Δευτέρα 25 Αυγούστου 2008

Οι μαύροι κύκνοι


Στη συνέντευξη του καθηγητή Θάνου Βερέμη, Προέδρου του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας, στην «Καθημερινή» (10/7/2008), στον υποδειγματικής πνευματικής ανεξαρτησίας και σύγχρονου προοδευτικού στίγματος λόγο του, εμφιλοχώρησε μια ανακρίβεια. Ο πρόεδρος του ΕΣΥΠ ανέφερε ότι «πουθενά στην Ευρώπη, στις χώρες με σημαντικό επίπεδο Ανώτατης Εκπαίδευσης, δεν υπάρχουν ιδιωτικά πανεπιστήμια. Μόνο το κράτος μπορεί να συντηρήσει μια π.χ. Ιατρική». Ο ισχυρισμός αυτός δεν είναι ακριβής. Ιδού τρία (από πολλά) παραδείγματα.

1. Στην Ιταλία, το καλύτερο ερευνητικό πανεπιστήμιο οικονομικών και κοινωνικών επιστημών είναι το ιδιωτικό Πανεπιστήμιο Μποκόνι. Ιδρύθηκε το 1902 από τον πλούσιο έμπορο Φερδινάδο Μποκόνι στη μνήμη του γιου του Λουίτζι. Η ιδρυτική φιλοσοφία του πανεπιστημίου διαπερνάται από την έμφαση στον «λιμπεραλισμό, τον πλουραλισμό και την κοινωνική πρόοδο». Το Μποκόνι είναι, κατά κοινή ομολογία, το LSE της Ιταλίας. Η Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων κατατάχθηκε από τους Financial Times το 2008 η 5η καλύτερη στην Ευρώπη και η 15η στον κόσμο.

2. Στην Ισπανία, ένα από τα καλύτερα ερευνητικά πανεπιστήμια είναι το ιδιωτικό Πανεπιστήμιο της Ναβάρρα. Ιδρύθηκε το 1952 από τον Josemaría Escrivá de Balaguer, υιοθετώνtας μια ανθρωπιστική, εμπνεόμενη από τον καθολικό χριστιανισμό, φιλοσοφία. Το Πανεπιστήμιο της Ναβάρα θεραπεύει όλες τις επιστήμες, συμπεριλαμβανομένης της Ιατρικής.

3. Στη Γερμανία, ένα πρόσφατο καλό, ιδιωτικό πανεπιστήμιο κοινωνικών-οικονομικών επιστημών και επιστημών μηχανικής είναι το Γιάκομπς Πανεπιστήμιο της Βρέμης. Ιδρύθηκε το 1999 με την ονομασία Διεθνές Πανεπιστήμιο της Βρέμης. Το 2000 πήρε τη σημερινή ονομασία του, μετά τη δωρεά 200 εκατομμυρίων ευρώ από το Ίδρυμα Γιάκομπς - τη μεγαλύτερη ιδιωτική εκπαιδευτική δωρεά που έγινε στην Ευρώπη.

Ο κύριος όγκος της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης στην Ευρώπη (και την Αμερική) παρέχεται, ορθά, από κρατικά πανεπιστήμια χωρίς, ωστόσο, να εμποδίζεται η δημιουργία ιδιωτικών. Τα περισσότερα ιδιωτικά πανεπιστήμια ποιότητος στην Ευρώπη (και την Αμερική) είναι μη κερδοσκοπικά. Δεν είναι «ιδιωτικά» με την έννοια ότι ανήκουν σε κάποιο ιδιώτη, αλλά με την έννοια ότι ιδρύθηκαν από ιδιωτικούς φορείς και λειτουργούν ως μη κερδοσκοπικά ιδρύματα.

Όπως, σύμφωνα με τον Καρλ Πόππερ, αρκεί να βρεθεί ένας μαύρος κύκνος για να διαψευσθεί η δήλωση «όλοι οι κύκνοι είναι λευκοί», αρκεί να βρεθεί τουλάχιστον ένα καλό ιδιωτικό πανεπιστήμιο για να διαψευσθεί η δήλωση «πουθενά στην Ευρώπη [...] δεν υπάρχουν ιδιωτικά πανεπιστήμια». Το γενικότερο ερώτημα αν πρέπει να επιτραπεί η λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα είναι τόσο αναχρονιστικό, όσο το ερώτημα αν το θρήσκευμα πρέπει να αναγράφεται στις αστυνομικές ταυτότητες. Για την Ευρώπη αυτά είναι μη θέματα. Έχουμε την ιστορική ατυχία να είμαστε οι μόνοι που τα συζητούμε…

Δεν υπάρχουν σχόλια: