Σάββατο 15 Ιουνίου 2013

«Δεν υπήρχε άλλος τρόπος»;


«Όταν είσαι υποχρεωμένος να ανοικοδομήσεις εκ θεμελίων μια επιχείρηση οφείλεις να την κλείσεις», δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Κεδίκογλου. «Δεν υπήρχε άλλος τρόπος».

Σοβαρά; Ρώτησε κάποιον πεπειραμένο επικεφαλής επιχείρησης και του έδωσε αυτή τη συμβουλή; Αν το έκανε, θα ανακάλυπτε ότι η πρόκληση για μια επιχείρηση, ιδιαίτερα όταν αυτή παράγει δημόσια αγαθά, είναι να αλλάξει ενόσω λειτουργεί. Η στέρηση ενός δημόσιου αγαθού από τους πολίτες υποβαθμίζει την ποιότητα της ζωής τους, απαξιώνει την επιχείρηση και ευνοεί, φυσικά, τον ανταγωνισμό.

Η διαχείριση της αλλαγής είναι μια κοπιαστική διαδικασία, γεμάτη παγίδες, η οποία χρειάζεται όραμα, καλό σχεδιασμό, και ηγέτες που να εμπνέουν εμπιστοσύνη. Το κλείσιμο είναι μια απλοϊκή προσέγγιση, η οποία αποκαλύπτει μηχανιστική νοοτροπία: η επιχείρηση θεωρείται όπως ένας υπολογιστής στον οποίο, αφού κάνεις «επανεκκίνηση», θα απαλλαγείς από τα bugs! Η διαχείριση αλλαγών στα ανθρώπινα συστήματα, όμως, είναι λίγο πιο δύσκολη απ’ ότι φαντάζεται ο κ. Κεδίκογλου!

Κατ’ αρχάς, πώς να εμπιστευτείς μια κυβέρνηση η οποία διαιωνίζει ασυστόλως το κομματικό κράτος (με ποσοστώσεις πλέον…) ακόμα και τώρα, στην εποχή της χρεοκοπίας; Πώς να εμπιστευθείς ανθρώπους οι οποίοι, για χρόνια, θεωρούσαν την ΕΡΤ κομματικό μαγαζί; Ποιος ξεχνά το «πάρτι» της εποχής Ρουσόπουλου-Παναγόπουλου; Η τους διορισμούς κολλητών στην ΕΡΤ τον τελευταίο χρόνο; Γιατί να πιστέψεις ότι η νοοτροπία που διαπερνά τον διορισμό της κυρίας Σαλαγκούδη και του κ. Λιάτσου θα εκλείψει σε δύο μήνες επειδή μπήκε λουκέτο στον οργανισμό;

Δεύτερον, μια επιχείρηση όσο προβληματική κι αν είναι (και η ΕΡΤ αναμφίβολα είναι) δεν είναι μόνον αυτό. Υπάρχουν πάντοτε θύλακες ευσυνειδησίας και αριστείας. Απαξιώνοντας συλλήβδην την ΕΡΤ, η κυβέρνηση ισοπεδώνει έναν δημόσιο θεσμό, κατασκευάζει εχθρούς, και στερεί τον εαυτό της από δυνητικούς συμμάχους - εκείνη τη μαγιά που απαιτείται για μια νέα πορεία.

Τρίτον, το μείζον σε μια διαδικασία αλλαγής είναι η εμπιστοσύνη ως απαραίτητο στοιχείο για τη δημιουργία νέας νοοτροπίας. Λέει ο κ. Κεδίκογλου: «Σας καλώ να δείτε πως λειτουργούν τα πράγματα [στην ΕΡΤ] και να συγκρίνετε με αυτό που θέλουμε να φτιάξουμε. […]». Μπα, τι μας λες! Η ρητορική διατύπωση προθέσεων είναι εύκολη. Στα χαρτιά μπορείς να σχεδιάζεις την ΕΡΤ στα πρότυπα του BBC! Το δύσκολο είναι να αναλαμβάνεις έμπρακτες δεσμεύσεις που να δείχνουν ότι υλοποιείς τα σχέδιά σου.

Γιατί είναι δύσκολο; Διότι αφενός μεν πρέπει να αλλάξει ο οργανισμός, άρα να αλλάξουν συνήθειες και παγιωμένες αντιλήψεις, αλλά, συγχρόνως, να αλλάξεις κι εσύ που εισάγεις τις αλλαγές. Εδώ είναι το κουμπί. Η κακοδιοίκηση και οι φαύλες πρακτικές στην ΕΡΤ δεν είναι αυτοφυείς, αλλά καλλιεργήθηκαν στο φυτώριο της κομματοκρατίας, του πελατειασμού, και της ιδιοκτησιακής αντίληψης των δημόσιων θεσμών από τις κυβερνήσεις. Αυτός που διόρισε τους κολλητούς του χθες, θα δυσκολευτεί να πείσει για την ειλικρίνεια των προθέσεών του σήμερα. Γιατί να πιστέψουν αύριο οι εργαζόμενοι στη νέα ΕΡΤ ότι δεν θα γίνουν κλοτσοσκούφι στο πολιτικό παιχνίδι των κομμάτων; Τι δείγματα αλλαγής του «μεταρρυθμιστή» έχουμε για να τον εμπιστευθούμε;

Αυτό που ενοχλεί ιδιαίτερα στην περίπτωση της ΕΡΤ είναι η ιδιοτελώς μονομερής διάγνωση της προβληματικότητας του οργανισμού: για τον Κεδίκογλου φταίνε οι «άλλοι» (οι εργαζόμενοι, τα συνδικάτα), όπως για τους συνδικαλιστές της ΕΡΤ φταίνε επίσης οι άλλοι «άλλοι» - η κυβέρνηση. Όσο δεν συνειδητοποιούμε τη φαύλη κυκλικότητα του προβλήματος (τη συμπαιγνία κυβερνήσεων και συνδικάτων για την ιδιοποίηση και τον εκμαυλισμό του θεσμού), τόσο θα μας έλκει η ψευδεπίγραφη «αποφασιστικότητα» του Σαμαρά ή τα υποκριτικά δάκρυα των δήθεν υπερασπιστών της δημόσιας ΡΤ.

«Δεν μπορούμε να επιλύσουμε τα προβλήματά μας», έλεγε ο Αϊνστάιν, «αν παραμείνουμε στο ίδιο επίπεδο που ήμασταν όταν τα δημιουργήσαμε». Για να αρθούμε στο μετα-επίπεδο, όμως, απαιτείται έντιμη αυτοκριτική και έμπρακτες αυτοδεσμεύσεις. Αλλά αυτά είναι δύσκολα πράγματα για βαλκάνιους πολιτικάντηδες…

8 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Κ.Καθηγητά νομίζω το παρακάτω άρθρο του κ. Μανδραβελη στη Καθημερινή σας απαντά. http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_13/06/2013_504152

Ανώνυμος είπε...

Πόσες επιχειρήσεις έχει αναδιοργανώσει ο κ. Κεδίκογλου
είπαμε; Ανόητε, θα τρίζουν τα κόκκαλα
του πατέρα σου αν σε βλέπει από κεί
που βρίσκεται!

Panagiotis Atmatzidis είπε...

Για να κάνεις αλλαγές στην ΕΡΤ και να έχεις την υποστήριξη του κόσμου πρέπει να πείσεις. Για να πείσεις πρέπει να ξεκινήσεις από όλα τα κανάλια που εκπέμπουν παράνομα - δηλαδή όλα - να επιβάλεις μια τάξη για να αρχίσει να φαίνεται στον ορίζοντα μια κάποια είδους νομιμότητα γύρο από τον τομέα των ΜΜΕ. Έπειτα δεν κάνεις αλλαγές με πράξεις νομ. περιεχομένου, σε ότι αφορά την ΕΡΤ.

Έχουν ειπωθεί κι αναλυθεί εκτενώς στο διαδίκτυο τα θέματα. Κι όμως οι κολλημένοι θα ψηφίσουν πάλι ΝΔ, πάλι ΠΑΣΟΚ. Αυτό αν βρούμε τον τρόπο να αλλάξει, τότε θα αρχίσει να φαίνεται το φως στο τούνελ. Αλλιώς δεν...

Ανώνυμος είπε...

Κε καθηγητά, έχετε εκπονήσει κάποια ερευνητική εργασία με αντικείμενο την αναδιάρθρωση επιχείρησης σε περιβάλλον κατάληψης των εγκαταστάσεών της από τους, αρνούμενους να συνεργαστούν εργαζομένους της ?????

θα ήθελα να μας πείτε τα αποτελέσματά της, παρακαλώ....

Ανώνυμος είπε...

Συμφωνώ μαζί σας, μόνο, όμως, στην περίπτωση που η ΕΡΤ ήταν μια κανονική εταιρία με φυσιολογικές ή τουλάχιστον εντός κάποιων σαφών πλαισίων λειτουργίας δομές. Σε περιπτώσεις διαγεγνωσμένης δυσλειτουργίας, η "επανεκκίνηση" μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της πολυπλοκότητας (δομών και λειτουργίας) ενός συστήματος ή ενός οργανισμού (Nam P. Suh, Complexity: Theory and Applications, 2005).

Στέφανος Μιχιώτης είπε...

Η άποψη που εκφράζεται (και εδώ) ότι για να "επαναλειτουργήσει" έπρεπε πρώτα να κλείσει, είναι τουλάχιστον υπεραπλουστευτική.

Αυτό που υπεραπλουστεύεται είναι οι ΣΧΕΣΕΙΣ που συνεχίζουν να υπάρχουν και με κλειστή την (όποια) ΕΡΤ, ανάμεσα στους εργαζόμενους, την διοίκηση και το κοινό - shareholders - αλλά και τα πολιτικά κόμματα και τους (αμφίβολης ισχύος εδώ) συνδικαλιστές.

Οι Σχέσεις αυτές θα "γεμίσουν" τον χώρο της ΝΕΡΙΤ (ή όπως αλλιώς θα την πουν). Δεν μπορεί κανένας να τις "κόψει" ή να τις εξορίσει. Αναπότρεπτα, θα δώσουν τον τόνο (ίσως και να κυριαρχήσουν) στις όποιες συζητήσεις και προσπάθειες για "εξυγίανση" (χρησιμοποιώ τον όρο με κάθε επιφύλαξη). Και μάλιστα, θα είναι πια "χρωματισμένες" με το νέο νόημα που απέκτησαν μετά την αδιανόητη απόφαση και όσα την ακολούθησαν.

Δηλαδή, η απόφαση Σαμαρά και η παρέμβαση Κεδίκογλου όχι μόνο δεν έλυσαν το πρόβλημα, αλλά το μεγάλωσαν. (Στο κλασικό αυτό έχει αναφερθεί πολλές φορές ο Χ. Τσούκας στα κείμενά του τα τελευταία 4-5 χρόνια). Στη συγκεκριμένη περίπτωση οι εξελίξεις απλώς επιβεβαίωσαν την ανεπάρκεια των πρωταγωνιστών...

Unknown είπε...

κ. Τσούκα χάρηκα πολύ που ξαναγράψατε!
Τα άρθρα σας με εμπνέουν και τώρα καταλαβαίνω καλύτερα τι είναι έμπνευση για 'μένα: ενέργεια, όρεξη να σκεφτώ, να πράξω και να μοιάσω! :)

Ανώνυμος είπε...

κ. Τσούκα χάρηκα πολύ που γράψατε!
Τα άρθρα σας με εμπνέουν και τώρα καταλαβαίνω καλύτερα τι είναι έμπνευση για 'μένα: ενέργεια, όρεξη να σκεφτώ και να πράξω (και να μοιάσω!) :) ΓΣ