει στο κοινοβουλευτικό παιχνίδι, αποδέχεται τη γενναιόδωρη κρατική χρηματοδότηση, πιέζει για την επιθυμητή γι αυτό έκβαση των πολιτικών εξελίξεων. Όσο οι νόμοι και οι δικαστικές αποφάσεις απηχούν τις απόψεις του (π.χ. για το κοινωνικό κράτος) είναι καλοί («κατακτήσεις»). Όταν αυτό δεν συμβαίνει (όπως π.χ. με τη δικαστική απόφαση που κήρυξε την απεργία δύο ναυτεργατικών σωματείων «παράνομη και καταχρηστική»), οι νόμοι δεν είναι απλώς κακοί, αλλά η διαδικασία που τους παρήγαγε και τους εφαρμόζει είναι στημένη από το «αστικό καθεστώς». Όταν ο νόμος δεν με βολεύει, τον παίρνω στα χέρια μου!
Όπως οι τρομοκράτες αρνούνται την έννομη τάξη, απαιτούν όμως, όταν συλληφθούν, μια «δίκαιη δίκη» (απαιτούν δηλαδή ένα κατ΄ εξοχήν τυπικό γνώρισμα του κράτους δικαίου που αντιμάχονται), έτσι και οι αυθαιρετούντες απαιτούν τη θέσπιση ευνοϊκών γι αυτούς νόμων και ρυθμίσεων, αρνούνται ωστόσο να σεβαστούν τους θεσμούς που παράγουν νόμους και ρυθμίσεις. Είναι κραυγαλέα αντιφατικοί. Τα θέλουν μονά-ζυγά δικά τους!                 
Αυτή η νοοτροπία παράγει εγωτιστική-ναρκισσιστική συμπεριφορά: ο υπόλοιπος κόσμος υπάρχει στο μέτρο που συμμορφώνεται με τις επιθυμίες μου. Ο ναρκισσιστής διαμαρτυρόμενος επιδίδεται σε ξεδιάντροπα αυτο-εξυπηρετική συμπεριφορά αφού, αρνούμενος τους κανόνες, δεν διαθέτει κάποια εξωτερικά ως προς αυτόν κριτήρια αναφοράς. Ενώ η κυρία Παπαρρήγα βλέπει στους συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ τους σύγχρονους «εργάτες του Σικάγο», ο πρωθυπουργός δεν της θύμισε πόσο ατυχής είναι αυτή αναλογία: το ΠΑΜΕ αφενός μεν δεν εκφράζει το κοινό λαϊκό αίσθημα, αφετέρου δε δεν διακινδυνεύει τίποτα. Αν θέλουν να πάρουν μερικά μαθήματα υψηλής διακινδύνευσης, ας καλέσουν τον Λεχ Βαλέσα για μια διάλεξη. Όταν ξέρεις ότι μπορείς ατιμώρητα να αυθαιρετείς, μεγεθύνεται η πλεονεξία σου, ενισχύεται ο αυταρχισμός σου και, κυρίως, δεν διαθέτεις μηχανισμούς αυτοδιόρθωσης.        
Η παρανομία των οργανωμένων ομάδων και ατόμων δεν θα μπορούσε να είναι τόσο θρασεία εκτεταμένη, αν το μεταπολιτευτικό ελλαδικό κράτος δεν είχε χάσει την εμπιστοσύνη στον εαυτό του – στην ισχύ της νόμιμης εξουσίας. Η άσκηση νόμιμης εξουσίας έχει εν πολλοίς απονομιμοποιηθεί· γι αυτό το κράτος μένει συνήθως απαθές στη διεκδικητική αυθαιρεσία.  Η απονομιμοποίηση της κρατικής ισχύος είναι η μεγάλη «συμβολή» της λαϊκιστικής αριστεράς στο δημόσιο βίο, μετά τη Μεταπολίτευση. Τη συνόψισε ο πρωθυπουργός, με τη χαρακτηριστική αφέλεια ενός πρώην χίπη της Μασαχουσέτης, απηχώντας συγχρόνως τον γενετικά εγγεγραμμένο πασοκικό λαϊκισμό: «είμαστε οι αντεξουσιαστές στην εξουσία»! Η κύρια στρατηγική που ακολουθούν οι «αντεξουσιαστές»-φορείς δημόσιας εξουσίας έναντι των πολυάριθμων ομάδων ή ατόμων που παρανομούν είναι αυτή του κατευνασμού. Ο κατευνασμός όμως δεν λύνει τα προβλήματα· τουναντίον τα παροξύνει, στο μέτρο που διαιωνίζει τη φήμη του κυβερνήτη ως υποχωρητικού διαπραγματευτή που παζαρεύει την ισχύ των κανόνων.
Η εικόνα ολοκληρώνεται με την ηθική απονομιμοποίηση των κανόνων δικαίου. Όσο οι πολιτικάντηδες παραβαίνουν τους νόμους που οι ίδιοι ψηφίζουν, γιατί να τους σεβαστούν οι υπόλοιποι; Όσο το πολιτικό σύστημα διαπλέκεται με τους ισχυρούς, γιατί να είμαστε νομοταγείς; Όσο το κράτος συμπεριφέρεται καιροσκοπικά, σατραπικά, και αυτο-εξυπηρετικά, γιατί να μη βρει μιμητές; Υπάρχει μια λεπτή νοηματική γραμμή που συνδέει κομματικούς συνδικαλιστές των ΔΕΚΟ και λαϊκιστές πολιτικάντηδες: ο καθένας για την πάρτη του. Κι όλοι μαζί χρεοκόπησαν τη χώρα! 

4 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

η διαφορα μεταξυ "απεργειας" και "επαιτειας" ειναι η εξης ¨ ενω η απεργεια ειναι μια εκλογικευση απαιτησεων μεσα σε μια κοινωνικως καθωρισμενη ταξη πραγματων (π.χ. ο απεργος οφειλει να λαβη υπ΄οψη τα συμφεροντα του εργοδοτη, διοτι αλλως πως υπονομευει τα δικα του), η επαιτεια δεν εχει λογικο ελεγχο αλλα σκοπει μονο στην αμεση καλυψη της στιγμης (π.χ. τον επαιτη δεν τον ενδιαφερει , αν ο συναισθηματικα φερομενος συνανθρωπος του εχη μονο μια δραχμη , την οποια δινει και γινεται ετσι φτωχοτερος απ΄' τον επαιτη). Συνεπως η επαιτεια ειναι μια ειδικη και πολυπλοκη μορφη κλοπης. Το αυτο νοημα επαιτειας εχουν και οι ελληνικες απεργειες ,αφου δεν αποσκοπουν στην επιλυση λογικως επεξεργασθεντων αιτηματων , αλλα απλως στην καλυψη αναγκων της στιγμης (π.χ. τιμαριθμητικη αναπροσαρμογη εις βαρος των αλλων..) Στην αυτην κατασταση επαιτη βρισκεται και ο κλεβων μεσω "συνταγματικων κατοχυρωσεων" και ¨νομοτυπος". πολιτικοι, εφοπλιστες " βιομηχανοι" που δεν παραγουν τιποτε κλπ κλπ οποτε μπαινει το ερωτημα , τι να καμη ο απεργος? αφου ολοι το ιδιο κανουν¨?!!!και ο εφοπλιστης επαιτης δεν ειναι? και ο ιδιος ο πρωθυπουργος επαιτης δεν ειναι?

BILCOP είπε...

ΚΑΛΑ ΘΑ ΚΑΝΕΙ ΟΜΩΣ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΝΑ ΘΥΜΑΤΑΙ ΠΩΣ Η ΤΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΚΑΤΕΥΝΑΣΜΟΥ ΟΔΗΓΗΣΕ ΣΤΟΝ ΔΕΥΤΕΡΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ.ΒΕΒΑΙΩΣ ΕΝΑΣ ΛΟΓΟΣ ΝΑ ΜΗΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣ ΣΕ ΜΙΑ ΑΠΕΙΛΗ(ΕΝ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΩ ΣΤΗΝ ΓΕΝΙΚΗ ΑΝΟΜΙΑ)ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΤΗΝ ΑΙΣΘΑΝΕΣΑΙ ΣΑΝ ΑΠΕΙΛΗ.Ο ΝΟΩΝ ΝΟΕΙΤΟ.

Ανώνυμος είπε...

Μια άλλη ιδιαιτερότητα της Ελλάδας είναι η απάθεια?, φόβος?, μοιρολατρία?, του «απλού» κόσμου. Έχοντας ζήσει πολλά χρόνια στη Γαλλία, μπορώ να σας διαβεβαιώσω πως σε αντίστοιχη κατάσταση (δηλ. μια χούφτα τραμπούκοι να κρατούν δέσμιους εκατοντάδες ανθρώπους) θα είχε καταλήξει σε σύρραξη μεταξύ τους και θα ειχαν πετάξει τους αλήτες στη θάλασσα.

Ανώνυμος είπε...

έχετε δίκιο σε πολλά από όσα αναφέρετε. Δεν λαμβάνετε, όμως, υπόψη σας ότι όλοι αυτοί στους οποίους αναφέρεστε κατατάσσονται στους λεγόμενους κατατρεγμένους και αδικημένους της κοινωνίας, οι οποίοι βλέπουν καθημερινά τους ανθρώπους της εξουσίας να υφαρπάζουν με περίσιο θράσσος τις οικονομίες του ελληνικού λαού. οπότε είναι αυτονόητο το γιατί η εξουσία αφήνει αυτές τις διαμαρτυρίες και δεν σπεύδει να τις αντιμετωπίσει. αποτελούν και αυτές εκτονώσεις μιας κοινωνίας που βράζει. και από την άλλη, ποια κοινή γνώμη θα έβλεπε με συμπάθεια την κρατική εξουσία (δηλαδή τους φορείς της που την κινούν) να επιτίθεται σε κακομοίρηδες μικρομεσαίους?