Δευτέρα 17 Σεπτεμβρίου 2012

Και οι ανεπαρκείς εκπαιδευτικοί κ. υπουργέ;


Το σκέφτεσαι και μελαγχολείς: αν κάποιος διορίστηκε στη δημόσια εκπαίδευση από το 1982 και μετά, κανείς μέχρι σήμερα δεν τον έλεγξε επαγγελματικά: πως κάνει τη δουλειά του, πόσο καλά την κάνει, ή τι συνέπειες έχει αν την κάνει καλά ή άσχημα. Αν μιλήσετε με διευθυντές σχολείων, θα ακούσετε ιστορίες για μερικούς ανεπαρκείς εκπαιδευτικούς, τους οποίους δεν ξέρουν τι να τους κάνουν…

Πόσοι και ποιοι είναι αυτοί; Κανείς δεν ξέρει επισήμως, αν και κάθε διευθυντής γνωρίζει ποιοι κάνουν καλή δουλειά και ποιοί όχι. Αλλά αυτή η γνώση είναι άτυπη και, το κυριότερο, άχρηστη, αφού ένας διευθυντής δεν μπορεί να κάνει τίποτα για έναν εκπαιδευτικό που αποδείχθηκε ανίκανος, αδιάφορος ή ασυνείδητος. Ακόμα κι όταν κληθεί να αξιολογήσει ένα νεοδιόριστο στο δεύτερο χρόνο, η κρατούσα αντίληψη είναι ότι πρέπει οπωσδήποτε να μονιμοποιηθεί. Η επίδοση ενός εκπαιδευτικού στην Ελλάδα, τα τελευταία τριάντα χρόνια (!), επαφίεται στην επαγγελματική του συνείδηση και μόνον.

Η κοινή αίσθηση λέει ότι αυτό δεν αρκεί. Και η πλέον εκλεπτυσμένη συνείδηση, αν αποσυνδεθεί επί μακρόν από τις συνέπειες των πράξεων που καθοδηγεί, ατονεί, γίνεται εσωστρεφής και αυτοαναφορική. Καιρός για ριζικές αλλαγές, λοιπόν. Ο υπουργός Παιδείας κ. Αρβανιτόπουλος ανακοίνωσε ότι θα υπάρξει «αξιολόγηση δομών, διαδικασιών [και] στελεχικού δυναμικού» στην εκπαίδευση. Θαυμάσια. Ποια λογική θα διαπερνά το σύστημα αξιολόγησης που οραματίζεται; «Οι καλοί θα προχωρούν, οι μέτριοι θα μένουν στάσιμοι […]», είπε σε συνέντευξή του στη «Καθημερινή» (26/8/12).

Ενδιαφέρων, ως προς τις αποσιωπήσεις του, ισχυρισμός! Στο ανθρωπολογικό σύμπαν του υπουργού Παιδείας δεν υπάρχουν «κακοί» εκπαιδευτικοί. Η εκπαιδευτική κοινότητα απαρτίζεται μόνο από «καλούς» και «μέτριους»! «Η πολιτεία διασφαλίζει ότι ο εκπαιδευτικός είναι επαρκής για τη διδασκαλία του στην τάξη κατά την είσοδό του στην εκπαίδευση», δήλωσε ο υπουργός. «Από εκεί και πέρα, κάποιος είτε βελτιώνεται είτε παραμένει στάσιμος».

Προσέξτε το φενακιστικό σχήμα του κ. Αρβανιτόπουλου: έχοντας ορίσει από την αρχή ότι οι εκπαιδευτικοί που μπαίνουν στην τάξη είναι ήδη «επαρκείς», δύο εκβάσεις της αξιολόγησης είναι λογικά δυνατές: είτε οι αξιολογούμενοι θα παραμείνουν «επαρκείς», είτε θα εντοπίζονται «οι όποιες αδυναμίες τους [και θα τους παρέχονται] κίνητρα να βελτιωθούν». Στο Αρβανιτοπούλειο σύμπαν άλλη λογική δυνατότητα αποκλείεται, όπως αποκλείεται στο σύμπαν της κομμουνιστικής ιδεοληψίας η εκμετάλλευση του ανθρώπου από άνθρωπο στο σοσιαλισμό ή, στο σύμπαν της νεοφιλελεύθερης ορθοδοξίας, οι αγορές να μην αυτο-ρυθμίζονται!

Ένα τέτοιο λογικό σχήμα είναι «κλειστό», δηλαδή μη διαπερατό από την εμπειρία, αφού έχει ήδη προδιαγράψει τα αποτελέσματα του συλλογισμού. Η εμπειρία, όμως, αναδεικνύει διαρκώς θέματα που ξεφεύγουν και από τον καλύτερο σχεδιασμό ή τις παραδοχές μας. Δεν μπορούμε να τα αγνοούμε.

Καμία πολιτεία δεν μπορεί να διασφαλίσει μια για πάντα ότι οι εκπαιδευτικοί είναι «επαρκείς». Όσοι διορίζονται, κρίνονται αρχικά «επαρκείς» με βάση κάποια «μοριοδότηση» ή τις επιδόσεις τους στις εξετάσεις του ΑΣΕΠ, όχι στην εκπαιδευτική πρακτική. Η επίδοση είναι ένα δυναμικό γεγονός – μεταβάλλεται στο χρόνο. Κάποιος που κρίθηκε «επαρκής» λόγω μορίων ή επίδοσης σε γραπτές εξετάσεις, ίσως αποδειχθεί ανεπαρκής σε μια ζωντανή τάξη. Κάποιος που ξεκίνησε με καλές προϋποθέσεις, ίσως χάσει το ενδιαφέρον του αργότερα. Κάποιος που πληρούσε τα τυπικά κριτήρια, ίσως αποδειχθεί ότι δεν διέθετε την κατάλληλη προσωπικότητα για το επάγγελμα που επέλεξε. Τα ενδεχόμενα είναι πολλά, η ζωή εκπλήσσει.

Λέει ο υπουργός Παιδείας: «η αξιολόγηση δεν απολύει, δεν τιμωρεί, δεν είναι πειθαρχικός έλεγχος». Ναι, ο σκοπός της αξιολόγησης δεν είναι τιμωρητικός, αλλά διαγνωστικός. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης, όμως, έχουν συνέπειες (το παραδέχθηκε και ο κ. Αρβανιτόπουλος, συνδέοντας την αξιολόγηση με το βαθμολόγιο), μια από τις οποίες ενδέχεται να είναι η τιμωρία. Αν η αξιολόγηση ενός εκπαιδευτικού δείχνει ότι η επίδοσή του είναι συστηματικά κάτω του μετρίου, δεν θάπρεπε να είναι δυνατή η απόλυσή του; Γιατί να επωμίζεται το κοινωνικό σύνολο τις συνέπειες κάποιου που έκανε λάθος σταδιοδρομική επιλογή; Γιατί να υποβαθμίζεται ένα δημόσιο αγαθό εξαιτίας της ανεπάρκειας του παρόχου του; Θα θέλατε να διδάσκει το παιδί σας ένας κακός δάσκαλος; Ποιος σοβαρός εργοδότης θάθελε να απασχολεί κάποιον που δεν προσθέτει αξία στον οργανισμό;

Ο κ. Αρβανιτόπουλος αντλεί τα σοφιστικά επιχειρήματά του από δύο βαθιά μοτίβα της μεταπολιτευτικής Ελλάδας. Πρώτον, την εξασθένηση της έννοιας των συνεπειών που επιφέρει η «αποτυχία» και η υπέρβαση «ορίων» στη δημόσια και ιδιωτική σφαίρα. Το νήμα της ατιμωρησίας είναι αυτό που συνδέει τη συμπεριφορά κακομαθημένων καταληψιών σχολείων, την πτώση της ποιότητας των δημόσιων αγαθών, την ανοχή της μετριότητας, τη διαφθορά, και τη συντεχνιακή απέχθεια στα πειθαρχικά. Και δεύτερον, την ποιότητα των δημόσιων αγαθών κατέληξαν να την ορίζουν προνομιακά οι συντεχνίες του δημόσιου τομέα, οι οποίες, φυσικά, ταυτίζουν το δημόσιο συμφέρον με την υπεράσπιση των στενών συμφερόντων τους.

Οι σωστοί επαγγελματίες όχι μόνο δεν φοβούνται την αξιολόγηση («αιτία πολέμου» τη χαρακτήρισε η ΔΟΕ!), αλλά την επιζητούν. Γνωρίζουν ότι το επάγγελμά τους διέπεται από συλλογικές αξίες, τις οποίες υλοποιούν με βάση τα ισχύοντα κάθε φορά «κριτήρια αριστείας». Ο σωστός επαγγελματίας, ακριβώς επειδή είναι περήφανος για τη δουλειά του, θέλει να την προστατεύσει, θέτοντας τον εαυτό του στην κρίση των ομοτέχνων του. Επιζητεί την αξιο-λόγηση επειδή υπηρετεί αξίες.

Ακατάληπτες, δυστυχώς, οι έννοιες αυτές από πολιτικάντηδες και συνδικαλιστές. Εξού και το δράμα μας…

12 σχόλια:

Γιάννης Καραμήτρος είπε...

Προφανώς και αυτοί μιας και ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της κυβέρνησης είναι ο λαϊκισμός :(

Ανώνυμος είπε...

Ενώ πριν το 1982 κύριε αρθρογράφε, οι λεγόμενοι "επιθεωρητές" αξιολογούσαν πολύ σωστά, ε??

Εύα

Ανώνυμος είπε...

Και ποιος μας διασφαλίζει ότι αυτή η αξιολόγηση θα γίνεται σωστά ? Ποιοι θα την κάνουν και με ποια κριτήρια? Μην ξεχνάτε ότι ζούμε στην Ελλάδα και κάποιοι θα βρεθούν άξιοι χωρίς να είναι ενώ ίσως κάποιοι άλλοι αδικηθούν...
Προσωπικα, φρεσκοδιορισμένη σε κάποια ακριτικά χωριά του Ν. Πέλλας- γύρω στο 1986 -μου έτυχε το εξής περιστατικό με τον τότε σύμβουλο-αξιολογητή .Την μία χρονιά όταν δίδασκα σε ένα μικρό χωριό 2 τάξεις μαζί του φάνηκα ανεπαρκής .Την αμέσως επόμενη σε ένα μεγαλύτερο διπλανό χωριό που δίδασκα σε μεγαλύτερη τάξη-μία αυτή τη φορά-μου έδωσε συγχαρητήρια και μου δήλωσε ότι είχε κάνει λάθος την προηγούμενη χρονιά.
Τα συμπεράσματα δικά σας...
Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας

Ανώνυμος είπε...

Φαίνεται οι επιθεωρητές πριν το 1983 ήταν και επι χούντας οπότε άξιοι και σωστοί και τώρα τελευταία αρχίζουμε να την υμνούμε και να αγαπάμε πολύ τον φασισμό

Gklavopoulos Evangelos είπε...

Είναι αργά για εφαρμογή αξιολόγησης στο ΔΗΜΟΣΙΟ γενικότερα. Το οικοδόμημα που λέγεται ΕΛΛΑΔΑ πρέπει να το γκρεμίσουμε και να το ξαναπιάσουμε από την αρχή

Ανώνυμος είπε...

Ακόμα και τώρα, ένα βήμα πριν την πλήρη καταστροφή, μια ανάσα πριν την διάλυση, παραμένουμε αμετανόητοι και θλιβεροί. Επαναφέρουμε το τάχατες ακαταμάχητο ερώτημα κάθε φορά που τίθεται θέμα αξιολόγησης: Ποιός θα κάνει την αξιολόγηση; Μα φυσικά άνθρωποι με τα προτερήματα και τα ελατώματά τους όπως ακριβώς όλοι μας, μέχρι να ανακαλυφθεί η "αντικειμενική" αξιολογική μηχανή προιόν ίσως συλλογικής συνδικαλιστικής ευρεσυτεχνίας!!!
Άλλωστε όλα αυτά τα χρόνια της δάνειας αφασίας η αξιοκρατία και η αξιολόγηση ήταν το σήμα κατατεθέν όλων όσων σήμαρα αντιδρούν.

Βασιλική Σιάπκα είπε...

Όλοι οι λειτουργοί στην εκπαίδευση, και στις τρεις βαθμίδες, και στην υγεία (και στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα) καθώς και αξιωματούχοι στην εθνική άμυνα θα πρέπει να περνάνε από αδιάβλητες εξετάσεις επάρκειας κάθε πέντε χρόνια , τις οποίες πρέπει να τις διενεργούν με κοινά θέματα και γραπτούς ψυχομετρικούς ελέγχους, όπως στις πανελλήνιες, τα ιδρύματα από τα οποία αποφοίτησαν -και όσοι αποφοίτησαν εις την αλλοδαπή ας διαμοιρασθούν πανελλαδικώς.
όλα τ΄ άλλα είναι παρωχημένα εργαλεία του προηγούμενου αιώνα.

Ανώνυμος είπε...

Ανώνυμε σχολιαστή των 17.49 προσωπικά δεν είμαι αντίθετη στην αξιολόγηση γιατί βλέπω ότι υπάρχουν γύρω μας ανάξιοι εκπαιδευτικοί που δεν είναι σωστό να μπαίνουν σε τάξη.
Εκείνο που φοβάμαι όμως είναι ότι κάποιοι ανάξιοι με προσβάσεις στο σύστημα θα κριθούν ως επαρκείς και με ικανοποιητική επίδοση.
Όσο για αυτό που λέτε ότι είμαστε ένα βήμα πριν την διάλυση ,την ευθύνη για αυτήν την διάλυση δεν νομίζω να την έχουν οι εκπαιδευτικοί, πολλοί από τους οποίους -ανάμεσά τους και εγώ-έχουμε επάξια υπηρετήσει θεωρώντας το επάγγελμα του εκπαιδευτικού "λειτούργημα" και προσφορά ψυχής...
Εύα-Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας

αλεξ είπε...

Θεωρητικά υπάρχουν δύο δρόμοι και μόνον. Ο ένας της αξιολόγησης / αξιοκρατίας και ο άλλος της ισοπέδωσης. Το πρόβλημά μας είναι ότι καμία από τις ως άνω επιλογές / πορείες, δε μας ικανοποιεί. Όχι στην αξιολόγηση αλλά και ταυτοχρόνως όχι στις οριζόντιες περικοπές. Ναι στις απολαβές βάσει θέσεως / τίτλου αλλά επίσης ναι στα παραθυράκια, στα κοματικά βολέματα, στα "τυχερά".
Οι περισσότερες κοινωνίες, και ειδικά αυτές με τις οποίες συζούμε υπό το ευρώ, έχουν εδώ και καιρό τοποθετηθεί απέναντι σε αυτή τη χαρακτηριστική πλευρά της ανθρώπινης φύσης. Εμείς όμως αδυνατούμε. Σαν κακομαθημένα παιδιά...

Panagiotis Atmatzidis είπε...

Το θέμα της αξιολόγησης και της μονιμότητας (κατ'επέκταση) είναι το ζήτημα στο δημόσιο.

Δεν πιστεύω (πλέον) στις απωλήσεις, όσο πιστεύω στην αξιοποίηση του δημόσιου τομέα.

Το θέμα είναι ότι κάτι είτε ιδιωτικό είτε δημόσιο, αν είναι διεφθαρμένο δεν θα λειτουργήσει σωστά, π.χ. οι Τράπεζες είναι ιδιωτικές αλλά χωρίς τα χρήματα των φορολογούμενων θα ήταν πίσω από μπάρες φυλακές τώρα, κι ας το παίζουν «φιλελεύθεροι» στις πλάτες των άλλων.

Πρέπει με κάποιο τρόπο τα διάφορα ιδρύματα να είναι ανεξάρτητα από την εκκάστοτε κυβέρνηση. Ίσως μια αποκεντρικοποιημένη μορφή διοίκησης, όπου μόνο μερικές αλλά όχι όλες οι εξουσίες πάνω στο κέντρο (Αθήνα - Κυβέρνηση) να βοηθήσει σημαντικά προς αυτήν την κατεύθυνση.

Αλλά το να περιμένεις από αυτήν την πολιτική τάξη, ειδικότερα ΝΔ/ΠΑΣΟΚ (φοβάμαι πως ΣΥΡΙΖΑ/Καμμένος είναι μια από τα ίδια αλλά θα το ρίσκαρα ευχαρίστως, έτσι κι αλλιώς από τους άλλους είσαι χαμένος από χέρι) να παραχωρήσει εξουσίες είναι τουλάχιστον «αστείο».

Ανώνυμος είπε...

Από εκπαιδευτικούς, σαν κάποιους που σχολίασαν παραπάνω, θα περίμενε κανείς τουλάχιστον να μη μπερδεύουν την έννοια της αξιολόγησης με το συγκεκριμένο τρόπο με τον οποίο υλοποιείται κατά περίπτωση.

"Ενώ πριν το 1982 κύριε αρθρογράφε, οι λεγόμενοι "επιθεωρητές" αξιολογούσαν πολύ σωστά, ε??", ρωτάει η Εύα.

Όχι βέβαια, όχι κατ'ανάγκη εννοώ. Αλλά δεν καταλαβαίνω πού είναι η έμφαση της ερώτησης: στο "πριν το 1982", δηλαδή επί δεξιάς και προ σοσιαλισμού και λαϊκής κυριαρχίας, ή στο αν οι επιθεωρητές όντως αξιολογούσαν σωστά; Το θέμα είναι ότι, χωρίς κάποια δομή αξιολόγησης, αποκλείεται κανείς να αξιολογηθεί, είτε σωστά είτε λανθασμένα. Αυτό θέλαμε Εύα; Να αφεθεί το σύστημα στην τύχη, έρμαιο της αδράνειας και της λαμογιάς; Δεν ξέρω αν το θέλαμε, αλλά το καταφέραμε.

"Και ποιος μας διασφαλίζει ότι αυτή η αξιολόγηση θα γίνεται σωστά ?", αναρωτιέται άλλος σχολιαστής.

Προφανώς, όσο ΚΑΝΕΙΣ δεν ασχολείται με την αξιολόγηση, αποκλείεται να προσεγγίζουμε την καλή της λειτουργία. Αν ασχοληθούμε, υπάρχει περίπτωση να φτάσουμε κάποτε να έχουμε μια σωστή αξιολόγηση, όσο είναι εφικτό υπό τις εκάστοτε συνθήκες.

Αυτό που θέλω να ρωτήσω με τη σειρά μου είναι το εξής: με ποιά κριτήρια αξιολογήθηκε και συνακόλουθα καταργήθηκε η έννοια της αξιολόγησης; Αν κάποιοι πιστεύουν ότι έγινε για να αποκτήσουμε καλύτερη παιδεία, εκ των υστέρων ξέρουμε ότι αυτό δεν έγινε. Και επειδή κάποιοι, δειλά αλλά θρασύτατα, εξακολουθούν και εν μέσω διάλυσης της χώρας να αρέσκονται σε βλακοπαίγνια με φασισμούς και χούντες, ας πληρώσουν τους λογαριασμούς τους με πλέρια, βαθιά και -κυρίως- άφραγκη δημοκρατία. Απ' αυτήν έχουμε μπόλικη...

Συμφωνώ με τον Παναγιώτη: το θέμα είναι οι πωλήσεις και όχι οι "απωλήσεις" !

Χαρίδημος Τσούκας είπε...

Ευχαριστώ για τα σχόλια. Θα απαντήσω πιο ολοκληρωμένα με ένα άρθρο σύντομα.