Οι κυβερνήσεις μπορεί να ανασχηματίζονται, το ηγετικό προσωπικό δημοσίων οργανισμών να πηγαινοέρχεται, νέες υποτίθεται κυβερνητικές πρωτοβουλίες να αναλαμβάνονται, αλλά μερικά πράγματα δεν αλλάζουν. Ο εμπεδωμένος τρόπος λειτουργίας του ελλαδικού πολιτικού συστήματος παραμένει ο ίδιος, όποιο κόμμα κι αν κυβερνά. Οι αλλαγές δίνουν την εντύπωση του νέου ακριβώς για να μην αλλάξει τίποτα.
Θα θυμάστε ίσως ότι τον ανασχηματισμό της κυβέρνησης Σημίτη, το φθινόπωρο του 2001, ακολούθησε ένας καταιγισμός αλλαγών διοικητών ΔΕΚΟ, γενικών γραμματέων υπουργείων, κυβερνητικών συμβούλων, λες και συνέβη αλλαγή κυβερνήσεως. Οι «πράσινοι» έδιωξαν τους «πράσινους! Ακριβώς όπως σήμερα. Τις αλλαγές υπουργών και υφυπουργών στον πρόσφατο ανασχηματισμό της κυβέρνησης Καραμανλή διαδέχθηκαν σαρωτικές αλλαγές – ναι, σωστά μαντέψατε -, διοικητών ΔΕΚΟ, γενικών γραμματέων υπουργείων, κυβερνητικών συμβούλων, λες και προηγήθηκαν εκλογές! Το ίδιο μοτίβο.
Και στις δύο περιπτώσεις, μη νομίσετε ότι είχε προηγηθεί κάποια συστηματική διαδικασία αξιολόγησης της απόδοσης των πολιτικά διορισμένων κρατικών αξιωματούχων. Όχι, η αντίδραση είναι σχεδόν αυτόματη: όταν φεύγει ο πολιτικός προϊστάμενος, αποχωρούν και οι διορισθέντες από αυτόν. Οι επικεφαλής των κρατικών οργανισμών δεν αντλούν την εξουσία τους από την ευδόκιμη θητεία τους στην κρατική γραφειοκρατία αλλά από την εύνοια των πολιτικών τους αφεντικών. Οι διοριζόμενοι δεν απαιτείται να έχουν σχετική διοικητική πείρα, ουσιαστική συνάφεια με το αντικείμενο, και τη μαρτυρία της επιτυχίας σε προηγούμενες αντίστοιχες θέσεις, απλώς να τυγχάνουν της εμπιστοσύνης των υπουργών ή να είναι γνωστοί για την προσκόλλησή τους στο κυβερνών κόμμα..
Διαβάζουμε στον Τύπο π.χ. ότι διορίστηκε νέος πρόεδρος στον ΕΟΤ. Νέος, μόλις 35 ετών, ο καινούριος επικεφαλής κ.Κοφίνης, διετέλεσε επικεφαλής του Ελληνικού Κέντρου Ευρωπαϊκών Μελετών και, παλαιότερα, διευθυντής του Πολιτικού Γραφείου του υφυπουργού Εξωτερικών κ.Ι. Βαληνάκη. Θαυμάσια όλα αυτά, αλλά ποια είναι η συνάφειά του με τον ΕΟΤ; Τι στοιχεία υπάρχουν στο βιογραφικό του που δείχνουν ότι κατέχει το αντικείμενο, ότι σταδιοδρομεί στο χώρο της διοίκησης οργανισμών, και ποιες συναφείς επιτυχίες έχουν καταγραφεί στο ενεργητικό του; Ποιόν χρειάστηκε να πείσει για τις ικανότητές του;
Δεύτερο παράδειγμα, ακόμη πιο μελαγχολικό. Η ευαίσθητη, όσο και σημαντική για την δίωξη του οικονομικού εγκλήματος, Υπηρεσίας Ειδικών Ελέγχων (ΥπΕΕ) είναι σήμερα ουσιαστικά ακέφαλη. Από την πρώτη ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από τη ΝΔ, το 2004, η ΥπΕΕ έχει αλλάξει τρεις επικεφαλής! Με τον πρόσφατο ανασχηματισμό, ο ειδικός γραμματέας της ΥπΕΕ παραιτήθηκε, και τη θέση του κατέλαβε προσωρινά ο γενικός γραμματέας Φορολογικών και Τελωνειακών Θεμάτων. Ακόμα κι όταν διοριστεί ο νέος- τέταρτος! - επικεφαλής, ο διορισμός του θα διαρκέσει πιθανότατα μερικούς μήνες, έως ότου τον διαδεχθεί ο επόμενος κομματικός κομισάριος.
Τι είδους επιτελικό σχεδιασμό, όμως, θα χαράξει κάποιος που είναι πολιτικά δοτός, με ισχνό βιογραφικό, με πιθανότερη διάρκεια ηγεσίας λιγότερη από δύο χρόνια; Τι συνέχεια θα υπάρξει στην υπηρεσία τόσο του ΕΟΤ όσο και της ΥπΕΕ όταν οι επικεφαλής τους διορίζονται και παύονται με πολιτικά κριτήρια; Τι ηθικό να έχουν και τι επαγγελματισμό να δείξουν οι υπάλληλοι σε αυτές τις υπηρεσίες, όταν διοικούνται από κατά κανόνα άσχετους και σίγουρα εφήμερους πολιτικούς «φίλους»; Πώς να αυξηθούν τα δημόσια έσοδα όταν οι προτεραιότητες της ΥπΕΕ αλλάζουν κάθε φορά που αλλάζει ο επικεφαλής της; Το σίγουρο είναι ένα: άνθρωποι σαν τον εκδότη Θέμο Αναστασιάδη που μπήκαν στο στόχαστρο της ΥπΕΕ ως ύποπτοι για οικονομικά εγκλήματα θα πρέπει να χαίρονται. Στη διαρκή αναμπουμπούλα της ΥπΕΕ, η υπόθεσή τους πιθανότατα θα «ξεχαστεί».
Η ειρωνεία είναι ότι όσοι διοικητές ΔΕΚΟ διαθέτουν τα κατάλληλα για τη θέση τους προσόντα, δεν είναι συνήθως αρεστοί στο πολιτικό σύστημα – το πολιτικό τους κεφάλαιο είναι μειωμένο. Αυτοί οι λίγοι ικανοί άνθρωποι είναι αναγκασμένοι να εκλιπαρούν την υποστήριξη λαϊκιστών βουλευτών, προκειμένου το πολιτικό σύστημα να τους αφήσει να κάνουν τη δουλειά τους απερίσπαστοι. Αναρωτιέμαι τι πρέπει να νοιώθει ο πρόεδρος της ΔΕΗ κ.Αθανασόπουλος όταν ακούει βουλευτές να εκφράζονται απαξιωτικά για το πρόσωπό του, χρησιμοποιώντας μάλιστα γλώσσα σωφρονιστικού ιδρύματος: «Αν υποτροπιάσει ως προς παλαιότερες προκλητικές τοποθετήσεις του, τότε να τον στείλετε στο σπίτι του», είπε, ενθουσιασμένος προφανώς με την ατάκα του, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ κ.Π. Παναγιωτόπουλος.
Εκλέγουμε λαϊκιστές πολιτικούς, οι οποίοι συνήθως διορίζουν τους «κολλητούς» τους, οι οποίοι είναι αφοσιωμένοι περισσότερο στα πολιτικά αφεντικά τους και λιγότερο στο έργο τους. Ένα αυτιστικό πολιτικό σύστημα αντιλαμβάνεται το κράτος σαν λάφυρο που κέρδισε στην πολιτική γιγαντομαχία. Δεν πρέπει να εκπλήσσει κανέναν που αυτό το κράτος είναι αυτό που όλοι ξέρουμε, πληρώνουμε, και υφιστάμεθα. Για όλα υπάρχει μια εξήγηση.
7 σχόλια:
Όπως ξέρουμε όλοι, για να διορισθείς δάσκαλος, καθηγητής ή άλλος δημόσιος υπάλληλος θα πρέπει να περάσεις από διαγωνισμούς ΑΣΕΠ και άλλες τέτοιες διαδικασίες. Για να προσληφθείς στο ΕΣΥ ως γιατρός πρέπει να καταθέσεις χαρτιά επί χαρτιών, να περάσεις από εισηγητικές εκθέσεις, συμβούλια κρίσης, συνεντεύξεις (αλλά και από βουλευτικά γραφεία). Για να τοποθετηθείς διοικητής ΔΕΚΟ, γενικός γραμματέας υπουργείου (ή και υπουργός) χρειάζεται τίποτε απ’ όλα αυτά; Η τυχόν αρνητική απάντηση στο ερώτημα ερμηνεύει έμμεσα και το γιατί θέσεις π.χ. διευθυντών σε νοσοκομειακές κλινικές του ΕΣΥ μένουν κενές επί χρόνια, ενώ η θέση του γενικού γραμματέα καλύπτεται εν μια νυκτί.
Πολύ σωστά αναφέρετε το θέμα των "βιογραφικών" (δηλ. των σπουδών και της πραγματικής σχετικής εργασιακής εμπειρίας) αυτών που διορίζονται επικεφαλής σε διάφορους οργανισμούς.
Όμως μη πάτε μακριά: Σε ποιά χώρα της ΕΕ θα μπορούσε ένας πολιτικός με το βιογραφικο του κ. Καραμανλή να διεκδικήσει πρωθυπουργία;
Και για να το τραβήξουμε ακόμα περισσότερο: Πόσοι από τους επιχειρηματίες που ψήφισαν το πρωθυπουργό μας θα τον προσελάμβαναν στην εταιρεία τους σε managerial θέση (έστω τη χαμηλότερη ιεραρχικά ) με αυτό το βιογραφικό; (και με άλλο επίθετο εννοείται...)
Επομένως όταν εμείς οι ίδιοι κάνουμε τέτοιες επιλογές, όλα τα υπόλοιπα είναι φυσικό επακόλουθο...
ΧΜ
Δυστυχώς όντως εκλέγουμε, όπως λέτε, λαϊκιστές πολιτικούς. Μας αρέσουν βλέπετε οι απλωτές χειρονομίες, οι φωνές και οι λεονταρισμοί. Ζούμε με το φόβο μη μας κουνήσει απ' την καρέκλα μας η αντίπαλη παράταξη αν πάρει την εξουσία και με την ελπίδα να μας εξασφαλίσουν αυτήν την πολυπόθητη καρέκλα οι 'δικοί μας'. Γι' αυτό ακριβώς ένας πολιτικός σαν τον Ομπάμα ή και ο ίδιος ο Ομπάμα θα πάτωνε στην Ελλάδα...
ΥΓ: Έχοντας περάσει πέντε χρόνια στο Warwick για το μεταπτυχιακό και το διδακτορικό μου νιώθω μια κάποια νοσταλγία μπαίνοντας στο blog σας...:-)
Δεν συμφωνώ απόπλυτα με την άποψη ότι θα πρέπει πάντα ο ηγήτορας μιας ΔΕΚΟ, ενός Οργανισμού κλπ να είναι σχετικός με το αντικείμενό του. Άσφαλώς και θα έπρεπε αλλά δεν είναι , κατά την άποψή μου, το βασικό. Για τα δικά μας δεδομένα, νομίζω, λείπουν τα ηγετικά προσόντα και η εντιμότητα. Ο manager ενός Νοσοκομείου πχ πρέπει να είναι γιατρός; Όxι βέβαια.Και από ότι γνωρίζω κ. καθηγητά, οι manager δεν έχουν εξειδίκευση του αντικειμένου της επιχείρησής τους, έτσι δεν είναι.
Βέβαια όλα αυτά δεν αναιρούν τα περί "δοτών" κλπ.
Το πρόβλημα της ελληνικής δημόσιας ηγεσίας -δεν αναφέρομαι στην υπαλληλική διοικητική πυραμίδα, αλλά στην πολιτική ηγεσία των υπουργείων και των οργανισμών- είναι ότι κυριαρχείται από επαγγελματίες ανεπάγγελτους. Δείτε τους περισσότερους πολιτικούς, όλων των επιπέδων. Οι περισσότεροι εξ αυτών δεν έχουν να επιδείξουν τίποτε περισσότερο από τις κομματικές τους περγαμηνές. Και πώς θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά -ιδιαίτερα στα μεσαία και κατώτερα επίπεδα κομματικών στελεχών-, όταν ελεύθεροι άνθρωποι, με βούληση, άποψη και αξιοπρέπεια είναι προφανές οτι δεν θα μπορούσαν ποτέ να λειτουργήσουν και να αναπτυχθούν υπό τις ντιρεκτίβες αρχομανών ηγεσιών. Άρα, ποιοι απομένουν; Εκείνοι που αντισταθμίζουν την ανεπάρκειά τους με τη δοτή -πλην ιδεολογικά και δεοντολογικά υποταγμένη- εξουσία.
Θα συμφωνήσω με το σκεπτικό σας, αλλά με μια υποσημείωση:
Πράγματι, δυστυχώς, οι άξιοι άνθρωποι στην Ελλάδα αρνούνται να μπουν στην πολιτική. Αλλά και αυτοί που υπονοείτε οτι μπαίνουν (έστω σε θέσεις διοικητών ΔΕΚΟ) ως δήθεν καταξιωμένοι από την αγορά, φοβούμαι οτι δεν είναι. Οι πρόεδροι της ΔΕΗ ή του ΟΤΕ για παράδειγμα έχουν δώσει άπειρες αφορμές για κριτική, ακόμα και με "πολιτικές γκάφες πρωτοετούς" (π.χ. ο δήθεν ικανός και σοβαρός Βουρλούμης αποφάσισε πριν από μερικά χρόνια να αυξήσει το κόστος της dial-up σύνδεσης κατά 66%, σε μια χώρα που είχε διείσδυση Internet κάτω από 20%! - και βεβαίως τον μάζεψε ο Αλογογκούφης, μετά και τις διαμαρτυρίες του Λιάπη). Σκεφτείτε οτι στην Ελλάδα ένας από τους πιο πετυχημένους manager στην αγορά εθεωρείτο ο ακριβοπληρωμένος Κορωνιάς της Vodafone. Tρέμω στην ιδέα να είχε αναλάβει κάποιο κρίσιμο πόστο σε ΔΕΚΟ, προσκεκλημένος από αυτή την κυβέρνηση...
Και η "καταξίωση της αγοράς" λοιπόν (ειδικά με το σαθρό τρόπο που και αυτή λειτουργεί στη χώρα μας) δεν είναι επαρκές κριτήριο. Φαντάζομαι οτι εσείς ως ειδικότερος θα γνωρίζετε ποιά είναι τα απαραίτητα προσόντα (ή formation) που χρειάζεται ένα στέλεχος δημόσιας διοίκησης.
Αλήθεια ποίοι είναι κατάλληλοι για Διοικητές στις ΔΕΚΟ κλπ; Μήπως οι manager της ελεύθερης αγοράς;Μήπως κομματόσκυλα ή αποτυχημένοι πολιτευτές; Μήπως αχυράνθρωποι; Μήπως περισπούδαστοι με ντοκτοράτα κλπ χαρτιά από τας Αμέρικας; Ιδού η απορία. Η κρίση στον καθένα μας.
Ο δαιμονοποιημένος Κορωνιάς σαν ειδικευμένος χειριστής κρίσεων τα πήγε περίφημα(για την εταιρεία του). Έπαθε τίποτα η επιχείρηση που ηγείτο; Όχι βέβαια, αλλά και με έξυπνες κινήσεις την ξαναέφεραν στην κορυφή.
Για την κατάσταση στις ΔΕΚΟ που προίστανται manager, δεν φταίνε αυτοί αλλά οι δεινόσαυροι που διοικούν. Γι' αυτό και φεύγουν πανικόβλητοι. Έτσι τοποθετούνται αυτοί που τοποθετούνται.
Δημοσίευση σχολίου