Δευτέρα 19 Μαΐου 2008

Λίστα φαρμάκων: Αδήριτη αναγκαιότητα *


Σε αυτή τη χώρα ακόμα και η ικανότητα να ανακαλύπτουμε εκ νέου τον τροχό δεν είναι δεδομένη! Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, και ιδιαίτερα στις πιο ανεπτυγμένες, έχει καθιερωθεί, εδώ και αρκετά χρόνια, λίστα φαρμάκων. Πριν από 12 χρόνια, με πρωτοβουλία της τότε κυβέρνησης, αρμόδια επιτροπή ειδικών, υπό την προεδρία ενός από τους συγγραφείς (ΧΜΜ), συνέταξε, μετά από σχολαστική εργασία και με αμιγώς επιστημονικά κριτήρια, την πρώτη λίστα φαρμάκων. Ο στόχος ήταν να περιοριστεί δραστικά η πολυφαρμακία, να προστατευθεί η δημόσια υγεία, και να ελεγχθούν οι δαπάνες των αφαλιστικών ταμείων, δίχως να κινδυνεύσει η υγεία των πολιτών.

Η αντίδραση της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας ήταν σθεναρή. Ποικίλα δημοσιεύματα στον ημερήσιο τύπο, όχι απαραίτητα αγαθών προθέσεων, δημιούργησαν σύγχυση και ένα αίσθημα ανασφάλειας στον Έλληνα πολίτη. Τα συμφέροντα που αντιστρατεύονταν το εγχείρημα της εφαρμογής της λίστας φαρμάκων, βρήκαν στην νέα κυβέρνηση, το 2004, τον εκφραστή τους. Η λίστα φαρμάκων καταργήθηκε από τον τότε υπουργό Υγείας κ.Ν. Κακλαμάνη. Ο στόχος της κατάργησης της λίστας δεν κατέστη γνωστός, αν και δεν χρειάζεται ιδιαίτερη φαντασία να τον εικάσει κανείς.


Τι είναι η λίστα φαρμάκων και σε τι αποσκοπεί; Η λίστα είναι ένας κατάλογος φαρμακευτικών ουσιών που επιλέγονται από επιτροπή ειδικών με βάση αυστηρώς επιστημονικά και οικονομικά κριτήρια. Σκοπός της είναι η προστασία της δημόσιας υγείας έτσι ώστε να συνταγογραφούνται ασφαλή φάρμακα αποδεδειγμένης αποτελεσματικότητας και, επιπλέον, να μειώνονται οι περιττές φαρμακευτικές δαπάνες. Από τη λίστα των φαρμακευτικών ουσιών δεν λείπει κανένα σημαντικό φάρμακο. Κανένας ασθενής δεν στερείται της κατάλληλης θεραπευτικής αντιμετώπισης. Η λίστα συνεχώς ανανεώνεται, διότι καθημερινά παράγονται νέες αποτελεσματικές και ασφαλείς φαρμακευτικές ουσίες. Λίστα φαρμακευτικών ουσιών υπάρχει τόσο για φάρμακα των νοσοκομείων, όσο και για φαρμακευτικές ουσίες της καθημερινής ιατρικής πρακτικής. Η εφαρμογή της λίστας αφ’ ενός περιορίζει άσκοπες φαρμακευτικές δαπάνες και, αφ’ ετέρου, λειτουργεί ως εκπαιδευτικό εργαλείο για τον μαχόμενο γιατρό. Δεν είναι τυχαίο ότι η πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών διαθέτει λίστες φαρμάκων.


Η κατάργηση της λίστας φαρμάκων από τον τότε υπουργό Υγείας είχε απολύτως προβλέψιμες δυσμενείς επιπτώσεις στα οικονομικά των αφαλιστικών Ταμείων και, μέσω αυτών, στην εξωφρενική διόγκωση των χρεών των κρατικών νοσοκομείων. Υπολογίζεται ότι, μετά την κατάργηση της λίστας, οι φαρμακευτικές δαπάνες αυξάνονται με ρυθμό 16% ετησίως, συμμετέχοντας σημαντικά στα χρέη των Ταμείων στα νοσοκομεία, ύψους 2 δισ. ευρώ.

Η συνταγογράφηση - δηλαδή, η εντολή ιατρού για χορήγηση φαρμάκων στον ασθενή - θυμίζει σήμερα «ξέφραγο αμπέλι» στη χώρας μας. Όποιος θέλει συνταγογραφεί ό,τι θέλει, με μόνο γνώμονα την «αυθεντία» του. Πάρτε το παράδειγμα μιας συνηθισμένης ασθένειας, της αμυγδαλίτιδας από στρεπτόκοκκο. Καλά τεκμηριωμένες θεραπευτικές μελέτες έχουν δείξει ότι φάρμακο πρώτης επιλογής για την αντιμετώπιση αυτής της νοσηρής κατάστασης είναι η πενικιλίνη. Κι όμως, αν εξεταστούν οι συνταγές εκατό τυχαίων ασθενών με αμυγδαλίτιδα, θα διαπιστωθεί ότι η πενικιλίνη συνταγογραφείται σπάνια. Tη θέση της παίρνουν άλλα, ακριβά, αντιβιοτικά, που δεν αποτελούν πρώτη επιλογή. Το αποτέλεσμα είναι αύξηση του κόστους νοσηλείας και αύξηση της ανάπτυξης αντίστασης των μικροοργανισμών στα αντιβιοτικά. Ποιος χάνει από την ανεξέλεγκτη συνταγογράφηση; Τα ασφαλιστικά ταμεία και ο ασθενής. Ποιος κερδίζει; Βρείτε το μόνοι σας!

Δημοσιογραφικές πληροφορίες φέρουν την κυβέρνηση να ξανασκέπτεται την επαναφορά της λίστας. Αλληλούια! Αφού γκρέμισαν αυτό που παρέλαβαν, τώρα θέλουν να το ξαναχτίσουν. Έστω κι έτσι, κάλλιο αργά παρά ποτέ. Θα το κάνουν, όμως; Θα εξακολουθήσει η Ελλάδα να αποτελεί μια οπισθοδρομική εξαίρεση μεταξύ των προηγμένων υγειονομικά χωρών με δημόσιο σύστημα υγείας; Θα εξακολουθήσει η φαρμακοβιομηχανία να είναι το χαϊδεμένο παιδί των κυβερνήσεων; Θα συγκροτηθεί μια σύγχρονη λίστα φαρμάκων από ειδικούς, με αποδεδειγμένη γνώση και ήθος; Αυτονόητες θάπρεπε να είναι οι απαντήσεις σε αυτά τα απλά ερωτήματα. Στην Ελλάδα, όμως, δυστυχώς, τίποτα δεν είναι αυτονόητο – ούτε καν η εκ νέου ανακάλυψη του τροχού!


*Κοινό άρθρο των: Χαράλαμπου Μ. Μουτσόπουλου, καθηγητή Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Φωτεινής Ν. Σκοπούλη, καθηγήτριας Παθολογίας-Ανοσολογίας στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, και Χαρίδημου Κ. Τσούκα

Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή, 18 Μαΐου 2008

9 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Η παράνομη συνταγογράφηση μπορεί να καταπολεμηθεί αν υπάρξει έξυπνη παρέμβαση στην πορεία του χρήματος.

Αφού ένα σημαντικό μέρος από τα κλεμμένα (από τους ασθενείς, τα ταμεία και το κράτος) τελικά καταλήγουν στις τσέπες κάποιων γιατρών, η εφορία δεν θα έπρεπε να αναγνωρίζει τις σχετικές δαπάνες στις φαρμακευτικές εταιρείες. Το πώς θα τις αναγνωρίσει ίσως να μην είναι τόσο δύσκολο αν το ψάξει κανείς: ταξίδια σε εξωτικούς προορισμούς, ακριβοί φορητοί υπολογιστές, έξοδα συμμετοχής σε ακριβά συνέδρια για τους γιατρούς και τις οικογένειές τους, ακόμη και κλιματιστικά για τα σπίτια τους!

Είναι κοινό μυστικό ότι χιλιάδες γιατροί ζουν μια χαρά από τη συνταγογράφηση, χωρίς κλινικό έργο. Γιατί θα πρέπει να τους πληρώνουμε όλους αυτούς θέλουμε δε θέλουμε;

Αν οι εταιρείες πληρώσουν ακριβά (σε φόρους) τα υπερκέρδη που τους αποφέρει η καταλήστευση των ταμείων και παράλληλα δυσκολευτούν να πληρώνουν τους συνενόχους τους, ίσως το κύκλωμα δεχτεί ένα πλήγμα μέχρι να σκεφτεί κάτι καλύτερο.

Το θέμα που θίγετε στο άρθρο σας, δηλαδή μια άρτια λίστα φαρμάκων συντεταγμένη από ανθρώπους με κύρος και ήθος, είναι το πρώτο βήμα, αλλά ένας κατάλογος δε μπορεί να καταστείλει μια άριστα εδραιωμένη βιομηχανία διαφθοράς και συναλλαγής με αστρονομικά κέρδη, χώρια που πολλές φορές τα μπαξίσια των εταιριών βουλώνουν και πραγματικές τρύπες που αφήνει ανοιχτές η ανυπαρξία του κράτους.

Ανώνυμος είπε...

Η πολυφαρμακία και η ανεξέλεγκτη συνταγογράφηση ειναι πλέον δομικά συστατικα του συστήματος της υγειας στην Ελλάδα. Οποιαδήποτε απόπειρα εξορθολογισμου των δαπανών και επιστημονικής τεκμηρίωσης της φαρμακευτικής αγωγής θα προκαλέσει τέτοια λυσσασμένη αντίδραση από το ιατροφαρμακευτικό κατεστημένο(γιατροι-φαρμακοποιοι-φαρμακοβιομηχανία) και τους μηχανισμούς πίεσης που αυτό μπορεί να κινητοποιήσει ώστε θα σκεφθει πολύ οποιαδήποτε κυβερνηση να τις εφαρμόσει. Το κακό ειναι ότι απεναντι της θα βρει μαζικά και τα θύματα αυτών των πρακτικων, δηλαδή τους καταναλωτές υπηρεσιών υγειας που παραπληροφορημένοι από μια καταλληλα ενορχηστρωμένη εκστρατεία των υστερικών ΜΜΕ θα αποτελέσουν την ταφόπλακα οποιασδήποτε προσπάθειας εκσυγχρονισμού.

Ανώνυμος είπε...

Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως τα μέχρι στιγμής σχόλια, μαζί με το δικό μου, είναι ανώνυμα. Σίγουρα δεν είναι και προς τιμή μας που γράφουμε ανώνυμα, αφού είναι εμφανές πως και οι τρεις είμαστε στον χώρο της υγείας. Ήτανε τεράστια η πίεση των φαρμακευτικών εταιρειών για την κατάργηση της λίστας. Και ομολογουμένως ηρωϊκή η αντίσταση του κου Κρεμαστινού και του κου Στεφανή, καίτοι άνθρωποι της υγείας, που δεν ενδώσανε. Ο κος Κακλαμάνης ενέδωσε, και ήτανε από τις πρώτες ρυθμίσεις της Νέας Δημοκρατίας ως κυβέρνηση. Η κατάσταση στον χώρο της υγείας είναι απελπιστική πλέον. Δεν νομίζω πως υπάρχει επιστροφή. Δεν είναι τυχαίο που ακόμη και η έκκληση της Αμαλίας θεωρήθηκε πως αφορούσε το φακελάκι, ενώ είναι σαφής: να μην γίνουν οι αλμπάνηδες ο κανόνας. Γιατί ζώντας το δράμα της Υγείας ως ασθενής έζησε τον κανόνα που δεν παλεύεται -το περίφημο φακελάκι- και εκκλιπαρεί γι΄ αυτήν την ρημάδα την χαραμάδα, τουλάχιστον να τα παίρνουν αυτοί που τ΄ αξίζουν.
Σχετικά με το κυρίως θέμα: Προχθές σε μια σχετική συζήτηση τόλμησα να δηλώσω πως δεν πήγα και δεν πρόκειται ποτέ να πάω ταξείδι με φαρμακευτική εταιρεία. Τα ίδια λέω εδώ και είκοσι χρόνια μα πρώτη φορά ένοιωσα εξωγήϊνη.

Ανώνυμος είπε...

Όπως και σε πολλές άλλες περιπτώσεις αποδεικνύεται ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε κυβέρνηση, απλά μια παρέα μαθητευόμενων μάγων.
Και ποιος πληρώνει τα (πανάκριβα) πειράματά τους πάνω μας;

Χ.Μ.

Καππαδόκης είπε...

Ειναι αδιανόητο η Εφορία να δικαιολογεί όλες τις δαπάνες "προώθησης" σε γιατρούς, στις φαρμακευτικές (βιομηχανικές η εισαγωγικές) εταιρείες.
Τι σημαίνει "προώθηση" στο φάρμακο;
Η είναι το σωστό και δίνεται στον ασθενή η το αντίθετο. Σε ποιά ηθική βάση στηρίζονται οι δαπάνες προώθησης ενός φαρμάκου πέραν της δαπάνης απλής ενημέρωσης του γιατρού;
Δηλαδή πρέπει να πάει ο γιατρός στις Μπαχάμες για να εμπεδώσει την αναγκαιότητα το α η β φαρμάκου;

Πολλοί φίλοι μου γιατροί ταξειδεύουν οικογενειακώς με έξοδα φαρμακευτικών εταιρειών σε εξωτικούς και άλλους προορισμούς για να λάβουν μέρος τάχα σε συνέδρια και το μόνο που τους ενδιαφέρει ασφαλώς είναι τουριστική και αγοραστική ενημέρωση και ελάχιστα έως καθόλου η ιατρική τοιαύτη..

Σε αυτή τη ζωή τίποτα δεν χαρίζεται. Αρα κάποιοι πληρώνουν τα έξοδα παροχών σε γιατρούς από εταιρείες και η αντιπαροχή πραγματοποιείται με τη συνταγογράφηση.Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση της τιμής των φαρμάκων (ποιός θα πληρώσει τον ξενοδόχο;) αλλά και την άσκοπη πολλές φορές χορήγηση "άχρήστων" φαρμάκων.

Η διαπλοκή της εξουσίας με το κεφάλαιο που την συντηρεί και την καθοδηγεί οδήγησε και στην κατάργηση της λίστας φαρμάκων που όσοι συμφωνούν με τα παραπάνω δεν χρειάζονται και υψηλές διανοητικές ικανότητες για να το καταλάβουν.

Ανώνυμος είπε...

Κε Μουτσόπουλε, ίσως ήταν εφικτό με υπουργική απόφαση οι εταιρείες ιατρικών ειδών και φαρμάκων να καταθέτουν με παραστατικά σε κάθε φορέα παροχής υπηρεσιών υγείας, νοσοκομεία, κέντρα υγείας, πολυϊατρεία ΙΚΑ κλπ, και φυσικά στους ιδιώτες. Όσον αφορά τους πολυδύναμους οργανισμούς, δημόσιους και ιδιωτικούς, θα πρέπει να έχουν οργανωμένο Γραφείο εκπαίδευσης υπό την εποπτεία της Επιστημονικής Επιτροπή το οποίο θα διαχειρίζεται και θα λογοδοτεί ετησίως στην Διοίκηση για την διαχείριση των χορηγιών. Όλοι οι ενδιαφερόμενοι για εκπαιδευτικές επιδοτήσεις θα υποβάλλουν αίτηση στο Γραφείο Εκπαίδευσης, το οποίο σε συνεργασία με τον Διευθυντή εκάστου και σύμφωνα με κάποιους αδιάβλητους κανόνες, επιστημονικό έργο του ενδιαφερόμενου, μίνιμουν συμμετοχών θα συντάσσει προς έγκριση από την Επιστημονική Επιτροπή το μηνιαίο πρόγραμμα Εκπαίδευσης.
ΥΓ: Η λίστα φαρμάκων ανάγκασε το Ζantac να αναπροσαρμόσει την τιμή του, όμως πριν από δεκαπέντε χρόνια οι εποχές ήταν ασυγκρίτως αθώες σε σχέση με σήμερα.
ΒΣ

Christos P είπε...

Anonymous said:
>Σίγουρα δεν είναι και προς τιμή μας που γράφουμε ανώνυμα, αφού είναι εμφανές πως και οι τρεις είμαστε στον χώρο της υγείας.

Είμαι ο ανώνυμος poster του πρώτου σχολίου και απλώς βαρέθηκα να το υπογράψω. Επίσης, δεν είμαι από το χώρο της υγείας, αλλά από τον αχανή χώρο των ακόντων αιμοδοτών της...


Anonymous said:
>Το κακό ειναι ότι απεναντι της θα βρει μαζικά και τα θύματα αυτών των πρακτικων, δηλαδή τους καταναλωτές υπηρεσιών υγειας που παραπληροφορημένοι από μια καταλληλα ενορχηστρωμένη εκστρατεία των υστερικών ΜΜΕ θα αποτελέσουν την ταφόπλακα οποιασδήποτε προσπάθειας εκσυγχρονισμού.


Σωστά, πολύ σωστά. Γιαυτό επιμένω ότι η παρέμβαση πρέπει να είναι έξυπνη. Το πολυετές γιουρούσι σε καθετί δημόσιο (δηλαδή ξέφραγο) δεν τελειώνει έτσι εύκολα και προφανώς ούτε με την πιο τέλεια λίστα φαρμάκων. Το θηρίο πρέπει να πλευροκοπηθεί με απηνή ανταρτοπόλεμο. Λίγο εδώ, λίγο εκεί να του κάνουμε τη ζωή δύσκολη, δίνοντας όμως στην κοινωνία χρόνο να βρει εναλλακτικές λύσεις στα προβλήματα που θα δημιουργούν οι ίδιες οι διορθωτικές παρεμβάσεις.

Παράδειγμα: Με ποιά λογική πρέπει κάποιος να σπουδάζει (με έξοδά μας) 5-6 χρόνια φαρμακοποιός; Για να γίνει φαρμακομπακάλης, έμπορος ακριβών καλλυντικών και πανάκριβων τσόκαρων;

Θα μπορούσαμε να σκεφτούμε δεκάδες τέτοια παραδείγματα και να τους ζαλίσουμε όλους επαναλαμβάνοντας ένα "φτάνει πια".

Ανοίγοντας το επάγγελμα του φαρμακοποιού ενοχλούμε το θηρίο. Μη αναγνωρίζοντας τις δαπάνες προώθησης των φαρμάκων στις εταιρείες, το ίδιο. Μηχανογραφώντας τη συνταγογράφηση ώστε να μην υπάρχουν γριές που παίρνουν δήθεν θεραπείες γονιμότητας, επίσης.

Αν τα ταμεία μας άνοιγαν πρατήρια (στην ουσία φαρμακεία, αλλά χωρίς καλλυντικά και τσόκαρα) με τα πιο κοινά φάρμακα που έτσι κι αλλιώς πληρώνουν, θα εξοικονομούσαν τεράστια ποσά.

Αν καθήσουμε να σκεφτούμε ψύχραιμα, δημιουργικά και ενδεχομένως και λίγο πονηρά, θα μπορέσουμε να ενοχλήσουμε το θηρίο. Με τη βοήθεια ανθρώπων όπως οι τρεις αρθρογράφοι, ίσως μπορέσουμε να διαμηνύσουμε στους πάσης αποχρώσεως αλμπάνηδες που μας κυβερνούν να μην είναι τόσο ψοφοδεείς.

Τελικά μόνο η καλή δουλειά πληρώνεται γιατί μόνο η καλή δουλειά παράγει πλούτο. Η πολυσχιδής κρίση που βιώνουμε (του πολιτικού συστήματος, της υγείας, της παιδείας, της αστυνομίας, του στρατού, της εκκλησίας, των αρχών, της δημοκρατίας... you name it) είναι δυστυχώς η ζωντανή απόδειξη αυτού του ισχυρισμού.

-ΧΠ

S G είπε...

αυτονοητα πραγματα. Και μονο οτι υπαρχει αναγκη να τα γραφουμε δειχνει οτι κατι δεν παει καθολου καλα στο ελληνικο συστημα υγειας.

vagfot είπε...

Και τώρα? Μετα απο 2 χρόνια ΜΕ λίστα φαρμάκων? Πόσο καλύτερη είναι η κατάσταση?