Θράσος, τόλμη και κράτος δικαίου

Αν η Ελλάδα ήταν μια κανονική ευρωπαϊκή χώρα, τα ΜΜΕ θα το προέβαλαν για μέρες, η κυβέρνηση θα είχε συθέμελα κλονισθεί, και το κυβερνών κόμμα θα αναζητούσε τον επόμενο αρχηγό: ο πρωθυπουργικός σύμβουλος, προβεβλημένος πρώην βουλευτής και υπουργός κ.Γιάννης Κεφαλογιάννης, καταδικάστηκε πρωτοδίκως σε δωδεκάμηνη ποινή με τριετή αναστολή για υπόθαλψη εγκληματία (χασισοκαλλιεργητή του Μυλοποτάμου Κρήτης) και πρόκληση τέλεσης του αδικήματος της ψευδορκίας. Η είδηση είναι τόσο συγκλονιστική όσο χαρακτηριστικά βαλκανική είναι η αντίδραση του καταδικασθέντος.

Μέσα στο θυμό του, ο πρώην υπουργός δεν συνειδητοποίησε πόσο τυχερός είναι που καταδικάστηκε με αναστολή. Αν η υπόθεση αυτή συνέβαινε στη Βρετανία, σήμερα θα ατένιζε τον έξω κόσμο από τα κάγκελα της φυλακής. Το 1999, ο πρώην Συντηρητικός υπουργός Τζόναθαν Αϊτκεν καταδικάστηκε σε 18μηνη φυλάκιση για ψευδορκία και παρεμπόδιση δικαιοσύνης, και εξέτισε ποινή 7 μηνών.

Οι αντιδράσεις των δύο καταδικασθέντων πρώην υπουργών δεν θα μπορούσε να είναι πιο διαφορετικές. Ο κ.Αϊτκεν αποδέχθηκε στωικά την ετυμηγορία της Δικαιοσύνης και οδηγήθηκε στη φυλακή (όπου εντρύφησε στη χριστιανική θεολογία και την αρχαιοελληνική γραμματεία!). Ο κ.Κεφαλογιάννης, τραυλίζοντας σχεδόν από οργή, καθύβρισε τους πάντες – από τους μάρτυρες κατηγορίας αστυνομικούς, μέχρι τον εισαγγελέα και το Δικαστήριο. Σε μια χώρα της Βόρειας Ευρώπης θα του είχε ασκηθεί νέα δίωξη για εξύβριση Δικαιοσύνης.

Δεν πρόκειται για διαφορετικές αντιδράσεις που προέρχονται απλώς από δύο διαφορετικές προσωπικότητες. Πρόκειται για κάτι βαθύτερο: την αίσθηση που έχουν οι πολιτικοί στην Ελλάδα (και οι ισχυροί γενικότερα) ότι είναι πάνω από το νόμο. Αυτή η αίσθηση συναντάται σε πρώην κομμουνιστικές και σε τριτοκοσμικές χώρες με καχεκτικούς θεσμούς. Δυστυχώς και σε ανώριμες δημοκρατίες γενικευμένης ανομίας και απαξίωσης των θεσμών, όπως η δική μας.

Από τον Τσιτουρίδη και τον Ρεγκούζα μέχρι τον Μαγγίνα και τον Βουλγαράκη, όλοι καταγγέλλουν «σκευωρίες» σε βάρος τους. Κανείς δεν έχει το θάρρος να αναλάβει την ευθύνη των αξιόμεμπτων πράξεών του. Κανείς δεν επέδειξε την ειλικρίνεια του Κυβερνήτη της Νέας Υόρκης Έλιοτ Σπίτζερ, ο οποίος, μετά την αποκάλυψη της συμμετοχής του σε κύκλωμα πορνείας, δήλωσε: «Στη διάρκεια του δημόσιου βίου μου επέμεινα ότι οι άνθρωποι πρέπει να αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους. Δεν μπορώ να ζητήσω κάτι λιγότερο από τον εαυτό μου τώρα, γι αυτό και παραιτούμαι από το αξίωμα του Κυβερνήτη». Σε μας η εγωπάθεια έχει αγγίξει παθολογικά επίπεδα: «Η απόφαση δεν πλήττει τόσο το όνομά μου όσο το κύρος της Δικαιοσύνης» (Το Βήμα», 28/9/2008) δήλωσε ο κ.Κεφαλογιάννης, δίχως συναίσθηση της «ύβρεως» που εκστόμισε.

Μια τέτοια δήλωση θα ήταν αδιανόητη στη Βόρεια Ευρώπη ή τη Βόρεια Αμερική. Τα άτομα στις εκλογικευμένες κοινωνίες, όσο ψηλά κι αν βρίσκονται, έχουν μάθει να υπάγουν τη συμπεριφορά τους σε κοινώς αποδεκτά κριτήρια που θεσπίζουν οι κοινωνικοί θεσμοί. Μόνο σε κουτσαβάκικες κοινωνίες, η ατομική θρασύτητα απαξιώνει τους θεσμούς.

Η δίκη του κ.Κεφαλογιάννη και του πολιτικού του φίλου κ.Σπανουδάκη έδειξε, σε μικρογραφία, μερικές από τις χειρότερες, αλλά και τις καλύτερες, όψεις της Ελλάδας. Έναν προβεβλημένο πολιτικό-τοπάρχη που δεν διστάζει, κατά το δικάσαν δικαστήριο, να υποθάλπει τοπικούς καλλιεργητές ναρκωτικών, όταν αυτό επιτάσσει το ψηφοθηρικό (τουλάχιστον…) συμφέρον. Κι έναν στενό πολιτικό του φίλο, επίσης καταδικασθέντα σε εξάμηνη φυλάκιση με αναστολή, Γραμματέα της Νομαρχιακής Οργάνωσης ΝΔ Ρεθύμνου, που συγχρόνως προΐσταται της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στην Κρήτη! – το κομματικό (παρα)κράτος σε όλο του το μεγαλείο.

Δείτε όμως - κι εδώ αρχίζουν τα καλά νέα - και τι ποιότητας δημόσιους λειτουργούς συναντά κανείς. Το αξιοπρόσεκτο στη δίκη δεν ήταν μόνο το θάρρος του εισαγγελέα και των δικαστών να καταδικάσουν, σε συνθήκες τεταμένης ατμόσφαιρας και πιθανών συνεπειών για την ατομική και οικογενειακή τους ασφάλεια, τον τοπικό «πασά». Ίσως μεγαλύτερο ήταν το θάρρος των δύο αστυνομικών μαρτύρων κατηγορίας. Πρόκειται για θάρρος που προέρχεται από κάτι τόσο δυσεύρετο στη χώρα μας: τον υψηλό επαγγελματισμό.

Προσέξτε το ζωογόνο επαγγελματικό ήθος του προέδρου της Ένωσης Αστυνομικών Ρεθύμνου κ.Κουντουράκη και αντιδιαστείλετέ το με το ήθος που εκφράζουν οι δηλώσεις Κεφαλογιάννη: «Δεν έχουμε τίποτα σε προσωπικό επίπεδο και με κανένα. Το ίδιο θα κάναμε για τον οποιοδήποτε που με ελαφρά τη καρδία παρεμβαίνει με αυτό τον τρόπο και οπλίζει κυριολεκτικά τα χέρια των εμπόρων ναρκωτικών να σηκώσουν τα καλάζνικοφ εναντίον μας. Στα ορεινά, 15 χρόνια δεχόμαστε πυρά στην προσπάθειά μας να απαλλάξουμε τον νομό μας και την Κρήτη από τους εμπόρους ναρκωτικών. Με τέτοιου είδους παρεμβάσεις, οι κοινωνίες παρεκτρέπονται, αποθρασύνονται και φτάνουμε στο σημείο να καλλιεργούνται μαζικά ναρκωτικά. […] Η επικράτηση της έννομης τάξης δεν είναι ουτοπία, είναι κάτι χειροπιαστό και χρειάζεται τη συμβολή όλων μας» («Καθημερινή», 28/9/2007).

Ευτυχώς δεν έχουν όλα χαθεί!