Κυριακή 4 Μαΐου 2008

Λαφαζανιές


Το ξέρουμε κι από την καθημερινή μας ζωή: εξίσου σημαντικό με το τι λέει κάποιος, είναι πως το λέει. Η ρητορική ενός συλλογισμού δεν είναι απλό στολίδι· φανερώνει έναν τρόπο σκέψης, πιθανώς ανεπίγνωστο ακόμη και στο φορέα του, ο οποίος απαρτίζεται απο σιωπηλές παραδοχές και αξιολογικές κρίσεις. Οι αναλογίες και οι μεταφορές, τα επίθετα και οι χαρακτηρισμοί, οι παραδοχές και οι συγκρίσεις που κάποιος κάνει, απο-καλύπτουν τη νοο-τροπία του. Όταν μιλάμε, λέμε περισσότερα απ’ ότι γνωρίζουμε.


Αν νομίζετε ότι θεωρητικολογώ, ιδού ένα παράδειγμα. Σε πρόσφατη ομιλία του στη Βουλή αναφορικά με το ενδεχόμενο στρατηγικής συνεργασίας του ΟΤΕ με την
Deutsche Telekom, ο κ.Λαφαζάνης είπε τα εξής: «Οι Γερμανοί ξανάρχονται σ’ αυτή τη χώρα ως δύναμη οικονομικής κατοχής κ.Αλογοσκούφη; Αυτό είναι το όραμά σας; […] Αυτό που κάνετε είναι εθνικό έγκλημα και θα οδηγήσει σε εθνική καταστροφή».


Προσέξτε τη ρητορική του κ.Λαφαζάνη. Δεν λέει απλώς ότι διαφωνεί με τη στρατηγική συνεργασία του ΟΤΕ με τον Ευρωπαϊκό τηλεπικοινωνιακό κολοσσό (το περιεχόμενο του συλλογισμού του), αλλά αρθρώνει ρητορικά την άποψή του με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Τι απο-καλύπτει; Δύο πράγματα.


Πρώτον, την ξενοφοβία που όλο και περισσότερο χαρακτηρίζει το λόγο της ελληνικής αριστεράς. Η Γερμανική εταιρία χαρακτηρίζεται «δύναμη κατοχής»! Η αναλογία είναι προφανής. Η Γερμανική «οικονομική κατοχή» παραπέμπει συνειρμικά στη Γερμανική στρατιωτική κατοχή. Όπως οι Γερμανοί κατέλαβαν στρατιωτικά την Ελλάδα το 1941, έτσι θα την καταλάβουν και τώρα, με οικονομικά μέσα αυτή τη φορά. Σε κάθε περίπτωση, οι Γερμανοί είναι κατακτητές. (Ότι αυτοί, εν πολλοίς, χρηματοδοτούν τα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης, από τα οποία τόσο ωφελείται η Ελλάδα, ουδόλως είναι αξιομνημόνευτο. Άλλωστε, συχνά οι κατακτητές μεταμφιέζονται σε καλούς Σαμαρείτες!). Η συνεργασία του κ.Αλογοσκούφη με τους «κατακτητές» είναι τόσο απαράδεκτη σήμερα, όσο ήταν και η συνεργασία της κατοχικής κυβέρνησης τότε. Ο κ.Λαφαζάνης δεν μασάει τα λόγια του: πρόκειται για «εθνικό έγκλημα» λέει, το οποίο «θα οδηγήσει σε εθνική καταστροφή». Δεν διευκρίνισε αν η καταστροφή αυτή είναι ισομεγέθης με την ιστορική Μικρασιατική καταστροφή, ούτε αν θα στείλει τους «εθνικούς εγκληματίες» στη Δικαιοσύνη. Επισημαίνω και μια αξιοπρόσεκτη παράλειψη: δεν χαρακτήρισε τον κ.Αλογοσκούφη προδότη ακόμα, αλλά υποθέτω ότι μάλλον είναι θέμα χρόνου.

Αν αυτή η ρητορική σας θυμίζει τη ρητορική της εθνολαϊκιστικής δεξιάς, είναι επειδή έχουν κάτι κοινό: την όξυνση των φοβιών του πολίτη για τους «ξένους» και την περιχαράκωσή του σε ένα «καθαρό» - αμιγώς εθνικό - πλαίσιο αναφοράς. Η κλειστή κοινωνία συγκροτεί το διανοητικό πυρήνα της εθνολαϊκιστικής δεξιάς και της νεοκομμουνιστικής αριστεράς. Λίγο-πολύ «μειοδότη» χαρακτήρισε ο κ.Εβερτ τον τότε πρωθυπουργό κ.Σημίτη, αναφορικά με τη στάση του στην κρίση των Ιμίων το 1996. Με καταστροφολογικούς όρους επικρίνει ο κ.Καρατζαφέρης τον χειρισμό του Μακεδονικού από την κυβέρνηση Καραμανλή σήμερα. Η ενδιαφέρουσα εξέλιξη, ωστόσο, είναι η όψιμη αυτοκατανόηση της αριστεράς με όρους εθνικοφροσύνης. Πρόσφατα, η κυρία Παπαρρήγα μίλησε για τον «κίνδυνο» να δημιουργηθούν «κόμματα μεταναστών» στην Ελλάδα, ενώ ο κ.Αλαβάνος έκανε λόγο «για τη γερμανική σημαία» που θα «ανεβαστεί» ακόμα και στη Βουλή!


Δεύτερο στοιχείο που αποκαλύπτει η κριτική Λαφαζάνη είναι η εκλεκτική συγγένεια του κρατισμού με τον εθνικισμό. Στερούμενος, πλέον, επιχειρημάτων για την ανωτερότητα του κρατικού σχεδιασμού της οικονομίας, και αντιλαμβανόμενος ότι η γλώσσα της «ταξικής πάλης» δεν έχει την ίδια πειθώ που κάποτε είχε, ο εγχώριος αριστερός λόγος, όλο και περισσότερο, προσφεύγει ρητορικά στα σχήματα του εθνολαϊκισμού. Το «έθνος» τείνει, πλέον, να υποκαταστήσει την «τάξη». Το ρητορικό σχήμα που επιτρέπει αυτή την εννοιολογική μετάλλαξη είναι η θεώρηση του ελληνικού έθνους ως «ανάδελφου», μικρού και αδύνατου, το οποίο πρέπει να αυτοπροστατευθεί. Ποιος μπορεί να προστατεύσει το έθνος; Το κράτος, φυσικά. Γι αυτό: «όχι στο ξεπούλημα του ΟΤΕ», «όχι στην ιδιωτικοποίηση των Λιμανιών», «κάτω τα χέρια από την Ολυμπιακή».


Στα κυπριακά ελληνικά, «λαφαζανιές» είναι (περίπου) οι σαχλαμάρες. Είναι ιδιαίτερα τιμητικό για τον κ.Λαφαζάνη να κάνει ό,τι μπορεί για να φανεί άξιος του ονόματός του, αλλά θα ήταν προτιμότερο να το απέφευγε. Το όνομά μας δεν είναι πάντοτε η ψυχή μας.

12 σχόλια:

Καππαδόκης είπε...

"Το ξέρουμε κι από την καθημερινή μας ζωή: εξίσου σημαντικό με το τι λέει κάποιος, είναι πως το λέει."

Σημαντικώτερο από τι λέγεται είναι το "ποιός το λέει" και μ'αυτό εξηγούνται όλα χωρίς μακρόσυρτες αναλύσεις...

Νικος Κασκαβελης είπε...

Συμφωνώ σε μεγάλο βαθμό με την ανάλυση. Άλλωστε και από εθνοκεντρικής σκοπιάς να δει κανείς το ζήτημα, ο ελληνισμός ως πολιτιστική πρόταση αλλά και από καθαρά εμπορική-οικονομική άποψη, ήκμασε πάντοτε σε περιόδους που ήταν ανοικτός προς τον κόσμο. Σε περιόδους με έντονη συνάφεια προς το "ξένο", είτε ως πέρασμα μεταξύ Δύσης και Ανατολής, είτε από τα ατέρμονα ταξίδια των Ελλήνων (ιδίως ναυτικών) σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι περιχαρακώσεις και οι επαρχιώτικης νοοτροπίας εξωλογικές φοβίες είναι που μετατρέπουν την Ελλάδα και ό,τι δύναται να κομίζει σε περιφερειακής σημασίας μη υπολογίσιμο εταίρο εν πολλοίς αναχρονιστικό και μονίμως ακολουθούντα.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως η αντίπερα όχθη, της ανοικτής-συνεργατικής νοοτροπίας συνεπάγεται και αυτόματες-άκριτες αποδοχές συμφωνιών και παραχωρήσεων Όλα κρίνονται με τους συγκεκριμένους όρους και λεπτομέρειες που τα διέπουν και με βάση τις αρχές της λογικής και του γενικότερου (κοινωνικού αλλά και εθνικού) συμφέροντος. Και μόνο μια μικρή επισήμανση:η περίπτωση των Ιμίων και οι χειρισμοί εκεί δεν μπορούν να παραλληλίζονται (αν και υποθέτω ότι ο γράφων το κάνει μόνο ως αναλογία που καταδεικνύει μια νοοτροπία) με τους χειρισμούς στον ΟΤΕ, αφού εκεί επρόκειτο για εθνικό έδαφος, για περίπτωση γοήτρου ΄που μπορούσε ακόμα και να οδηγήσει σε πόλεμο, ενώ στην υπόθεση του ΟΤΕ έχουμε μια καθαρά οικονομική συναλλαγή με διάφορες ενδεχόμενα σημασιολογικές προεκτάσεις.

Νίκος Κασκαβέλης, Δικηγόρος

Γεώργιος Ιακ. Γεωργάνας είπε...

Χωρίς νὰ ἔχω μαζί μου τὸν «Γιαγκουλλῆ», τὸ λεξικὸ τῆς Κυπριακῆς διαλέκτου, νομίζω ὅτι οἱ «λαφαζανιές» εἶναι οὐσιωδῶς σοβαρώτερο ἀτὸπημα ἀπὸ τὶς «σαχλαμάρες». Ἐπαινετὴ ἡ εὐπρέπεια, ἀλλὰ νὰ μὴν διαστρέφει τόσο τήν οὐσία. Τὸ «μάλλον σαχλαμάρες» κρύβει περισσότερα ἀπ`ὃσα πρέπει.

Ἐπὶ τῆς οὐσίας,«Δὲν κάνουνε λάθος τά ὀνόματα» ὄπως λέει ὁ Ὀρέστης Μακρῆς στὴν ταινία «Ἔξω οἱ κλέφτες» ὐποδυόμενος τὸν συνταξιοῦχο γυμνασιάρχη Τιμολέοντα Ἁδὰμα καὶ σχολιάζοντας τὰ ὀνόματα τῶν κ.κ. Κλεφτοδήμου καὶ Πετσωμένου, στελεχῶν τῆς βιομηχανίας ποὺ τοῦ κληροδότησε ἀποσυρόμενος γιὰ λόγους ὑγείας ὁ ἐπιχειρηματίας ἀδελφὸς του Προκόπης Ἀδάμας.

S G είπε...

ωραια, ειμαστε συμφωνοι, οι ρατσιστικες κραυγες απο τετοιους ανθρωπους ανηκουν σε αλλον αιωνα, να μην πω ειναι δυο αιωνες πισω.

αλλα τι γνωμη εχει ο γραφων για τον τροπο πωλησης του ΟΤΕ? Ειναι εξυπνο να πωλειται ενας οργανισμος με διαδοχικες μετοχοποιησεις μικρων πακετων και οχι με απευθειας πωληση του ελεγχου μεσω ανοιχτου διαγωνισμου?

Εγω νομιζω πως η τακτικη των μετοχοποιησεων εχει βλαψει πολυ την τσεπη μας.

Ανώνυμος είπε...

γιατι τσουβαλιαζετε τον Εβερτ, το Μακεδονικο και τον ΟΤΕ? Εκτος και αν ειστε ευχαριστημενος με αυτα που εγιναν στα Ιμια παω πασο τοτε. Το Μακεδονικο μαλιστα ειναι απο τα χαμηλης προτεραιοτητας θεματα για τον Συνασπισμο.
Εν γενει κυριε Τσουκα στα κοινωνικα θεματα ειστε μια χαρα Συνασπισμενος, λιγο διαφωνειτε στα οικονομικα.

Ανώνυμος είπε...

Το άρθρο περιγράφει μια κατάσταση που επικρατεί, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλη την Ευρώπη. Τα βήματα προσέγγισης όλων των μορφών της άκρας (στα λόγια αλλά και στα έργα) αριστεράς με τις λαϊκίστικες ακραίες δυνάμεις της δεξιάς είναι αλματώδη. Είναι γνωστή η διαδρομή των ψηφοφόρων του γαλλικού ΚΚ προς τον ακροδεξιό Λεπέν. Η άλλη μεγάλη ελπίδα της αριστεράς της Ευρώπης (μαζί με τον Τσίπρα!!) Λαφοντέν, πρόσφατα στην πάλαι ποτέ Αν. Γερμανία, όπως δημοσίευσε η Καθημερινή, δήλωσε σε συγκέντρωση πως οι μετανάστες εισέρχονται στη Γερμανια και παίρνουν τις δουλειές απο τους γηγενείς. Ο Καρατζαφερης επαιρεται γιατι στην ευρωβουλή συμπλέει σε όλα σχεδόν την ομάδα του Παφίλη. Τα παραδείγματα θα μπορούσαν να είναι περισσότερα. Όλα καταλήγουν στο γεγονός πως η αριστερά, ναυαγισμένη πλεον απο ιδέες και οράματα, ανασύρει τα πιο φοβικά, οπισθοδρομικά συνθήματα ανεξάρτητα από την ιδεολογική τους χροιά, ωστε να απευθυνθεί στα λαϊκά στρώματα. Οι συντηρητικές δυνάμεις της πολιτικής απ' όλα τα φάσματα, έχουν συνενωθεί και παράγουν μια ταυτόσημη σχεδόν πολιτική. Γι’ αυτό και οι ανταγωνισμοί μεταξύ τους αυξάνονται. Δεν είναι τυχαίο πως στην Βουλή το πιο "καυτό" ζευγάρι είναι το "Καρατζαφερης-Αλαβάνος". Αν τα ετερώνυμα έλκονται, τότε προφανώς τα ομώνυμα απωθούνται.

Greek Rider είπε...

Αυτό που θέλω να παρατηρήσω είναι ότι όλη η συζήτηση περί της πώλησης του ΟΤΕ είναι μεταχρονολογημένη. Η πώληση , ουσιαστικά, έγινε από την στιγμή που ο ΟΤΕ και όλες οι άλλες παρόμοιες πρώην δημόσιες επιχειρήσεις, μπήκε στο ΧΑΑ.

Οι όποιες αντιδράσεις έπρεπε να γίνουν τότε, τώρα ότι λέγεται και γίνεται είναι σχεδόν άσκοπο.

Left Liberal Synthesis είπε...

Ενας από τους πιο έγκυρους διανοούμενους της Αριστεράς ,ο Φ.Ηλιού ,μας έχει προσφέρει τον όρο "Μαρξιστογενής" Λαικισμός
Εκτός από τον όρο,ο ΦΗ μας έχει αναλύσει και το ιστορικό περιεχόμενο του,που είναι πολύ βαθύθερο από ότι νομίζουμε (Φ,Ηλιου σχετικά με τον "Κοραίσμό¨")
Ο Λαφαζάνης και μαγάλα τμήματα των Σύριζα Πασόκ,εξασκούνται στο άθλημα με τρομερή επιδεξειότητα
Σας παραπέμπω επίσης σε προσφατη ανάρτηση μου,σχετικά με άρθρο του Κ.Λαλιώτη στην εφημερίδα Αυγή.
Δεν αποτελεί καμία εξαίρεση ο Λαφαζάνης.
Σχετκα με τον ΟΤΕ,το κακό είναι ότι και πάλι η κουβέντα εντοπίζεται στο "στατικό" μέρος (η ιδιοκτησία) και όχι στο "λειτουργικο" (τον ρόλο του ΟΤΕ,ανεξαρτήτως ιδιοκτησίας
,μέσα στο πλέγμα των ρυθμισεων της τηλεπικοινωνιακής αγορας,του ανταγωνισμού κλπ)
Για λόγους ,εύκολα αναγνωρίσιμους, στην Ελλάδα,ταυτίζουμε με ένα πρωτόγονο τρόπο,το δημόσιο και εθνικό συμφέρον με αυτή καθ'εαυτή την κρατική ιδιοκησία,και όχι με την ποιότητα των οικονομικών λειτουργειών που αναπτύσσονται στην χώρα.
Ανεπτυγμένες λειτουργίες από ιδιωτικούς φορείς μπορεί να αποβούν πολύ πιο χρήσιμε εθνικά και κοινωνικά.Ενας απόλυτα ιδιωτικοποιημένος ΟΤΕ με το κατάλληλο Management και σωστούς ελεκτικούς μηχανισμόυς ανταγωνισμού και υπηρεσιών μπορεί να είναι δεκάδες φορές πιο "κοινωνικός".
Οι ιδιωτικοποιημένες τράπεζες άσχημα τα πάνε εκτός Ελλάδος??
Η στρατηγικότητα του "Εθνικού" Οτε,μπορεί εύκολα να ειδωθεί με το εξής παράδειγμα
Η Φυρομ που έχει παραδώσει στην Ελλάδα τα διυλησήρια της ,το 30 % της ιδιωτικής οικονομίας,και εξαρτά όλες τις μεταφορες της από την Θεσαλονίκη ,είναι υποχείριο μας??Αστέια πράγματα

Χαρίδημος Τσούκας είπε...

Ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις. Λίγα σχόλια.

Ο Βαγγελης έθεσε εξαιρετικά τη σύγκλιση κομμουνιστικής αριστεράς και εθνολαϊκιστικής δεξιάς. Οντως, οι αντιδράσεις στην πώληση του ΟΤΕ είναι μεταχρονολογημένες (όπως υποστηρίζει ο greek rider), και γι αυτό διόλου πειστικές. Πράγματι, όπως παρατηρεί ο left liberal synthesis ένας ιδιωτικός ΟΤΕ, μπορεί υπό όρους, να είναι ποιο κοινωνικά επωφελής από έναν κρατικό ΟΤΕ - οι περισσότερες εταιριες τηλεπικοινωνιών στη Βόρεια Ευρώπη ΔΕΝ είναι πλέον κρατικές. Περιττο να πούμε ότι στο ευρυζωνικό διαδίκτυο η Β. Ευρώπη είναι πρωτοπόρος. Τέλος, ο s.g. (Σωτήρης Γεωργάνας, υποθέτω) έχει δίκηο:ο τεμαχισμός του ΟΤΕ σε πακέτα μετοχοποιήσεων αφαιρεί αξία από τον Οργανισμό. Τόσο η σημερινή κυβέρνηση, όσο και η προηγούμενη, δυστυχώς ακολούθησαν την τακτική τηε σαλαμοποίησης των οργανισμών, αφαιτώντας τους αξία. Η ανάλυση του Σ. Γεωργάνα είναι ιδιαίτερα διαφωτιστική (βλ. το σχετικό σύνδεσμο στην ανάρτησή του). Ιδιαίτερα το επιστημονικό του άρθρο (βλ. σύνδεσμο), αν και τεχνικό, είναι εξαίρετο και πολύ διαφωτιστικό. (Σωτηρη: χάρηκα πολύ που μέσα από την ανάρτησή σου συνάντησα το μπλογκ της Αναμόρφωσης. Με εντυπωσίασε η αναλυτική επιχειρηματολογία, ο μεταρρυθμιστικός ζήλος, και ή έλλειψη ιδεοληψιών).

Ελπίζω να επανέλθω στο θέμα του ΟΤΕ, αντλώντας από την επιχειρηματολογία του Σ.Γ. για να εξηγήσω γιατί προτιμώνται οι μετοχοποιήσεις. Μαντεύετε, ήδη την απάντηση: γιατί σε ένα λαικιστικό πολιτικό σύστημα προτάσσεται η ελαχιστοποίηση του πολιτικού κόστους, έστω και αν μεγιστοποιείται το κόστος ευκαιρίας (opportunity cost). It is called reform by stealth και εξηγείται με την ισχυρή επιρροή των οργανωμένω ομάδων πίεσης. Αλλά περισσότερα γι αυτά μια άλλη φορά.

Τέλος, αγαπητέ Σαρδανάπαλε, "τσουβαλιάζω" τα Ιμια, το Μακεδονικό και τον ΟΤΕ για να αναδείξω μια αναλογία: όπως η εθνικολαϊκιστική δεξιά κατηγορεί τους αντιπάλους της για μειοδοσία, έτσι και η οπισθοδρομική αριστερά κατηγορεί τους αντιπάλους της για "ξεπούλημα", και παραδοση του ΟΤΕ στη "γερμανική κατοχή". Βεβαίως και συμφωνώ με τον ΣΥΝ σε μερικά θέματα (π.χ. περιβάλλον, μετανάστες, κλπ) και διαφωνώ σε άλλα. Δεν βλέπω που είναι το κακό -για όποιον τουλάχιστον δεν έχει παρωπίδες δογματισμού. Και, ναι, είμαι ευχαρτημένος που στη κρίση των Ιμίων το 1996, η χώρα διέθετε έναν συνετό (μόλις μιας εβδομάδας, θυμίζω) πρωθυπουργό και απέφυγε τον πόλεμο. Αυτό δεν δικαιολογεί την προχειρότητα της όλης στρατιωτικής προετοιμασίας - υπογραμμίζει, τουναντίον, πόσο σημαντικό είναι να ηγούνται της χαοτικής αυτής χώρας, με τη μονίμως ερασιτεχνική ογάνωση, φρόνιμοι άνθρωποι, οι οποίοι, στη στιγμή της κρίσης, δεν θα ενεργήσουν παρορμητικά ή δημαγωγικά.

S G είπε...

"σε ένα λαικιστικό πολιτικό σύστημα προτάσσεται η ελαχιστοποίηση του πολιτικού κόστους, έστω και αν μεγιστοποιείται το κόστος ευκαιρίας (opportunity cost). It is called reform by stealth και εξηγείται με την ισχυρή επιρροή των οργανωμένω ομάδων πίεσης."

Ναι ειναι ενδιαφερον να χτισει κανεις εδω ενα μοντελο πολιτικης οικονομιας. Αν και νομιζω οτι οι ψηοφοροι φερονται λιγο σχιζοφρενικα: γιατι ανεχονται την μετοχοποιηση και οχι την κανονικη πωληση, οταν και οι δυο οδηγουν τελικα σε ιδιωτικοποιηση?

ΥΓ ευχαριστουμε για τα καλα λογια. Η απουσια ιδεοληψιας και φωνασκιας ηταν απο τα κυριοτερα μεληματα μας. Ειμαστε φυσικα ανοιχτοι για σχολια στο ιστολογιο της αναΜορφωσης ή στην κυριως σελιδα.

EAST or WEST είπε...

Προσπαθώ να αντιληφθώ αν το "μειζον", είναι το τί λέει ο Συνασπισμός ή το να κρίνουμε την ενέργεια της κυβέρνησης, να παραχωρήσει (?), δια της διολισθήσεως, μια από τις πιο επιτυχημένες ελληνικές εταιρείες στον αντίστοιχο γερμανικό όμιλο.
Ο συμβολισμός στο "σύνθημα" ή στην πολιτική ρητορική, είναι δεδομένος και πρέπει να στοχεύει και στο συναίσθημα, με βάση τους "κανόνες" του πολιτικού μάρκετινγκ. Σε αυτόν τον τομέα θα έλεγα οτι ο Συνασπισμός της εποχής Αλαβάνου, έχει δείξει ιδιαίτερη επιτυχία.
Θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο να σχολιάσουμε την ουσία της υπόθεσης... Ο Συνασπισμός προς το παρόν έχει κάνει την επιλογή του. Να είναι ένα ισχυρό κόμμα διαμαρτυρίας...

OnWine είπε...

Δεν ξέρω αν θα αναρτήσεις και εδώ το σημερινό σου αρθρο στην "Καθημερινή" της Κυριακής... αλλά εγώ όταν το διάβασα έβγαλα ...άναρθρη κραυγή με τα όσα υπονοεί (και έμμεσα συνιστά), και το έκανα ανάρτηση...

Απλά σε ενημερώνω, γιατί πιστεύω οτι ολοι δικαιούνται ...απολογίας.